Cùng với cả nước, đã bước vào giai đoạn “Già hóa dân số”, trong tương lai sẽ phải đối mặt với nguy cơ thiếu hụt lao động và gánh nặng về an sinh xã hội. Trong bối cảnh đó, việc chăm sóc người cao tuổi (NCT) đang là một trong những vấn đề cần có sự chung tay cộng đồng.
Theo kết quả Tổng điều tra dân số năm 2009, Chỉ số già hóa (Tỷ số giữa những người từ 65 tuổi trở lên so với nhóm người từ 0 đến 15 tuổi ) của tỉnh ta đã tăng từ 14,3% (năm 1999) lên 25,6% (năm 2009). Năm 2013, Chỉ số này là 48,3% và tốc độ già hóa dân số tăng nhanh hơn tốc độ tăng dân số trong độ tuổi lao động. Trong khi đó, tỷ suất sinh thô liên tiếp giảm qua từng năm. Tuổi thọ bình quân tăng nhanh cùng với mức sinh giảm làm đã làm số lượng và tỷ lệ người cao tuổi trong tổng dân số tăng lên rõ rệt. Hiện toàn tỉnh có trên 130.000 NCT, chiếm khoảng 11% dân số. Điều này có nghĩa là, trong tương lai, tỉnh ta sẽ phải đối mặt với nguy cơ thiếu hụt lao động và nguồn ngân sách phải chi cho các hoạt động an sinh xã hội sẽ tăng lên đáng kể.
Trên thực tế, hiện nay, NCT vẫn là lực lượng có đóng góp khá lớn cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, đặc biệt là ở khu vực nông thôn, nơi có khoảng 70% NCT trên địa bàn tỉnh đang sinh sống. Phát huy tinh thần tuổi cao nêu gương sáng, trong những năm qua, NCT trên địa bàn tỉnh đã thực hiện tốt các cuộc vận động: “NCT tham gia bảo vệ môi trường và xây dựng nông thôn mới”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư”… Với kinh nghiệm, uy tín của mình, NCT đã tham gia phát triển kinh tế, giảm nghèo, làm giàu, xây dựng gia đình hiếu học, tham gia công tác khuyến học, khuyến tài xây dựng xã hội học tập... Toàn tỉnh hiện có trên 27.000 NCT tham gia công tác Đảng, chính quyền, đoàn thể tại địa phương, trên 600 hộ có NCT làm chủ trang trại, cơ sở kinh doanh, hơn 1.600 NCT làm kinh tế giỏi…
Cùng với tạo điều kiện để NCT phát huy vai trò của mình, những năm qua, tỉnh ta đã có nhiều chính sách quan tâm chăm sóc sức khoẻ, đời sống vật chất và tinh thần cho NCT, tạo điều kiện để các cụ sống vui, sống khoẻ, sống có ích. Ông Nguyễn Ngọc Yến, Trưởng ban Đại diện Hội NCT tỉnh thông tin: Trong những năm qua, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước NCT trên địa bàn tỉnh đã được hưởng đầy đủ những chính sách theo quy định như: chế độ trợ cấp hàng tháng, chúc thọ, mừng thọ, khám bệnh miễn phí… Cùng với đó, các hoạt động chăm sóc đời sống vật chất và tinh thần cho NCT cũng được thực hiện tương đối tốt. Tuy nhiên, việc chăm sóc cho NCT vẫn còn một số hạn chế như: chế độ khám và chăm sóc sức khoẻ ban đầu tại nhà cho NCT còn hạn chế; nhiều bệnh viện thiếu chuyên khoa Lão khoa, NCT đôi khi vẫn phải nằm ghép với các bệnh nhân khác; hệ thống các cơ sở dưỡng lão còn chưa phát triển…
Bà Hồ Thị Thanh Thuỷ, Chi cục trưởng Chi cụ Dân số - Kế hoạch hoá gia đình tỉnh cho biết: Nhằm chăm sóc tốt cho NCT, năm 2015, thực hiện sự chỉ đạo của Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình, Chi cục đã xây dựng kế hoạch Tư vấn và Chăm sóc người cao tuổi dựa vào cộng đồng và triển khai tại 5 xã, gồm: Tân Phú, Hồng Tiến, Đông Cao (thị xã Phổ Yên) và Động Đạt, Ôn Lương (Phú Lương). Trong đó, tập trung vào các hoạt động tuyên truyền, vận động thực hiện chính sách dân số và nâng cao chất lượng cuộc sống; trách nhiệm của cá nhân, gia đình và xã hội trong việc chăm sóc NCT. Qua đó, nhằm mục tiêu cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần cho người cao tuổi nhằm góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người cao tuổi.
Hưởng ứng Tháng hành động quốc gia về dân số có chủ đề “Cộng đồng chung tay chăm sóc NCT”, Chi cục đã triển khai kế hoạch truyền thông, tuyên truyền và tổ chức các hoạt động hưởng ứng đến tất cả các ban, ngành, đoàn thể ở các địa phương. Thông qua đó, nhằm kêu gọi cộng đồng cùng tham gia chăm sóc NCT bằng những việc làm thiết thực như: xây dựng các mô hình chăm sóc sức khỏe NCT tại gia đình và cộng đồng, mở rộng độ bao phủ của bảo hiểm hưu trí và y tế, đa dạng hoá các hình thức sinh hoạt văn nghệ, thể thao… nhằm nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho NCT.
Già hóa dân số đang đặt ra những thách thức về chăm sóc sức khỏe, tuổi nghỉ hưu, lương hưu, thay đổi sự tương tác trong xã hội và mối quan hệ giữa các thế hệ đối với cả cộng đồng. Vì vậy, các cấp, ngành, đoàn thể trong toàn tỉnh và cả xã hội cần nâng cao nhận thức về vấn đề già hóa dân số. Từ đó, có kế hoạch cụ thể để đảm bảo các chính sách cho NCT, nâng cao đời sống vật chất - tinh thần cho NCT.
