Cảm giác thật khoan khoái, dễ chịu khi đi trong ánh ban mai của buổi sớm ngày Xuân, ngắm nhìn những vạt rừng xanh mướt mát, những mận, đào bung nở, làng xóm bình yên đón bình minh.
Thỉnh thoảng đâu đó vẳng bên tai tiếng gà gáy muộn, tiếng lợn eng éc đòi ăn trong chuồng… Những người Dao ở Tân Lập, xã Phú Xuyên (Đại Từ) cũng mang tâm trạng như chúng tôi, háo hức đón Xuân về.
Thời gian thấm thoát trôi nhanh, vậy mà đã 4 xuân qua, Xuân này, chúng tôi mới lại có dịp về thăm bà con Tân Lập. Vẫn những nụ cười đôn hậu, cách nói chuyện gần gũi, mộc mạc, nhưng cảnh sắc đã có nhiều thay đổi. Con đường vào trung tâm xóm được mở rộng, trải nhựa; những ngôi nhà xây kiên cố, nhà hai tầng đã thay thế những ngôi nhà tranh siêu vẹo. Chè vẫn xanh non một màu nhưng giờ là giống chè cành cho năng suất, chất lượng cao, chứ không phải là giống chè trung du trước kia. Sự khấm khá, sung túc hiển hiện trên những “khung hình” chúng tôi thu vào tầm mắt. Trên nương chè, anh Triệu Tiến Vượng đang dùng vòi phun nước tưới tắm cho những vạt chè búp non tua tủa, chuẩn bị đến lứa hái, thấy người lạ, anh tạm ngừng công việc hỏi han chúng tôi từ đâu tới, có cần anh giúp gì không? Chỉ một hành động đó thôi, khoảng cách giữa chúng tôi và anh đã xích lại rất gần, không còn sự xa lạ của những người lần đầu gặp mặt. Rồi anh cởi mở: Gia đình tôi có 5 sào chè, trong đó có 3 sào chè cành. Ngoài ra, vợ chồng tôi còn trồng ngô, lúa trên 4 sào ruộng. Cuộc sống nhờ đó đã khấm khá hơn trước rất nhiều, tiền bán chè đã giúp vợ chồng tôi xây dựng được ngôi nhà hai tầng khang trang, mua sắm tiện nghi khá đầy đủ. Ngoài những chi phí sinh hoạt hàng ngày, vợ chồng tôi còn tích lũy được một khoản tiền kha khá. Ngày xưa, cứ mỗi dịp Tết đến, Xuân về là vợ chồng tôi thường lo lắng, bởi những khoản chi tiêu bị “đội” lên hơn ngày thường, nay thì háo hức đón chờ. Ngày Tết được nghỉ ngơi, thư giãn sau những ngày lao động vất vả, có thời gian đưa vợ con đi sắm Tết, vui Xuân.
- Xóm này có nhiều gia đình được như gia đình anh không?Tôi hỏi.
- Ồ! Nhiều chứ. Còn hơn ấy chứ. Người Dao mình nhờ biết áp dụng khoa học kỹ thuật tiến bộ vào sản xuất nên đời sống khấm khá hơn nhiều rồi.
Người Dao ở Tân Lập dễ gần, dễ mến, những người chúng tôi có may mắn được gặp đều thân thiện như anh Vương. Họ không ngại ngần chia sẻ tâm tư với chúng tôi như người thân lâu ngày gặp lại. Tới thăm gia đình chị Phùng Thị Năm, chị còn tha thiết mời chúng tôi ở lại chơi thật lâu để chị có thể kể chuyện người Dao đón Tết ra sao, các phong tục tập quán thế nào, đặc biệt chị còn hát cho chúng tôi nghe những bài hát giao duyên của người dân tộc Dao đã gắn bó với chị từ những ngày còn thơ bé. Chị bảo: Tết đến vui lắm vì bây giờ người Dao không còn phải lo cái ăn, cái mặc như trước, chỉ lo làm bánh chưng, bánh dày, đồ xôi sao cho dẻo thơm, ngon; thịt lợn, thịt gà… thật nhiều để mời anh em, bạn bè, hàng xóm đến thưởng thức rồi cùng nhau ca hát, cầu mong một năm mưa thuận gió hòa, an lành, thịnh vượng đến với tất cả mọi nhà.
Câu chuyện của chúng tôi có lẽ sẽ khó dứt, nếu ông Dương Trung Thi, Trưởng xóm không bận việc đi dự Hội nghị tổng kết Hội Cựu chiến binh ở xã. Dù công việc cuối năm bận rộn “cuốn” lấy vị Trưởng xóm, nhưng khi biết chúng tôi đang có mặt ở xóm là ông gấp rút về ngay. Gần 11 năm làm Trưởng xóm Tân Lập, 8 năm làm Bí thư Chi bộ, ông tự hào trước những đổi thay tích của xóm Tân Lập: Xóm chỉ còn 20/103 hộ thuộc diện hộ nghèo và cận nghèo; cả xóm có tới 50 chiếc máy cày, bừa; 3 hộ có ô tô con và ô tô tải; 100% số hộ có xe máy, có hộ mua tới 2-3 chiếc, toàn xe máy “xịn”; xóm đã “xóa” nhà tranh vách đất; không có người sinh con thứ 3, không có trẻ em thất học, đám hiếu hỷ được tổ chức theo nếp sống mới… dù hơn 90% số dân là người dân tộc Dao; 97% số hộ đạt danh hiệu gia đình văn hóa; xóm nhiều năm đạt Làng Văn hóa cấp huyện, tỉnh…
Những con số như “biết nói” đã truyền cho chúng tôi nhiều cảm xúc khó tả, sự thán phục bởi những con người nơi miền quê chỉ có ruộng, đồi, nương, bãi, nhưng họ đã biết “nhỏ giọt mồ hôi” cho lúa, chè, ngô, khoai bời bời xanh tốt, đoàn kết kết đẩy lùi đói nghèo cho ấm no “tìm về”…
Chia tay người Dao Tân Lập chúng tôi mang theo về một mùa Xuân ấp áp, tươi vui!
