Ở xóm Mỹ Hòa, xã Cây Thị (Đồng Hỷ), vợ chồng nhà nào to tiếng, có hiện tượng bạo hành gia đình là y như rằng bà Đinh Thị Dẻo xuất hiện. Thấy bà, từ ông chồng mặt bầm tím vì rượu cho đến bà vợ nhiều lời đều ngồi im thít, nghe bà phân giải hơn thiệt. Nhiều cặp vợ chồng mâu thuẫn, đòi đâm đơn ra tòa xin ly hôn được bà hòa giải thành công, vợ chồng trở lại sống êm ấm, hạnh phúc. Chính vì vậy mà nhiều người dân trong vùng gọi bà là "chuyên gia gỡ rối".
Bà không nhớ lần đầu tiên mình làm hòa giải cho ai, nhưng bà luôn có suy nghĩ mộc mạc: Nhà yên xã hội mới được yên. Bà bảo: Vợ chồng sống với nhau lục đục, chẳng ai tôn trọng ai thì sao dạy được con cái, ra ngoài nói ai nghe. Hơn thế, bố, mẹ chia tay nhau, con cái là người thiệt thòi nhất… Ai cũng biết thế, song không phải ai cũng có thể vào được các “điểm nóng” để làm hòa giải như bà. Không có giải pháp khéo léo, thận trọng còn bị chửi mất mặt. Vì đó là chuyện riêng của mỗi nhà, “họ” không muốn làng xóm can thiệp.
Cuộc sống vốn dĩ không bình lặng, chuyện “ra đụng, vào chạm” là lẽ thường trong cuộc sống. Nhất là ở một vùng đất xa trung tâm xã như xóm Mỹ Hòa, với 245 hộ, gần 1.000 nhân khẩu chủ yếu sống bằng việc làm ruộng, trồng rừng và chăn nuôi nhỏ lẻ. Theo bà Dẻo: Để mọi gia đình êm ấm, chòm xóm đoàn kết, mọi người nên có ý thức tôn trọng nhau trong cuộc sống. Nhất là trong đạo vợ chồng thời hiện đại cần bình đẳng, đôi bên cùng được tôn trọng, nhưng cũng cần có tôn ti trật tự, trên dưới rõ ràng… Với từng trường hợp cụ thể, bà Dẻo đều có cách tiếp cận chồng hoặc vợ để phân tích “thấu tình, đạt lý”. Bà Dẻo cũng không nhớ mình đã hòa giải được bao nhiêu vụ chòm xóm có mâu thuẫn; bao nhiêu vụ vợ, chồng hàn gắn lại được hạnh phúc. Hỏi chuyện, bà cười, bảo: Đó là việc mọi người nên làm, chứ không nên thấy hàng xóm đang to tiếng lại “thêm dầu vào lửa”.
Trân trọng thái độ ứng xử khéo léo, tế nhị và cách vào cuộc gỡ rối cho nhiều vụ mâu thuẫn ở xóm, xã, nên khi chính quyền địa phương quyết định thành lập câu lạc bộ (CLB) Gia đình phát triển bền vững tại xóm Mỹ Hòa, hơn 20 thành viên Câu lạc bộ, gồm Trưởng Ban Công tác Mặt trận, các tổ chức thành viên và một số gia đình văn hóa tiêu biểu của xóm đã chọn mặt gửi vàng, bầu bà Dẻo là Chủ nhiệm Câu lạc bộ. Đồng chí Phạm Văn Khôi, Bí thư Chi bộ cho biết: CLB thành lập ngày 22-6-2015. Ngay từ lúc có dự định thành lập CLB, nhân dân trong xóm đã nghĩ ngay đến việc đề đạt bà Dẻo làm Chủ nhiệm. Vì kẻ cả lúc chưa có hoạt động của CLB, bà Dẻo đã là một chuyên gia tư vấn về tâm lý tình cảm của bà con rồi. Còn ông Nguyễn Trọng Cường, Trưởng xóm cho biết: Tuy chưa tham gia một lớp tập huấn, bồi dưỡng về kiến thức pháp luật, nhưng bà Dẻo là người có kinh nghiệm sống. Bà mềm mỏng, chân thật, sống gần gũi bà con chòm xóm, nên bà dễ dàng vào hạ hỏa cho các “điểm nóng”.
“Điểm nóng” là những vụ xô xát giữa các cặp vợ chồng. Bà Dẻo đúc kết: Có nhiều lý do dẫn đến hôn nhân đổ vỡ, như: Vợ chồng chấp nhau từng câu nói dẫn đến tranh cãi; vợ, chồng sống thiếu bình đẳng; kinh tế gia đình khó khăn; 2 bên gia đình so kè chuyện tiền bạc; một trong 2 bên thiếu niềm tin vào người bạn đời… Bà thích đọc, tìm hiểu về Luật Hôn nhân gia đình; Luật Phòng, chống bạo lực gia đình; Luật Bình đẳng giới và chuyên mục “chị Thanh Tâm” đăng trên báo, tạp chí trung ương, địa phương. Bằng cách này, bà đã tự trang bị thêm cho mình kiến thức, vốn sống và kỹ năng làm công tác hòa giải. Bà cho biết: CLB gia đình phát triển bền vững được thành lập, đây là một cơ hội tốt để Phong trào xây dựng đời sống văn hóa của xóm phát triển thuận lợi hơn. Nhất là trong công tác hòa giải, khi có sự việc xảy ra, chúng tôi đều lên “phương án tác chiến” phù hợp để nhanh chóng hạ hỏa, giúp các cặp vợ chồng tìm lại hạnh phúc.
Qua tìm hiểu chúng tôi biết: Từ tháng 8-2015 đến nay, các thành viên CLB Gia đình phát triển bền vững xóm Mỹ Hòa đã thực hiện hòa giải thành công 5 vụ việc vợ chồng mâu thuẫn, dẫn đến bạo hành. Bà Dẻo đúc kết: Mọi mâu thuẫn phần lớn do giữa vợ, chồng còn thiếu bình đẳng. Lời qua, tiếng lại giữa vợ, chồng xúc phạm tới danh dự, nhân phẩm của nhau, đến lúc không chịu được nữa thì bao nhiêu bực dọc dồn nén được bật ra cho hả dạ.
Bằng kinh nghiệm sống và suy nghĩ không muốn trong xã hội hiện đại có thêm một gia đình đổ vỡ, bà Dẻo luôn cùng các thành viên CLB Gia đình phát triển bền vững xóm Mỹ Hòa “nhảy” vào nơi “nước sôi lửa bỏng”. Bằng cách làm tôn trọng người trong cuộc, bà bố trí một nhóm thành viên CLB gặp riêng vợ, một nhóm khác gặp riêng chồng. Và lắng nghe họ xả stress, rồi mới nhẹ nhàng khuyên giải điều hơn lẽ thiệt. Kiên trì, làm từng bước, giúp vợ, chồng họ nguôi quên hờn giận để tìm lại yêu thương.
