100 tuổi, nhưng cụ bà Đặng Thị Thái, xóm Hái Hoa 2, xã Phấn Mễ (Phú Lương) vẫn khá minh mẫn, tự hào khi kể chuyện về 2 người con của mình là liệt sĩ thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Cụ bảo: 2 con hy sinh ở mặt trận miền Nam, 1 người đã được đưa về nghĩa trang quê nhà, còn 1 người gia đình chưa tìm thấy mộ chí.
Cụ Thái sinh năm 1914, trong một gia đình nghèo ở Gia Lâm (Hà Nội). Năm 1936, cụ Thái khi đó mới 22 tuổi đã cùng một số người làng ở Gia Lâm di cư lên Thái Nguyên làm thuê cho chủ đồn điền người Pháp là Béc La. Trong thời gian làm thuê, cụ gặp ông Phạm Văn Hữu, người Gia Sàng, hơn cụ 2 tuổi. Cảm thông hoàn cảnh, 2 người thương nhau rồi nên duyên chồng - vợ. Năm 1953, ông Hữu mắc bệnh trọng, qua đời, để lại cho cụ Thái 5 người con. Một thân nuôi con, vất vả, cực nhọc nhưng cụ luôn tích cực tham gia các hoạt động xã hội, như tham gia đội cải cách ruộng đất ở Gia Sàng, cùng bà con tích cực đấu tố địa chủ. Năm 1960, cụ tái giá, đưa 5 người con theo chồng lên xã Phấn Sức (nay là xã Phấn Mễ) định cư và sinh thêm được 1 người con gái.
Dù gia đình khó khăn, trong nhà động đâu thiếu đấy nhưng cụ Thái vẫn tích cực tham gia các phong trào Phụ nữ, Nông dân của xã, nên cụ được bà con trong vùng quý mến. Trong 2 năm 1966 và 1967, cụ đã động viên 3 người con trai của mình lên đường nhập ngũ là: Phạm Văn Định, con thứ tư, nhập ngũ tháng 4-1966; Phạm Văn Ngôn, con cả, nhập ngũ đầu năm 1967 và Phạm Văn Bình, con thứ 5, nhập ngũ cuối năm 1967. Các con của cụ đi bộ đội có ông Phạm Văn Định sau khi hoàn thành nhiệm vụ đã trở về, còn ông Phạm Văn Ngôn đã anh dũng hy sinh tại tỉnh Bình Dương năm 1970; ông Phạm Văn Bình anh dũng hy sinh tại mặt trận phía Nam.
Cụ Thái nén đau thương, hằng ngày, cùng các con, cháu chăm chỉ làm lụng. Cụ thường dạy dỗ các con, cháu sống gương mẫu, tích cực tham gia các phong trào tại địa phương, như phong trào: “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”; phong trào: “Đền ơn đáp nghĩa”, phong trào: “Xóa đói giảm nghèo”... Cụ sống hòa thuận với bà con chòm xóm. Hiện cụ ở cùng người con trai thứ tư là ông Phạm Văn Định. Ông Định kể: Chiều theo ý mẹ và cũng là nguyện vọng chung của mọi người trong gia đình, năm 2004, tôi cùng cháu Phạm Văn Ngữ, con trai liệt sĩ Phạm Văn Ngôn đi tìm mộ của 2 ông. Chúng tôi đi 14 ngày, qua rất nhiều nghĩa trang mới tìm được mộ chí của ông Ngôn, bố cháu Ngữ. Còn mộ chú Bình không biết đang ở đâu?
Ông Định tự hào: Cụ có tất cả 6 người con, 16 cháu, 40 chắt và 6 chút. Ngày 16-4-2014, cụ Thái được Chủ tịch Nước Trương Tấn Sang tặng “Thiếp mừng thọ 100 tuổi”. Và hiện các cơ quan chức năng đang làm những thủ tục cần thiết để Đảng, Nhà nước phong tặng cho cụ danh hiệu “Mẹ Việt Nam Anh hùng”.