Xét nghiệm HIV và những lợi ích khi xét nghiệm sớm

Xét nghiệm HIV là việc thực hiện các kỹ thuật chuyên môn nhằm xác định tình trạng nhiễm HIV trong mẫu máu, mẫu dịch sinh học của cơ thể người.

Sau khi HIV vào cơ thể người, cơ thể sẽ sinh ra kháng thể thể chống lại HIV. Ða số người nhiễm HIV trong giai đoạn đầu thường không có biểu hiện gì ra bên ngoài để người khác có thể biết được. Một số trường hợp khi mới nhiễm HIV có thể sốt, nổi hạch, nổi ban đỏ trong 8 đến 10 ngày rồi trở lại bình thường rất giống với các bệnh cảm cúm thông thường nên không có đặc điểm gì riêng để nhận biết. Vì vậy, đối với nhiễm HIV có thể xem như không có triệu chứng nào là triệu chứng đầu tiên để nhận biết bạn đã bị nhiễm.

Cách duy nhất để biết có bị nhiễm HIV hay không là phải xét nghiệm phát hiện HIV, có hai loại xét nghiệm phát hiện nhiễm HIV là xét nghiệm phát hiện gián tiếp thông qua sự hiện diện của kháng thể và xét nghiệm trực tiếp phát hiện vi rút và các thành phần của vi rút HIV. Hiện nay các xét nghiệm phát hiện kháng thể là phương pháp thông thường được sử dụng rộng rãi ở các cơ sở y tế để phát hiện nhiễm HIV cho người lớn và trẻ trên 18 tháng, đối với trẻ dưới 18 tháng do có thể còn kháng thể của mẹ trong máu nên áp dụng phương pháp sinh học phân tử để phát hiện thành phần của vi rút HIV trong máu của trẻ.

Bạn có thể xét nghiệm HIV ở bất kỳ cơ sở y tế có xét nghiệm trên địa bàn bạn sinh sống bao gồm các trung tâm y tế huyện, bệnh viện huyện, bệnh viện đa khoa, chuyên khoa và các Trung tâm Y tế dự phòng hoặc Trung tâm phòng, chống HIV/AIDS… hoặc tại các cơ sở tư vấn xét nghiệm HIV tự nguyện. Trước khi thực hiện xét nghiệm HIV bạn sẽ được tư vấn các thông tin hữu ích về HIV, các hành vi nguy cơ, lợi ích của xét nghiệm và các biện pháp dự phòng lây nhiễm HIV. Khi bạn quay trở lại nhận kết quả xét nghiệm HIV bạn cũng sẽ được tư vấn về kết quả xét nghiệm HIV, kế hoạch chăm sóc sức khỏe và dự phòng lây nhiễm cho bản thân, gia đình, cộng đồng và giới thiệu chuyển tiếp tới các dịch vụ dự phòng, chăm sóc và điều trị. Việc tư vấn và xét nghiệm HIV được bảo đảm giữ bí mật về tên, tuổi, địa chỉ và kết quả xét nghiệm của bạn. Các cơ sở y tế chỉ làm xét nghiệm HIV khi có sự đồng ý của bạn.

Xét nghiệm HIV sớm có những lợi ích gì:

Xét nghiệm sớm phát hiện HIV để biết tình trạng nhiễm HIV của bản thân, bạn sẽ chủ động có kế hoạch chăm sóc sức khỏe phù hợp cho bản thân và những người bạn quan tâm.

Xét nghiệm HIV sớm để điều trị HIV sớm sẽ giúp bạn duy trì sức khỏe, kéo dài tuổi thọ và sống có ích cho gia đình và cộng đồng. Đừng để đến khi bạn cảm thấy mệt mỏi hoặc bị ốm rồi mới đến cơ sở y tế. Khi bị nhiễm HIV thì hệ miễn dịch của bạn bị suy giảm, cơ thể của bạn không còn đủ sức đề kháng để chống lại các tác nhân gây bệnh, bạn sẽ rất dễ mắc các bệnh nhiễm trùng nặng. Do đó bạn nên đến cơ sở y tế ngay từ khi mới phát hiện dương tính với HIV để được tư vấn và điều trị, việc điều trị sớm sẽ mang lại hiệu quả hơn, giúp bạn sống lâu hơn.

Xét nghiệm HIV sớm giúp bạn giảm chi phí thuốc men, chi phí khám chữa bệnh và chi phí nằm viện.

Xét nghiệm HIV sớm giúp bạn dự phòng được, để giảm nguy cơ lây lan vi rút sang cho người khác trong đó có vợ/chồng bạn bè và cả con cái của bạn trong tương lai.

Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo với những vùng có dịch tập trung như Việt Nam, những người sau nên đi xét nghiệm HIV:

Người có hành vi nguy cơ như tiêm chích ma túy, quan hệ tình dục đồng giới, quan hệ tình dục với nhiều người, người chuyển giới hoặc người làm việc mại dâm. Những người như vậy nên đi làm xét nghiệm HIV định kỳ 6-12 tháng/lần.

Người có hành vi sau đây, nên làm xét nghiệm HIV sớm nhất có thể như là dùng chung bơm kim tiêm với người nghiện chích ma túy, Người có quan hệ tình dục không an toàn. Nếu bạn đã từng có những hành vi trên trong quá khứ, bạn cần xét nghiệm HIV ít nhất một lần.

Những người có dấu hiệu và triệu chứng gợi ý nhiễm HIV hoặc có bệnh lý về Lao hoặc mắc các bệnh do lây truyền qua đường tình dục sau khi thăm khám bác sĩ và nhận được tư vấn về xét nghiệm HIV.

Với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật hiện nay, Bạn có thể nhận được kết quả xét nghiệm sàng lọc HIV trong thời gian 20 phút, nếu kết quả của bạn nghi ngờ dương tính ở những cơ sở chưa được phép khẳng định HIV bạn sẽ có được một giấy hẹn và nhận kết quả trong vòng từ 1 -7 ngày.

Với kết quả xét nghiệm của bạn là HIV âm tính có nghĩa là tại thời điểm xét nghiệm bạn không mang trong mình vi rút này hoặc xét nghiệm chưa phát hiện được vi rút trong cơ thể bạn vì có thể bạn đang ở trong thời kỳ “cửa sổ”. Thời kỳ cửa sổ là giai đoạn cơ thể người mang vi rút HIV nhưng chưa sinh ra kháng thể để có phát hiện được bằng các xét nghiệm thông thường nhưng vẫn có khả năng lây nhiễm HIV cho người khác. Bạn nên tránh những hành vi nguy cơ. Nếu bạn thấy mình có nguy cơ bị lây nhiễm HIV và nghĩ rằng mình đang trong thời kỳ cửa sổ, bạn nên làm xét nghiệm lại sau 3-6 tháng để khẳng định chắc chắn tình trạng nhiễm HIV của mình.

Nếu kết quả của bạn là HIV dương tính có nghĩa là bạn đã mang vi rút HIV. Bạn đừng quá lo lắng và hãy liên hệ với Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh/thành phố nơi bạn sinh sống hoặc đến các cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị sớm nhất và nhận được các hỗ trợ về y tế khi cần thiết.