Nhiều bất hợp lý trong xây dựng khu dân cư, khu đô thị

T.P Thái Nguyên đang hướng đến một đô thị văn minh, hiện đại, song việc quy hoạch và xây dựng nhiều khu dân cư (KDC), khu đô thị (KĐT) trong lòng đô thị đang bộc lộ một số khiếm khuyết và bất hợp lý. Đặc biệt, một số KDC, KĐT mới mọc lên với tên gọi và hình ảnh quảng bá khá hấp dẫn và bắt mắt, nhưng thực sử dụng lại chưa đạt được tiêu chí đề ra.

Những trận mưa kéo dài những ngày tháng 7 vừa qua đã khiến nhiều hộ dân đang sinh sống trong KDC số 5, phường Phan Đình Phùng không khỏi ngao ngán bởi phải chịu cảnh nước ngập tràn vào nhà. Nhiều ngôi biệt thự sang trọng nằm ở trục đường chính lối vào KDC phải bơm tát nước và thau rửa nền nhà sau mỗi trận mưa lớn kéo dài. Ngay như Trụ sở Kho bạc Nhà nước tỉnh nằm trong KDC nhiều lúc bị ngập toàn bộ nền sân mặc dù đã xây khá cao so với nền đường. Nhiều hộ dân đã tỏ ra bức xúc vì chỉ sau một đêm mưa to sáng ra một số ngả đường trong và ngoài KDC bị ngập trắng, không thể đi lại được. Đã có không ít xe ô tô, xe máy bị sặc nước, chết máy ngay trong khu dân cư, phải nhờ đến sự can thiệp của xe cứu hộ giao thông. Một số hộ kinh doanh, buôn bán hàng ăn, quán cà phê những ngày nước ngập phải đóng cửa để kê dọn. Chủ một nhà hàng kinh doanh đồ ăn tự chọn ở ngay trục chính vào KDC cho biết: Khi nước rút, mùi ẩm mốc bốc lên phải mất vài ba ngày mới hết. Lúc đó, nhà hàng mới dám mở cửa trở lại để đón thực khách. Anh Nguyễn Ngọc Lâm, sống trong KDC bức xúc: Đã mấy lần tôi phải gọi điện báo cơ quan xin nghỉ vì nhà bị ngập. Lúc đầu, mọi người ở cơ quan cho rằng tôi nói đùa, hoặc lấy lý do để nghỉ làm, nhưng sau biết chuyện thì ai cũng tỏ ra ngạc nhiên bởi làm gì có chuyện KDC tiếng là rất hiện đại, nằm giữa trung tâm thành phố lại bị ngập úng.

Trước đây, khi một số diện tích trong KDC này chưa giải phóng xong mặt bằng, phía chủ đầu tư cho rằng việc để xảy ra ngập úng là do khách quan mang lại. Tuy nhiên, hiện tại, KDC đã cơ bản hoàn thành nhưng tình trạng trên vẫn không tránh khỏi. Điều đó cho thấy, trong quá trình xây dựng, hệ thống cống thoát nước, cốt nền KDC chưa hợp lý so với mặt bằng chung của đường Phan Đình Phùng và đường Cách mạng Tháng Tám. Hơn nữa, nhiều khả năng cốt nền KDC không được xây dựng theo cốt nền chung của mốc Quốc gia như quy định. Việc bị ngập úng cũng là thực trạng đáng buồn của một số KDC, KĐT khác trên địa bàn T.P Thái Nguyên dù mới được quy hoạch và xây dựng.

Qua khảo sát thực tế tại một số KDC, KĐT đã hoàn thiện trên địa bàn tỉnh cho thấy, hầu hết các trục đường chính và đường nhánh trong KDC, KĐT đều khá chật hẹp. Nhiều trục đường, xe ô tô con không thể tránh nhau khi có một chiếc xe khác đỗ bên lề đường. Không ít trường hợp xe ô tô phải đi lên cả vỉa hè mới có thể lách ra ngoài. Đối với trục đường nhánh thì việc hai xe ô tô con tránh nhau khi có ô tô khác đỗ lại dường như không thể. Cá biệt, có trường hợp đường hẹp tới mức hai xe ô tô con không thể tránh nhau dù trên đường không có chướng ngại vật. Thực tế này không chỉ xuất hiện ở các KDC, KĐT đã đầu tư cách đây vài năm mà ngay cả một số KDC, KĐT mới xây hoặc đang xây cũng có thực trạng gần tương tự. Thực tế này xuất hiện tại KDC số 3, 4 phường Đồng Quang, KDC số 5 phường Túc Duyên, KĐT hồ Xương Rồng, phường Phan Đình Phùng... và ngay cả một số KDC, KĐT mới nhất đang xây dựng tại xã Đồng Bẩm là Picenza, Đồng Bẩm, Châu Âu... cũng có những đoạn đường khá hẹp.

