Có thể nói, chưa bao giờ công tác khám tuyển nghĩa vụ quân sự (NVQS) lại gặp nhiều khó khăn như năm nay. Nguyên nhân chính là do nhận thức của một số công dân nam trong độ tuổi nhập ngũ và một phần cũng vì họ đang đi làm nên không muốn thực hiện Luật NVQS. Tuy nhiên, với sự nỗ lực của các cấp, ngành chức năng, đến nay, tỉnh ta đã hoàn thành công tác khám tuyển NVQS năm 2016.
Hơn 12 giờ trưa một ngày cuối tháng 12-2015, tại Ban Chỉ huy Quân sự (CHQS) huyện Phú Bình - nơi tổ chức khám tuyển NVQS của huyện năm 2016 - vẫn còn khoảng 30 thanh niên đang chờ khám lại vì lý do huyết áp, tim mạch, mắt kém… Chính vì vậy, Hội đồng Khám tuyển NVQS của huyện đã dùng biện pháp tạm thời giữ lại để theo dõi và khám lại cho chính xác. Đặng Văn Định, thanh niên của xã Tân Đức, đã đủ điều kiện sức khỏe tại vòng sơ tuyển NVQS tại xã, nhưng khi lên đến vòng khám tuyển tại huyện, tại phòng khám thị lực, từ những chữ to nhất trên bảng điện tử, anh cũng nói là không nhìn thấy!? Anh Đặng Văn Định đã được giữ lại để theo dõi và khám tiếp. Ba lần khám lại trong buổi sáng vẫn cho một kết quả!? Khi được hỏi: Sáng nay, ai đưa anh đi khám? Định trả lời là tự đi và đương nhiên với quãng đường gần 10km từ nhà đến nới khám tuyển thì người có thị lực kém như vậy không thể lái xe mô tô được… Và lúc này Định mới chịu cho biết lý do: “Em chưa muốn nhập ngũ vì đang làm việc ở một công ty liên doanh”.
Còn ở thành phố Sông Công, kết thúc vòng khám tuyển đợt 1, hơn 20 thanh niên có lý do về huyết áp bất thường. Hội đồng NVQS thành phố đề nghị giữ lại 3 ngày để theo dõi. Họ ăn, nghỉ, sinh hoạt tại Ban CHQS thành phố. Sau 3 ngày được khám lại, chỉ có một vài trường hợp có biểu hiện thực sự…”
Trao đổi với chúng tôi trước vấn đề này, ông Tạ Văn Thành, Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa huyện Phú Bình cho biết: Với những trường hợp như thế này, cần vận động, tuyên truyền cho họ thấy được trách nhiệm phải thực hiện Luật NVQS của mỗi thanh niên và dùng biện pháp nghiệp vụ để chứng minh họ đủ điều kiện nhập ngũ.
Luật NVQS đã được ban hành rất lâu, công tác tuyên truyền cũng đã được các cơ quan truyền thông, các đơn vị, địa phương tuyên truyền sâu rộng trong nhân dân. Nhưng thực tế hiện nay, thanh niên có nhu cầu việc làm rất lớn, hầu hết là đang làm việc tại các doanh nghiệp trong và ngoài nước; họ có thu nhập tương đối ổn định. Mặt khác, một số doanh nghiệp không chấp hành Luật NVQS; công nhân có thể không nhận được việc làm khi hoàn thành NVQS trở về (mất chỗ làm). Vì vậy khi được gọi thực hiện Luật NVQS, không ít trong số họ đã tìm cách này hay cách khác để được tạm hoãn, tạm miễn… Vấn đề này không chỉ nổi lên ở các thị xã, thành phố công nghiệp mà ở các địa phương như Định Hoá, Võ Nhai, Phú Lương...
Năm 2016, tỉnh Thái Nguyên tiến hành giao nhận quân một lần với 1.800 thanh niên (tăng 200) thanh niên so với các năm trước. Xác định được thuận lợi và khó khăn trong công tác khám tuyển NVQS năm nay, Hội đồng NVQS tỉnh mà trực tiếp là Bộ CHQS tỉnh (cơ quan thường trực của Hội đồng) đã chỉ đạo các địa phương phải thực hiện chặt chẽ các khâu, các bước trong khám tuyển; bảo đảm công khai, công bằng, minh bạch và đúng nguyên tắc.
Cho đến thời điểm hiện tại, cơ bản các địa phương trên địa bàn tỉnh đã tiến hành khám tuyển xong, chất lượng tân binh năm nay có trình độ từ lớp 9 trở lên, trong đó có trên 70% có trình độ THPT, cao đẳng, đại học.
Ngày 25-2-2016 là thời điểm tiến hành giao nhận quân tại cả 9 huyện, thành phố, thị xã của tỉnh. Hiện nay, các địa phương đang tiến hành thâm nhập “Ba gặp, bốn biết” và hoàn tất các thủ tục hồ sơ. Để công tác tuyển quân năm 2016 thực sự hiệu quả, chất lượng, hơn lúc nào hết cần phải đẩy mạnh hơn nữa công tuyên truyền Luật NVQS trên các phương tiện thông tin đại chúng; lồng ghép vào các buổi sinh hoạt cộng đồng để quần chúng nhân dân, nhất là lực lượng thanh niên thấy được trách nhiệm, nghĩa vụ của mình trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.