Bảo vệ môi trường sống xanh - sạch - đẹp là vấn đề không của riệng ai, luôn được cả thế giới quan tâm. Đã có rất nhiều hội nghị tầm cỡ toàn cầu hoặc khu vực được tổ chức để bàn bạc và tìm ra hướng giải quyết nạn ô nhiễm môi trường đang hàng ngày, hàng giờ ảnh hưởng đến đời sống của con người.
Nói như vậy để khẳng định việc người dân quan tâm, thậm chí là bức xúc khi cảm thấy môi trường sống của mình đang có nguy cơ bị ảnh hưởng, đe dọa, hoặc đã bị ảnh hưởng là điều hoàn toàn chính đáng. Xung quanh những kiến nghị của người dân về môi trường sau khi Nhà máy khai thác, chế biến khoáng sản Núi Pháo đi vào hoạt động, chúng tôi đã có vào cuộc tìm hiểu thực tế; gặp gỡ, trao đổi với đại diện cơ quan chức năng để chuyển tải tới bạn đọc cái nhìn khách quan nhất.
Một ngày làm việc như bao ngày nhưng không hẹn trước, chúng tôi có mặt tại khu vực xóm 3, 4, 6 thuộc xã Hà Thượng (Đại Từ) là những địa chỉ có nhiều phản ánh nhất của người dân về việc môi trường ở những khu vực này đang bị ô nhiễm do tiếng ồn, khói bụi, có mùi khó chịu và ô nhiễm nguồn nước. Thậm chí, có thời điểm, người dân ở những xóm này cho rằng các kiến nghị của mình về môi trường chưa được Công ty TNHH Khai thác Chế biến khoáng sản Núi Pháo (NuiPhao Mining) giải thích, giải quyết thấu đáo nên đã tụ tập đông người gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của Công ty.
Tại những thời điểm chúng tôi có mặt, khu vực Nhà máy vẫn hoạt động khai thác, sản xuất bình thường nhưng không gian khá yên tĩnh, chúng tôi không có cảm giác các âm thanh làm ảnh hưởng đến cuộc trao đổi, trò chuyện với người dân. Dọc theo tuyến đường chạy qua xóm 3, 4, 6 gần Nhà máy cũng khá sạch sẽ, hạn chế bụi, do Nuiphao Mining liên tục dùng xe chở nước tưới ướt đường các đoạn đường vào Công ty trong khu vực khai trường. Tuy nhiên, theo người dân tại đây phản ánh: Mùi lạ xuất hiện không thường xuyên, có lúc mùi rất khó chịu khiến người dân khó thở, tức ngực, đặc biệt mùi xuất hiện nhiều ở khu vực mương nước thải chảy ra từ Nuiphao Mining. Về vấn đề này, đại diện NuiPhao Mining cho rằng: Việc phản ánh của người dân có đúng hay không cần có sự kiểm tra, đánh giá khách quan của các cơ quan khoa học, cơ quan quản lý Nhà nước.
Trực tiếp đứng gần mương nước thải nhiều giờ đồng hồ hít thở, quan sát, chúng tôi thấy bề mặt nước trên mương có bọt trắng như cây cối mọc quanh mương vẫn xanh tốt, không có dấu hiệu héo, chết; gần mương (cách một bờ đất dày khoảng 50cm đến 1m) có ao cá của người dân. Trong ao, chúng tôi nhìn thấy khá nhiều cá trắm đang ăn cỏ.
Còn đối với khu vực xóm 6, xã Hà Thượng, chúng tôi thấy hiện tượng nước đùn từ dưới lòng đất lên mặt nền, chảy rỉ thành dòng nước nhỏ. Ông Hoàng Văn Khuê, người dân xóm 6, phản ánh: “Hiện tượng nước chảy tràn trên mặt đất đã kéo dài liên tục hơn 3 tháng qua. Tôi đã sống ở đây hơn 30 năm nhưng chưa bao giờ thấy hiện tượng này. Cách đây vài ngày, NuiPhao Mining đã đào một hố sâu, lớn gần nhà tôi và cho máy bơm nước liên tục nên hiện tượng nước chảy trên mặt nền đã giảm. Tuy nhiên, một số cây trong vườn nhà tôi đã bị chết và diện tích chè đang có dấu hiệu úa lá”. Về việc này, theo đề nghị của UBND huyện Đại Từ, Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ có đoàn công tác cùng địa phương và Công ty Núi Pháo xuống kiểm tra tại thưc địa để đánh giá là nguồn nước này từ đâu tràn lên (?!).
