Xác định an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ) là yếu tố bảo đảm cho tính mạng người lao động (NLĐ), bảo vệ tài sản cho doanh nghiệp (DN) và thúc đẩy sản xuất, kinh doanh. Vì thế, những năm qua, công tác ATVSLĐ luôn là nhiệm vụ trọng tâm được các cấp, các ngành và các DN trên địa bàn chú trọng thực hiện.
Mục tiêu của ATVSLĐ là thông qua các biện pháp về khoa học kỹ thuật, pháp luật, tổ chức, hành chính, kinh tế - xã hội để loại trừ các yếu tố nguy hiểm và có hại phát sinh trong sản xuất, tạo nên một điều kiện lao động tiện nghi, thuận lợi và môi trường làm việc tốt hơn để ngăn ngừa tai nạn lao động (TNLĐ). Hiện nay, tỉnh ta có khoảng 2 nghìn DN, với trên 200 nghìn NLĐ, hoạt động ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Xác định ATVSLĐ là nhiệm vụ mục tiêu và liên tục, những năm qua, tỉnh ta đã chú trọng thực hiện tuyên truyền, đào tạo huấn luyện cho cán bộ quản lý, cán bộ an toàn lao động, người sử dụng lao động tại các DN. Qua đó, góp phần nâng cao kiến thức, ý thức cho NLĐ về ATVSLĐ đối với sự phát triển của các DN.
Theo đó, năm qua, toàn tỉnh tổ chức huấn luyện ATVSLĐ cho hơn 11,4 triệu lượt người; Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo Tuần lễ Quốc gia về ATVSLĐ) tổ chức 3 hội nghị tuyên truyền pháp luật lao động và xây dựng hệ thống quản lý ATVSLĐ cho 150 cán bộ an toàn lao động và người sử dụng lao động của 60 DN trên địa bàn; tập huấn nâng cao năng lực và hiệu quả quản lý nhà nước về ATVSLĐ cho 200 cán bộ huyện, xã, phường, thị trấn. Ngoài ra, năm 2016, các đơn vị đã phát trên 8 nghìn tài liệu, treo gần 1 nghìn băng rôn, khẩu hiệu tuyên truyền về công tác này. Đặc biệt vào tháng 5 hàng năm, hưởng ứng “Tuần lễ Quốc gia về ATVSLĐ”, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tổ chức Lễ phát động hưởng ứng; phối hợp với Liên đoàn Lao động tỉnh, Cảnh sát Phòng cháy và Chữa cháy tỉnh, Sở Y tế, Bảo hiểm xã hội tỉnh và các huyện, thành, thị phổ biến pháp luật về lao động, phòng cháy và chữa cháy, bảo vệ và chăm sóc sức khỏe. Tổ chức các đoàn thanh, kiểm tra tại các DN, các cơ sở sản xuất. Trong đó, tập trung vào các đơn vị đang sử dụng các máy móc, thiết bị, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt về ATVSLĐ hoặc có nguy cơ mất an toàn cao. Năm 2016, qua tiến hành 6 cuộc thanh, kiểm tra tại 54 DN trên địa bàn tỉnh. Thanh tra Sở đã ban hành 569 khuyến nghị và xử phạt hành chính 15 đơn vị về việc thiếu chấp hành, tuân thủ các quy định về ATVSLĐ với tổng số tiền 142 triệu đồng… Từ những giải pháp thiết thực, năm vừa qua, TNLĐ đã có những chuyển biến tích cực. Số vụ TNLĐ so với năm 2015 giảm 31 vụ; số người bị thương và tử vong do TNLĐ giảm 40 người.
Song song với kết quả đạt được, công tác ATVSLĐ vẫn còn những mặt hạn chế và diễn biến phức tạp. Nhiều vụ TNLĐ có tính chất nghiêm trọng xảy ra trong năm như vụ nổ gương lò làm chết 3 người và 1 người bị thương nặng do cán bộ kỹ thuật thiếu tránh nhiệm, lơ là trong vận hành tại Công ty TNHH An Phát Thái. Vụ nổ lò hơi do sử dụng lò hơi đã hết hạn kiểm định, người vận hành lò hơi không có chuyên môn nghiệp vụ làm 2 người chết và 5 người bị thương nặng tại Công ty cổ phần Xây dựng và Sản xuất vật liệu Thái Nguyên. Các vụ việc trên cho thấy nguyên nhân từ phía DN vẫn là chủ yếu, đặc biệt là các DN vừa và nhỏ, mới thành lập. Do tập trung phát triển sản xuất, kinh doanh và đứng trước sự cạnh tranh của nền kinh tế thị trường, các DN có xu hướng đặt lợi ích kinh tế lên trên lợi ích của NLĐ. Nhiều DN đã cắt giảm chi phí thực hiện các quy định pháp luật về ATVSLĐ như chưa tổ chức sản xuất làm việc hợp lý, chưa huấn luyện hoặc huấn luyện ATVSLĐ cho NLĐ không đầy đủ (về số người và thời gian quy định), chưa xây dựng được quy chế, điều kiện làm việc an toàn. Từ đó DN chưa thể kiểm soát rủi ro, ý thức chấp hành ATVSLĐ trong khi làm việc cũng như nâng cao nhận thức, thái độ của NLĐ về ATVSLĐ vốn đã kém từ trước. Về phía chủ quan do lực lượng thanh tra còn mỏng, công tác tuyên truyền vẫn chưa phổ quát đến toàn bộ các DN trên địa bàn nên sẽ khó kiểm soát, xử lý kịp thời các hành vi sai phạm về an toàn lao động…
Nhằm nâng cao hiệu quả công tác ATVSLĐ và hướng tới “Tháng hành động về ATVSLĐ” lần thứ 1, năm 2017 với chủ đề “Thúc đẩy công tác huấn luyện ATVSLĐ để phòng ngừa các TNLĐ và bệnh nghề nghiệp”, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội sẽ tăng cường tuyên truyền, bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ ATVSLĐ đối với DN và NLĐ; khuyến khích các DN tự kiểm tra phát hiện và khắc phục những hạn chế. Mặt khác, xử phạt nghiêm minh những trường hợp cố tình vi phạm các quy định về ATVSLĐ, đặc biệt là các ngành nghề nặng nhọc, nguy hiểm và độc hại. Về phía DN cần chủ động tìm hiểu, nghiên cứu chính sách pháp luật, tiêu chuẩn, quy chuẩn về lĩnh vực này để triển khai tại doanh nghiệp, đơn vị; cải thiện điều kiện làm việc và trang cấp đầy đủ các thiết bị bảo hộ lao động cho NLĐ nhằm tạo chuyển biến về nhận thức và nâng cao tinh thần trách nhiệm của NLĐ khi tham gia sản xuất. Qua đó, góp phần hạn chế thấp nhất TNLĐ xảy ra…