Vì sao chỉ số cải cách hành chính của tỉnh giảm 12 bậc?

Năm 2012 là năm đầu tiên trung ương triển khai đánh giá chỉ số cải cách hành chính (CCHC) đối với các bộ, ngành và các tỉnh, thành trong cả nước. Sau khi công bố kết quả, tỉnh ta đứng thứ 26/63 tỉnh, thành với chỉ số CCHC đạt 79,03 điểm (thang điểm 100). Mới đây, Bộ Nội vụ tổ chức công bố chỉ số CCHC năm 2013, tỉnh ta đạt 77,1 điểm, đứng thứ 38 trong bảng xếp hạng. Vậy, lý do nào khiến chỉ số CCHC của tỉnh giảm tới 12 bậc so với năm trước?

Theo công bố chỉ số CCHC năm 2013, trong tổng điểm mà tỉnh ta đạt được, có 46,35 điểm tự chấm và 30,66 điểm từ kết quả điều tra xã hội học. Như vậy, trong khi kết quả điều tra xã hội học Thái Nguyên tăng 1,23 điểm so với năm trước thì kết quả tự chấm sau khi được thẩm định, công nhận và điều chỉnh, tỉnh ta bị thụt mất 3,25 điểm. Vậy, cụ thể trong 8 chỉ số thành phần chính của CCHC, những chỉ số nào để mất điểm?

Kết quả cho thấy, chỉ có 3 chỉ số thành phần là không bị mất điểm, còn lại đều bị giảm sau khi Bộ Nội vụ thẩm định. Đó là các chỉ số: Cải cách thủ tục hành chính, cải cách tổ chức bộ máy và đổi mới cơ chế tài chính đối với cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp. 5 chỉ số còn lại đều bị điều chỉnh tụt xuống so với điểm tự chấm ban đầu, trong đó có những chỉ số bị đánh tụt tới 5 điểm. Chỉ số đầu tiên phải kể đến đó là công tác chỉ đạo điều hành CCHC. Chỉ số này có thang điểm 9, chúng ta tự chấm đạt 8,75 điểm, Bộ chấm lại còn 7,5 điểm.

Lý do điều chỉnh là bởi tiêu chí ban hành kế hoạch CCHC năm 2013 cũng như các báo cáo tháng, quý, năm của tỉnh còn chậm, việc xử lý các vấn đề sau kiểm tra thực hiện kế hoạch CCHC của năm giảm. Chỉ số giảm tiếp theo là chỉ số xây dựng và tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp luật tại địa phương. Thang điểm chuẩn của chỉ số này là 7, tỉnh ta tự chấm đạt 6,75 điểm, Bộ chấm còn 6,25 điểm. Lỗi là do tiêu chí ban hành kế hoạch rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật năm 2013 của tỉnh chậm; việc xử lý các vấn đề phát hiện qua kiểm tra chưa được giải quyết triệt để.

Chỉ số đáng quan tâm nhất, để tụt tới 5 điểm, chính là chỉ số xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức. Tỉnh ta tự chấm chỉ số này là 9,75/10,5 điểm chuẩn, nhưng Bộ chấm chỉ còn 4,75. Lý do được Bộ đưa ra là tại Thái Nguyên chưa xây dựng được cơ cấu công chức, viên chức theo vị trí việc làm trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Mục này giảm tới 2 điểm so với điểm tự chấm. Mặt khác, việc tuyển dụng và bố trí sử dụng công chức, viên chức theo việc làm còn hạn chế, nhiều trường hợp chưa sát với thực tế.

Một chỉ số quan trọng nữa bị thấp điểm là chỉ số về hiện đại hóa hành chính. Đây là chỉ số tương đối khó với nhiều địa phương chứ không riêng gì tỉnh ta. Thang điểm của chỉ số này là 8,5, nhưng chúng ta chỉ tự chấm đạt 4,35 và Bộ chấm còn 4,1 điểm. Trước tiên, do kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin của tỉnh ban hành còn muộn, mức độ thực hiện kế hoạch chỉ đạt khoảng 70%. Riêng tiêu chí về tỷ lệ cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, đơn vị hành chính cấp huyện triển khai ứng dụng phần mềm quản lý văn bản đã không được Bộ cho điểm bởi chưa thực hiện. Mặt khác, dịch vụ công trực tuyến của tỉnh mới chỉ dừng lại ở mức độ 1 và 2, chưa đạt đến mức 3, 4. Điều đó có nghĩa là, chúng ta mới công khai bộ thủ tục hành chính trên các trang thông tin điện tử của tỉnh, các sở, ngành liên quan mà chưa thực hiện được quy trình khai thác, giải quyết các thủ tục hành chính đó thông qua trực tuyến. Ngoài ra, tỷ lệ cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, đơn vị hành chính cấp huyện có cổng thông tin điện tử hoặc trang thông tin điện tử mới đạt được khoảng 73%. Việc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO đối với đơn vị hành chính cấp xã còn chưa được triển khai thực hiện.

Chỉ số cuối cùng bị giảm điểm chính là chỉ số thực hiện cơ chế "một cửa", "một cửa liên thông". Điểm tự chấm của chỉ số này là 7,5 điểm, tương đương với thang điểm chuẩn đề ra. Tuy nhiên, Bộ chấm lại chỉ đạt 5,5 điểm. Lý do giảm điểm mà Bộ đưa ra là bởi số lượng các thủ tục hành chính được giải quyết theo cơ chế "một cửa" của tỉnh còn tương đối; tỷ lệ cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, đơn vị hành chính cấp huyện đảm bảo cơ sở, vật chất, trang thiết bị cho bộ phận tiếp nhận và trả kết quả còn hạn chế.

Theo ông Phạm Tuấn Cẩn, Trưởng Phòng công tác thanh niên, cải cách hành chính (Sở Nội vụ) thì một số chỉ số của tỉnh mà Bộ Nội vụ trừ điểm chưa thật sự sát với thực tế. Chẳng hạn như chỉ số về cơ sở vật chất ở bộ phận "một cửa", tỉnh ta hiện đã trang bị khá đầy đủ cho cấp huyện, trong đó đã có một số địa phương như T.P Thái Nguyên, T.X Sông Công, huyện Đồng Hỷ... triển khai đầu tư và đi vào vận hành từ hai năm nay. Do đây là năm thứ 2 triển khai nên việc chấm điểm chỉ số CCHC vẫn chưa được đánh giá bài bản, chủ yếu để rút kinh nghiệm. Bởi thế, việc chấm điểm cơ bản vẫn chỉ là định tính, do một phía là Bộ Nội vụ quyết định chứ chưa có sự phản hồi ngược lại từ phía các đơn vị, địa phương. Tuy vậy, qua đây cũng là một lần giúp chúng ta có thêm cái nhìn sát thực hơn về nền hành chính của tỉnh cũng như thực trạng công tác CCHC ở địa phương để từ đó có những giải pháp hợp lý nhằm nâng cao hiệu quả của bộ máy công quyền trong thực thi nhiệm vụ hành chính.