Trước các kiến nghị của người dân, ngày 5-11, HĐND xã Hà Thượng (Đại Từ) cũng đã tổ chức Đoàn cán bộ đi kiểm tra, giám sát công tác quản lý tài nguyên, khoáng sản, môi trường tại Cty TNHH Khai thác Chế biến khoáng sản Núi Pháo (Công ty Núi Pháo) - đơn vị đóng chân trên địa bàn. Đoàn đã đi kiểm tra, giám sát tại khu vực moong khai thác; Nhà máy sản xuất, chế biến; khu xử lý nước thải; khu chứa đuôi quặng; các khu dân cư xóm 3,4, 6. Tại các nơi Đoàn đến kiểm tra cho thấy: Công tác quy hoạch, xây dựng, khai thác, sản xuất, chế biến... đều quy củ, khoa học, hiện đại; tại các vị trí xử lý nước thải không thấy có mùi khó chịu; tiếng ồn, khói bụi... đều ở mức chấp nhận được theo cảm quan, do: Công ty dã lắp đặt hệ thống phun sương dập bụi, lưới chắn bụi; làm tường chắn cách âm và thay mới các thiết bị giảm âm cũ; xây dựng hồ trung hòa nước tháo khô mỏ, hệ thống lọc và làm trong nước thải bằng than hoạt tính...
Ngày 9-11-2015, UBND xã Hà Thượng đã có Báo cáo số 63/BC-UBND về những tồn tại môi trường Dự án Núi Pháo, trong đó có đoạn: “Hiện nay, nước từ công đập chứa nước của Công ty Núi Pháo đã rò rỉ, ngấm ra khu dân cư làm ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt của 18 hộ dân khu vực Hang Hùm, xóm 6”. Về vấn đề này, ông Phạm Duy Hùng, Chủ tịch UBND huyện Đại Từ bày tỏ quan điểm: Nhân dân nhiều lần kiến nghị về ô nhiễm môi trường, mùi hoá chất, bụi, tiếng ồn tại khu vực xóm 3, 4, 6 và nước chảy trên mặt nền tại xóm 6, xã Hà Thượng. Huyện đã kiến nghị đơn vị chức năng tăng cường quan trắc môi trường. Vấn đề môi trường không thể đánh giá theo cảm tính mà cần phải chờ kết quả đánh giá tác động môi trường của đơn vị có thẩm quyền mới có thể kết luận được.
Chúng tôi đã gặp bà Hoàng Thị Liên, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường, Sở Tài Nguyên và Môi trường tỉnh để trao đổi về vấn đề này và được bà cho biết: Để theo dõi, đánh giá chất lượng nước thải trước khi thải ra môi trường của Công ty Núi pháo, Sở Tài Nguyên và Môi trường đã ban hành kế hoạch quan trắc đánh giá tình hình tại khu vực này. Phương pháp lấy mẫu được áp dụng theo đúng hướng dẫn của tiêu chuẩn Quốc gia và quốc tế. Việc phân tích cũng thực hiện tại nhiều đơn vị độc lập, đảm bảo tiêu chuẩn, được cấp giấy phép đủ điều kiện hoạt động quan trắc, phân tích môi trường. Hiện nay, chưa có kết quả kết luận cuối cùng, các đơn vị đang tích cực thực hiện theo lộ trình để kết quả quan trắc khách quan, trung thực, đảm bảo độ tin cậy nhất.
Bằng tất cả sự nỗ lực, cố gắng và trách nhiệm của các bên có liên quan, chúng ta cùng hy vọng rằng vấn đề môi trường sẽ được bảo vệ tốt nhất thông qua các giải pháp tối ưu để giảm thiểu tối đa sự ảnh hưởng tới người dân đang sống, sinh hoạt ở gần khu vực Nhà máy.
.jpg?width=300&height=-&type=resize)