Cùng với thiết kế mặt đường hẹp, hạng mục vỉa hè mỗi bên cũng hẹp theo. Khi vỉa hè chật thì đương nhiên cây xanh trồng trên vỉa hè sẽ lấn nhiều ra làn đường hoặc quá sát với nhà ở, gây mất mỹ quan và ảnh hưởng đến an toàn giao thông. Cá biệt, tại KĐT Châu Âu, hiện tại nhà đầu tư cho trồng cây xanh và bố trí cột đèn chiếu sáng dày di dít sát ra tận mép đường Quốc lộ 1B, vừa mất mỹ quan đô thị, vừa ảnh hưởng đến an toàn giao thông. Theo phán đoán của nhiều người, khả năng chủ đầu tư muốn đẩy cây xanh, cột đèn ra sát bên ngoài để thu hẹp diện tích vỉa hè, mở rộng thêm diện tích bên trong phục vụ việc phân lô, bán nền thu lợi. Mặc dù báo chí và dư luận nhân dân có ý kiến phản ánh về vấn đề này từ rất sớm song đến nay vẫn chưa có cơ quan chức năng nào xem xét, phản hồi.

Được biết, tháng 10-2013, UBND tỉnh đã ban hành Quy định áp dụng một số tiêu chuẩn quy hoạch giao thông, đất cây xanh trong phát triển đô thị của tỉnh. Theo đó, các KDC, KĐT phải tuân thủ đúng các tiêu chuẩn mới về cấp, loại đường trong đô thị với các chỉ số yêu cầu cao hơn. Trong Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch xây dựng năm 2008 cũng quy định rõ tỷ lệ bề rộng của đường, vỉa hè mỗi bên, khoảng cách hai đường và mật độ đường rất rõ ràng. Tuy nhiên, quy định có biên độ khá rộng (ví dụ, bề mặt của đường nhánh trong KDC, KĐT được quy định với biên độ từ 6m đến 12m), nên lợi dụng điều đó, nhiều nhà đầu tư KDC, KĐT khi xây dựng thường áp theo mức tối thiểu để có thêm quỹ đất kinh doanh. Theo các chuyên gia thì việc quy định tiêu chuẩn đường giao thông trong KDC, KĐT có biên độ rộng là để áp dụng rộng rãi trong toàn quốc, trên cơ sở phù hợp thực tế từng địa phương. Với những địa phương ít quỹ đất đô thị thì có thể áp dụng mức tối thiểu, nhưng với tỉnh ta là đô thị trung du, miền núi, quỹ đất dồi dào mà áp dụng như trên là bất hợp lý.

Cùng với đó, một số dự án KDC, KĐT đang bị thiếu kết nối giao thông, không gian đô thị giữa các KDC, KĐT mới với nhau và giữa KDC, KĐT mới với các KDC, KĐT đang hiện hữu. Theo thống kê chưa đầy đủ thì trên địa bàn T.P Thái Nguyên đang có tới mấy chục KDC, KĐT được quy hoạch và xây dựng mới. KDC, KĐT thấp nhất cũng rộng tới vài chục héc ta, nhiều thì hàng trăm héc ta. Một số KDC, KĐT đã làm rất tốt việc đầu tư xây dựng hạ tầng, không trốn bất cứ hạng mục nào, nhất là hạng mục đường giao thông kết nối với bên ngoài. Còn lại, không ít KDC, KĐT chưa thực hiện đúng theo quy hoạch ban đầu.

Hiện nay, trong bối cảnh nhiều KDC, KĐT mới được đầu tư, đòi hỏi công tác quy hoạch và quản lý Nhà nước về xây dựng, trong đó có xây dựng các KDC, KĐT trên địa bàn toàn tỉnh, phải được đặc biệt quan tâm. Việc các KDC, KĐT còn nhiều bất hợp lý không bị nhắc nhở, xử lý thường xuyên, kịp thời sẽ làm ảnh hưởng đến đời sống của cư dân nội thị, khiến bộ mặt đô thị thành phố phát triển không tương xứng, đồng thời tác động xấu tới mục tiêu trở thành đô thị trung tâm vùng.