Kiểm soát nhiễm khuẩn trong các bệnh viện

Nhiễm khuẩn bệnh viện có thể được xem như là bệnh gây ra bởi bệnh viện, vì đây là những nhiễm khuẩn mắc phải chỉ trong thời gian bệnh nhân nằm viện. Và những nghiên cứu cho thấy rằng nhiễm khuẩn bệnh viện làm tăng kháng kháng sinh do sự xuất hiện một số bệnh gây ra bởi những vi sinh vật kháng thuốc, hoặc bởi những tác nhân gây bệnh mới. Đây là vấn đề nan giải không chỉ có ở các nước đang phát triển mà còn ngay cả ở các nước phát triển.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam: Tại bất kỳ thời điển nào, cứ 100 bệnh nhân nhập viện ở các nước phát triển, có 7 người sẽ mắc ít nhất một nhiễm khuẩn bệnh viện. Tương tự như vậy, ở các nước đang phát triển, có 7 người mắc ít nhất một nhiễm khuẩn bệnh viện. Nhiễm khuẩn y tế làm tăng thời gian lưu trú của bệnh nhân ở các nước phát triển từ 5 – 29 ngày.

Ở Việt Nam với tình trạng quá tải bệnh viện, bệnh nhân phải nằm ghép - đây là môi trường thuận lợi cho nhiễm khuẩn bệnh viện phát triển. Bên cạnh đó, các cơ sở khám chữa bệnh lại thường xuyên phải đối phó với các bệnh dịch có nguy cơ lây nhiễm cao do tác nhân gây bệnh qua đường máu như HIV, viêm gan B, viêm gan C và nhiều tác nhân lây truyền qua đường hô hấp như cúm, lao phổi và các vi khuẩn đa kháng sinh.

Có thể ngăn ngừa nhiễm khuẩn bệnh viện bằng những chương trình kiểm soát nhiễm khuẩn tại bệnh viện. Biện pháp hiệu quả nhất nhằm ngăn ngừa nhiễm khuẩn chính là rửa tay. Đó là lý do Bộ Y tế đề ra tiêu chí nếu các bệnh viện muốn đạt mức 5 – tức mức tiêu chuẩn tốt nhất trong đánh giá chất lượng khám chữa bệnh thì các bệnh viện phải đạt trên 70% nhân viên y tế thực hành rửa tay khi tiếp xúc với người bệnh.

Trong môi trường bệnh viện, mọi nơi bàn tay chạm vào đều có vi khuẩn gây bệnh. Mỗi centimet trên bàn tay đều có thể chứa 4,6 triệu con vi khuẩn. Vệ sinh tay giúp loại bỏ hầu hết vi sinh vật trên bàn tay. Do đó có tác dụng ngăn ngừa lây mầm bệnh từ bệnh nhân này cho bệnh nhân khác, từ vị trí này sang vị trí khác trên bệnh nhân và từ nhân viên y tế sang bệnh nhân. Vì vậy vệ sinh tay được xem là biện pháp đơn giản rẻ tiền và hiệu quả nhất cho phòng chống nhiễm khuẩn bệnh viện.

Thông tin từ Bộ Y tế cho biết, nhờ các chương trình phát động kiểm soát nhiễm khuẩn mà hoạt động kiểm soát nhiễm khuẩn được các bệnh viện triển khai với chất lượng ngày càng cao như: giám sát ca bệnh nhiễm khuẩn bệnh viện, giám sát tuân thủ vệ sinh tay, giám sát vi sinh vật gây nhiễm khuẩn bệnh viện và kháng kháng sinh. Hiện tại, đã có 75,8% cơ sở y tế đã thực hiện giao nhận dụng cụ sạch và bẩn tại các khoa lâm sàng; 87,5% cơ sở y tế phát động chiến dịch tăng cường vệ sinh tay và 75,2% bệnh viện thực hiện giám sát tuân thủ vệ sinh tay ở nhân viên y tế…

Mặc dù vậy, hoạt động phát động chiến dịch rửa tay hay giám sát nhân viên y tế rửa tay tại các bệnh viện chưa thật sự trở thành một hoạt động thường xuyên. Cụ thể, đến nay chỉ mới có khoảng 47% bệnh viện liên tục triển khai chiến dịch rửa tay và chỉ mới có 20,8% bệnh viện liên tục thực hiện giám sát nhân viên y tế vệ sinh tay.

Công tác kiểm soát nhiễm khuẩn chiếm vị trí rất quan trọng và then chốt của hoạt động kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện. Tuy nhiên, theo Bộ Y tế, đến nay vẫn còn 13,3% bệnh viện lớn hơn 150 giường chưa thành lập Khoa kiểm soát nhiễm khuẩn, 28% Khoa kiểm soát nhiễm khuẩn chưa có bộ phận giám sát nhiễm khuẩn. Sở dĩ như vậy vì nguồn nhân lực trong lĩnh vực này đang rất thiếu, và đội ngũ cán bộ đang làm trong công tác này cũng chưa được đào tạo đúng mức.

Nhiều bệnh viện đưa các bác sĩ không làm được chuyên môn trên lâm sàng xuống khoa kiểm soát nhiễm khuẩn. Trong khi đó, Khoa kiểm soát nhiễm khuẩn rất cần những người có kiến thức, kỹ năng. Họ là những người phải biết tất cả các vấn đề liên quan đến chăm sóc điều trị, giám sát vi sinh đến vấn đề vệ sinh môi trường trong bệnh viện.