Bệnh quai bị (còn gọi là bệnh viêm tuyến nước bọt mang tai) là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi rút quai bị gây nên. Bệnh lây qua đường hô hấp, lưu hành ở khắp nơi trên thế giới, bệnh xảy ra quanh năm nhưng thường gây dịch vào mùa Đông - Xuân, thời điểm này cũng có thể bắt đầu xuất hiện bệnh.
Biểu hiện chính của bệnh ban đầu là sốt nhẹ, nhức đầu, mệt mỏi; sau đó sốt tăng dần lên đến 39,5°C - 40°C, các tuyến mang tai gần tai sưng lên và đau, làm cho việc nhai và nuốt đau đớn…Tiếp theo, người bệnh có thể bị viêm tinh hoàn (ở nam giới), viêm buồng trứng (ở nữ giới). Viêm tinh hoàn do quai bị hay gặp nhất ở lứa tuổi dậy thì và thanh thiếu niên mới trưởng thành. Đặc điểm nổi bật của viêm tinh hoàn là thường xảy ra một bên (ít gặp viêm 2 bên). Bệnh quai bị ít gây tử vong nhưng phụ nữ có thai bị quai bị có thể bị sảy thai, đẻ non; ở nam giới tuổi trưởng thành nếu viêm tinh hoàn nặng cả hai bên có thể dẫn đến vô sinh. Bệnh quai bị hay gặp ở lứa tuổi học đường và hay gây thành dịch trong trẻ em, thanh thiếu niên tại các trường mẫu giáo, trường học…
Bệnh quai bị hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, chủ yếu là điều trị triệu chứng, cần tăng cường dinh dưỡng, phát hiện và xử trí sớm các biến chứng viêm tinh hoàn, viêm màng não... Trẻ em dưới 2 tuổi và người già rất ít khi bị mắc bệnh quai bị, sau khi mắc bệnh, bệnh nhân có miễn dịch vững bền và rất hiếm khi tái phát.
Để phòng chủ động phòng chống bệnh quai bị, người dân nên thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, bảo đảm vệ sinh nhà ở, lớp học, vệ sinh cá nhân sạch sẽ, đặc biệt là đường hô hấp.
Mọi người nên đi tiêm vắc xin phòng bệnh quai bị, nhất là cho trẻ dậy thì, thiếu niên và người trưởng thành chưa có miễn dịch. Người bị mắc bệnh quai bị cần cho cách ly khoảng 10 ngày tại nhà để tránh lây lan sang những người khác. Khi bị bệnh hoặc nghi ngờ bị bệnh, người dân cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, tư vấn, xử trí kịp thời.