Trong 19 tiêu chí về xây dựng nông thôn mới, tiêu chí số 6 (Cơ sở vật chất văn hóa) là một tiêu chí khá quan trọng, góp phần nâng cao mức thụ hưởng văn hóa, phục vụ đời sống tinh thần cho người dân vùng nông thôn. Tuy nhiên, xã Hợp Tiến (Đồng Hỷ) đang gặp khó khăn trong thực hiện tiêu chí này.
Chị Triệu Thị Oanh, công chức Văn hóa xã hội xã Hợp Tiến cho biết: Nếu căn cứ vào quy định tại các thông tư hướng dẫn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đối với việc thực hiện tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa thì hiện xã vẫn chưa đạt tiêu chí này. Cụ thể, xã vẫn chưa có hội trường đa năng. Trong số 10/10 nhà văn hoá (NVH) xóm, NVH xóm Bãi Vàng được xây dựng mới năm 2016 khá khang trang, song còn thiếu nhiều trang thiết bị theo quy định nên cũng chưa đạt chuẩn theo quy định, hầu hết các NVH còn lại đã bị xuống cấp, hư hỏng.
Tìm hiểu thực tế tại các xóm ở Hợp Tiến, chúng tôi được biết hầu hết các NVH được xây dựng từ các năm 2001 và 2006, nay đã xuống cấp, hư hỏng. Các NVH xóm còn thiếu các trang thiết bị cần thiết theo quy định như: ghế, loa, âm-li, tivi, tủ sách... Ngoài ra, nhiều NVH xóm ở xã đều còn chưa có các công trình phụ (nhà để xe, nhà vệ sinh, nhà kho...). Ông Bàn Phúc Đức, Trưởng xóm Đồn Trình chia sẻ: NVH xóm Đồn Trình được xây dựng từ năm 2001 với diện tích xây dựng khoảng 80m2, đảm bảo 60 chỗ ngồi. Thế nhưng, trải qua quá trình sử dụng lâu năm, NVH đã xuống cấp, hư hỏng: Mái bị dột, trần nhà bị sâp, tường nhà bị nứt, lở, nền bị vỡ và bong tróc. Thêm nữa, cả xóm có 136 hộ với gần 700 nhân khẩu, số hộ đã tăng lên rất nhiều so với năm 2001. Bởi vậy, NVH xóm đã không còn đáp ứng đủ chỗ ngồi trong các cuộc họp xóm hay hoạt động văn hóa, văn nghệ của bà con... Sự xuống cấp và diện tích sử dụng quá hẹp so với nhu cầu của người dân ở NVH xóm Đồn Trình cũng là thực trạng chung của đa số các NVH xóm ở Hợp Tiến.
Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, những năm qua, để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, nhân dân một số xóm đã tích cực đóng góp tiền sửa chữa những hạng mục nhỏ bị hư hỏng ở NVH như: mái nhà, trần nhà và đổ bê tông sân NVH. Tuy nhiên, để xây dựng mới được NVH xóm đạt chuẩn theo quy định và đảm bảo nhu cầu cho các hoạt động, sinh hoạt cộng đồng tại khu dân cư thì sẽ phải bố trí kinh phí từ 400 đến 500 triệu đồng trở lên. Nếu chỉ dựa vào sức dân thì e rằng là quá sức với nhân dân ở xã Hợp Tiến. Anh Lê Ngọc Hồi, Trưởng xóm Đoàn Kết cho biết: NVH xóm Đoàn Kết được xây dựng từ năm 2001 với diện tích khoảng 80m2, đảm bảo 60 chỗ ngồi. Tuy nhiên, qua quá trình sử dụng, NVH đã từng bị hỏng mái, sập trần nhà, xóm đã nhiều lần phải sửa chữa. Năm 2015, xóm đã vận động bà con đóng góp đổ được 500m2 sân bê tông phục vụ bà con chơi bóng chuyền, cầu lông. Song, diện tích NVH còn hẹp so với nhu cầu sử dụng của 135 hộ dân trong xóm. Xóm rất muốn xây dựng mới NVH được khang trang rộng rãi hơn, song bà con đang bị quá sức do mấy năm qua bà con đều phải đóng góp tiền làm đường bê tông.
Những điều Trưởng xóm Bàn Phúc Đức và Lê Ngọc Hồi chia sẻ cũng là nỗi niềm chung của các trưởng, phó xóm ở Hợp Tiến mà chúng tôi có dịp trao đổi. Ông Bàn Sinh Thắng, Phó Chủ tịch UBND xã Hợp Tiến cho biết: Hợp Tiến là xã đặc biệt khó khăn của huyện Đồng Hỷ, với trên 70% là đồng bào dân tộc thiểu số (chủ yếu là dân tộc Dao) sinh sống. Đời sống kinh tế của người dân còn nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo còn chiếm tới 60%. Thông qua Bí thư Chi bộ, các trưởng xóm, chúng tôi được biết hầu hết nhân dân các xóm đều có nguyện vọng dựng lại NVH xóm mới rộng hơn so với diện tích hiện tại. Dẫu biết vậy, song xã cũng đang rất khó trong việc huy động các nguồn lực để xây dựng NVH. Nếu chỉ dựa vào sức dân thì khó có thể thực hiện được do bà con còn nghèo. Xã hội hóa xây dựng NVH từ tổ chức, cá nhân cũng rất khó khăn do không có doanh nghiệp nào đóng chân trên địa bàn. Thêm vào đó, những năm qua, xã đã tập trung các nguồn lực hỗ trợ của nhà nước cùng với đóng góp đối ứng của nhân dân xây dựng các tuyến đường bê tông nhằm thực hiện tiêu chí Giao thông. Từ năm 2011 đến nay, xã mới xây mới được 2 NVH (xóm Bãi Vàng và Đèo Bụt), sửa chữa nâng cấp được 1 NVH xóm (xóm Cao Phong) từ nguồn vốn Chương trình 135...