Cần nhiều giải pháp để xử lý ngập úng

Hiện nay, do tốc độ đô thị hóa nhanh, trên địa bàn T.P Thái Nguyên ngày càng xuất hiện nhiều các khu dân cư mới. Tuy nhiên, việc quy hoạch hệ thống thoát nước ở các khu dân cư lại chưa đồng bộ. Ngoài ra, hệ thống tiêu thoát nước của thành phố cũng chưa đáp ứng kịp sự phát triển đô thị. Từ đó dẫn đến tình trạng một số khu vực và 1 số điểm trên các tuyến đường ngập sâu mỗi khi có mưa lớn, ảnh hưởng đến đời sống và sinh hoạt của người dân.

Trước đây, hệ thống thoát nước mặt của T.P Thái Nguyên chủ yếu theo địa hình tự nhiên, chảy từ trên cao xuống thấp, tập trung tại các ao, hồ, sau đó chảy ra khe rạch, khe suối và đổ ra sông Cầu. Hiện nay, diện tích ao, hồ đã bị thu hẹp dần. Thành phố hiện có khoảng 71 km mương hở, cống thoát nước nằm trên các trục đường chính; ngoài ra còn có các cống rãnh nhỏ tại các đường nhánh, khu dân cư. Tuy nhiên, hệ thống thoát nước này cũng đã quá cũ, không đáp ứng được nhu cầu thoát nước. Mỗi khi trời mưa to, thành phố thường bị ngập lụt ở các điểm như: cổng Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên; cổng Bệnh viện Đa khoa Trung ương Thái Nguyên, đường Minh Cầu đoạn ngã tư giao từ đường Hoàng Văn Thụ đến cổng Công ty CP Thương mại TNG, đường Hoàng Văn Thụ ngập từ cổng Công an Thành phố đến đoạn giao đường Minh Cầu... Đặc biệt, trong trận mưa mới đây nhất vào đêm 1-7, tại các địa điểm như khu dân cư Vinaconex (phường Phan Đình Phùng), khu đô thị Bắc Sông Hồng (phường Hoàng Văn Thụ) và một số hộ dân ở tổ 21, phường Quang Trung; tổ 3, tổ 4, tổ 21, phường Phan Đình Phùng... đã bị ngập sâu từ 1-2 mét, ảnh hưởng lớn đến việc đi lại, sản xuất, kinh doanh và sinh hoạt của người dân. Tại khu vực tổ 3, phường Phan Đình Phùng và tuyến đường Minh Cầu khoảng 80 hộ bị ngập sâu trong nước. Tại tầng hầm siêu thị Thành Đô (Chợ Minh Cầu) toàn bộ các gian hàng của tiểu thương bị ngập hơn 1 mét, gây thiệt hại lớn về tài sản của người dân.

Bà Nguyễn Thị Hoa, một tiểu thương kinh doanh hàng tạp hóa tại tầng hầm siêu thị Thành Đô chia sẻ: Trận mưa lớn đã khiến toàn bộ gian hàng của gia đình tôi bị ngập trong nước, thiệt hại ước tính khoảng 20 triệu đồng. Sau trận mưa, chúng tôi phải mất hơn 1 ngày để khắc phục, sau đó mới tiếp tục hoạt động trở lại. Đây là lần đầu tiên khu vực này bị ngập úng nặng như vậy. Còn ông Nguyễn Khắc Dương, tổ 21, Phường Quang Trung thì cho biết: Khoảng 3-4 năm trở lại đây, mỗi khi trời mưa lớn là khu vực Trường mầm non Quang Trung, Trường THPT Thái Nguyên, chợ Sư Phạm đều bị ngập úng nặng. Chúng tôi rất mong các cơ quan chức năng sớm có phương án khắc phục để người dân yên tâm sinh sống.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Nguyễn Hoàng Mác, Phó Chủ tịch UBND T.P Thái Nguyên cho biết: Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng ngập úng hiện nay là do hệ thống thoát nước thành phố không theo kịp sự phát triển đô thị, không đáp ứng được nhu cầu thoát nước khi có mưa lớn trên 200mm. Mặc dù những năm qua, thành phố đã đầu tư nhiều các công trình và phương án chống lụt nhưng hiệu quả thực sự chưa được như kỳ vọng.

