Thực hiện tiêu chí môi trường: Nỗ lực của ngành chủ quản

Thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM), Sở Tài nguyên và Môi trường có nhiệm vụ hướng dẫn 143 xã trên địa bàn toàn tỉnh hoàn thành tiêu chí môi trường (tiêu chí thứ 17), trong đó phấn đấu ít nhất 35 xã điểm phải về đích NTM trong năm 2015. Kết quả, đến nay đã có 40 xã hoàn thành tiêu chí môi trường, các xã còn lại phần lớn đã hoàn thành từ 2 đến 5 chỉ tiêu nhỏ trong tiêu chí môi trường.

Theo bà Trần Thị Minh Hương, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường thì tiêu môi trường là một tiêu chí khó trong xây dựng NTM, cần phải tập trung nhiều công sức mới có thể hoàn thành được nhiệm vụ. Bởi vậy, ở cấp Sở đã thành lập Tổ công tác thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 và Chương trình xây dựng NTM gồm 10 thành viên, đồng chí Giám đốc Sở trực tiếp làm Tổ trưởng. Ở cấp thấp hơn, Sở đã cho thành lập Tổ công tác thực hiện tiêu chí môi trường gồm các cán bộ thuộc Chi cục Bảo vệ môi trường, Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường và Quỹ Bảo vệ môi trường để hỗ trợ thực hiện các chỉ tiêu nhỏ trong tiêu chí môi trường tại các xã. Cũng theo bà Trần Thị Minh Hương, thời gian qua Sở đã chủ động tham mưu xây dựng để trình HĐND tỉnh thông qua, trình UBND tỉnh ban hành hai đề án quan trọng về bảo vệ môi trường gồm: Đề án bảo vệ và cải thiện môi trường nông nghiệp, nông thôn đến năm 2020 và Đề án bảo vệ môi trường tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2011-2015. Đây là hai đề án quan trọng, góp phần thực hiện các tiêu chí về môi trường trong xây dựng NTM ở tỉnh ta một cách hiệu quả nhất.

Tại thời điểm này, đơn vị thành viên thuộc Sở là Chi cục Bảo vệ môi trường đang phối hợp triển khai kế hoạch hỗ trợ các xã thực hiện tiêu chí môi trường. Mục tiêu nhằm xây dựng mô hình thí điểm xử lý chất thải ở nông thôn để làm cơ sở nhân rộng, trước mắt ưu tiên hỗ trợ đối với các xã dự kiến sẽ về đích NTM năm nay. Cụ thể, xây dựng mô hình thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt tại 4 xã phường của T.X Phổ Yên gồm: Hồng Tiến, Đồng Tiến, Tiên Phong, Tân Phú (nằm trong khu vực các dự án của Samsung, nơi phát sinh lượng thải lớn do sự gia tăng nhanh dân số cơ học) và 1 xã của huyện Phú Lương là Ôn Lương. Xây dựng mô hình thu gom, lưu chứa vỏ bao bì hóa chất bảo vệ thực vật (tập trung vào vùng chuyên canh cây chè có diện tích canh tác lớn) tại 3 xã của huyện Phú Lương là Vô Tranh, Tức Tranh, Ôn Lương.

Phía Chi cục Bảo vệ môi trường cho hay, những năm gần đây, các chương trình hỗ trợ tương tự như trên đã được ngành Tài nguyên và Môi trường tỉnh triển khai thường xuyên. Đặc biệt trong đó có những chương trình, dự án đi kèm các giải pháp nhằm giải quyết các vấn đề môi trường cho khu vực nông nghiệp, nông thôn. Có thể kể ra đây một số chương trình cụ thể trong giai đoạn từ năm 2011 đến nay như: Hỗ trợ kinh phí thực hiện tiêu chí môi trường tại xã Sơn Cẩm và Cổ Lũng (Phú Lương) với tổng số tiền gần 300 triệu đồng; hỗ trợ 100 triệu đồng xây dựng đường giao thông nông thôn tại bản người Mông ở Võ Nhai; thí điểm công trình xử lý nước thải sau biogas bằng bãi trồng cây ngập nước tại xã Hóa Trung (Đồng Hỷ) với kinh phí gần 3 tỷ đồng; đầu tư lắp đặt 5 lò đốt chất thải sinh hoạt mini tại các huyện Định Hóa, Võ Nhai, Đại Từ, Phú Bình với tổng kinh phí hơn 10 tỷ đồng; xây dựng mô hình quản lý tổng thể chất thải chứa hóa chất bảo vệ thực vật tại 9 xã trên địa bàn tỉnh với tổng kinh phí hơn 300 triệu đồng; bố trí gần 700 triệu đồng hỗ trợ thực hiện tiêu chí môi trường tại T.X Phổ Yên và huyện Phú Lương... Cùng với đó, để các chương trình, dự án trên thực sự được triển khai hiệu quả, Sở đã tổ chức 34 khóa tập huấn, hội nghị, hội thảo cho trên 2.640 lượt đại biểu của các sở, ngành, địa phương và các tổ chức chính trị xã hội, doanh nghiệp.

Sau một thời gian nỗ lực góp sức triển khai các tiêu chí về môi trường ở nông thôn, kết quả đạt được khá khả quan. Ý thức bảo vệ môi trường của người dân và công tác vệ sinh môi trường nông thôn đã có chuyển biến tích cực; tỷ lệ người dân nông thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh đạt 82%; 62% hộ gia đình có nhà tiêu đạt chuẩn; số trường học có công trình cấp nước sạch và nhà tiêu hợp vệ sinh đạt 98%. Ngành Tài nguyên và Môi trường cũng đã huy động được các nguồn tài trợ từ các tổ chức phi chính phủ, các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh để tham gia ủng hộ công tác bảo vệ môi trường nông thôn. Số đơn vị ủng hộ tăng dần qua các năm, từ  50 đơn vị năm 2011 lên 150 đơn vị năm 2015.

Tính đến hết tháng 10-2015 toàn tỉnh đã có 40 xã đạt đủ 19 tiêu chí. Dự ước đến hết năm 2015 toàn tỉnh có 42 xã NTM, vượt 5 xã so với mục tiêu kế hoạch năm 2015 đề ra (là 37 xã NTM).

Theo lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường, trong năm 2016, ngành sẽ tiếp tục sử dụng kinh phí sự nghiệp môi trường và nguồn vốn huy động để triển khai các chương trình, dự án nhằm hoàn thành các tiêu chí môi trường đối với những xã đang xây dựng NTM còn lại. Trong đó, dự kiến, sẽ huy động và sử dụng khoảng 830 triệu đồng cho Dự án mô hình thu gom xử lý chất thải chứa hóa chất bảo vệ thực vật tại các xã nông thôn và Dự án đánh giá tình trạng ô nhiễm môi trường tại khu vực còn tồn lưu hoá chất bảo vệ thực vật cao.