Để khắc phục tình trạng ngập úng, năm 2009, thành phố đã triển khai Dự án thoát nước và xử lý nước thải T.P Thái Nguyên với tổng số vốn đầu tư được phê duyệt gần 1.000 tỷ đồng. Dự án gồm 3 gói hạng mục chính là: Xây dựng nhà máy xử lý nước thải; xây dựng và hoàn chỉnh một phần hệ thống thoát nước mưa tại khu vực trung tâm phía Bắc T.P Thái Nguyên; xây dựng mới hệ thống thu gom nước thải từ các hộ dân. Dự án được kỳ vọng sẽ khắc phục đáng kể tình trạng ngập úng cục bộ tại T.P Thái Nguyên. Theo kế hoạch, Dự án sẽ được hoàn thành và đưa vào sử dụng trong năm 2015. Tuy nhiên, đến nay, Dự án mới hoàn thành khoảng 80% tổng khối lượng công trình.

Ông Nguyễn Xuân Hà, Phó Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên Thoát nước và Phát triển hạ tầng đô thị Thái Nguyên (Chủ đầu tư Dự án) cho biết: Nguyên nhân khiến Dự án chậm tiến độ là do công tác bồi thường và giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, còn có các nguyên nhân như thời gian phê duyệt hồ sơ kỹ thuật kéo dài; nguồn vốn đối ứng của Trung ương và tỉnh còn chậm. Cùng với đó là yếu tố thời tiết và điều kiện thi công không thuận lợi… Tuy nhiên, thực hiện cam kết với tỉnh, Công ty phấn đấu sẽ hoàn thành Dự án và đưa vào sử dụng chậm nhất vào tháng 12-2016. Khi hoàn thành, Dự án sẽ góp phần đáng kể trong việc nâng cao khả năng tiêu thoát nước cho khu vực nội thành, đồng thời giúp cải tạo môi trường, tạo cảnh quan đô thị xanh, sạch, đẹp.

Ngoài nguyên nhân về cơ sở hạ tầng, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng ngập úng hiện nay đó là do ý thức của người dân chưa cao, tình trạng xả chất thải rắn xây dựng, sản xuất xuống hệ thống thoát nước vẫn diễn ra khá phổ biến. Nhiều trường hợp người dân còn lấn chiếm xây dựng trái phép vi phạm hành lang hệ thống thoát nước, lấn chiếm mặt cống… Bên cạnh đó, theo ông Hoàng Đức Khánh, Giám đốc Sở Xây dựng thì hiện nay, các dự án xây dưng khu đô thị, khu dân cư được triển khai thiếu đồng bộ, nhiều dự án chỉ lo thoát nước cho bản thân khu vực đó mà thiếu sự kết nối với đường thoát nước của khu vực khác và với hệ thống thoát nước của thành phố. Đây là một trong những bất cập cần được tháo gỡ.

Trước mắt, để góp phần hạn chế tình trạng ngập úng trong mùa mưa bão năm nay, UBND T.P Thái Nguyên đã xây dựng phương án xử lý cụ thể đối với từng điểm; trong đó, đã xác định rõ nguyên nhân và giải pháp để không xảy ra ngập úng nghiêm trọng. Đồng thời, chủ động chuẩn bị nhân lực, phương tiện kỹ thuật để xử lý khi có mưa lớn và phối hợp với các cơ quan liên quan trong phân luồng, đảm bảo an toàn giao thông. Bên cạnh đó, các đơn vị liên quan của thành phố cũng đang triển khai đồng bộ các giải pháp trong kế hoạch bảo đảm thoát nước, chống úng ngập mùa mưa năm 2016 khu vực đô thị của thành phố, như: tiến hành nạo vét các tuyến mương thoát nước, các trục cống chính và cống ngang. Các đơn vị thi công các dự án hoàn chỉnh các hạng mục hạ tầng kỹ thuật, kết nối với hệ thống thoát nước chung của thành phố để phục vụ công tác tiêu thoát nước khi có mưa lớn.

Về lâu dài, để đảm bảo chủ động tiêu úng, UBND T.P Thái Nguyên và các ngành chức năng của tỉnh cũng đã đề nghị UBND tỉnh bổ sung quy trình vận hành khai thác hồ điều hòa Xương rồng vào phương án phòng, chống thiên tai của tỉnh để tiến hành thu, xả nước kịp thời, đúng quy định. Đồng thời, tổ chức khảo sát, lập dự án cải tạo và nạo vét công trình thoát lũ suối Đồng Danh, T.P Thái Nguyên để nâng cao năng lực thoát nước. Tỉnh cũng cần tổ chức kiểm tra các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố, nhất là các khu dân cư, khu đô thị mới để đánh giá khả năng thoát lũ khu vực nội thành và kết nối đồng bộ hệ thống thoát nước đô thị. Có như vậy, thành phố mới thoát khỏi cảnh ngập úng mỗi khi trời mưa.