Theo thống kê của Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế), đến thời điểm này, tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế của người nhiễm HIV ở nước ta mới đạt trên 50%.
Một số bệnh nhân không mua bảo hiểm y tế vì sợ bị phân biệt, kỳ thị đối xử, ngại chờ đợi khi khám bảo hiểm. Một số bệnh nhân khác do kinh tế khó khăn không đủ tài chính mua bảo hiểm y tế theo hộ gia đình. Một số người do thiếu giấy tờ tùy thân hoặc thông tin trên các giấy tờ có sự khác biệt nên cũng không đủ điều kiện tham gia bảo hiểm y tế.
Đến tháng 5/2017, 82% cơ sở điều trị HIV thuộc bệnh viện và trung tâm y tế 2 chức năng đã ký được hợp đồng với cơ quan bảo hiểm y tế, trong đó có 44,4% cơ sở cung cấp dịch vụ qua bảo hiểm y tế; 9/29 trung tâm phòng chống HIV ký được hợp đồng và 5/9 trung tâm đang cung cấp dịch vụ qua bảo hiểm y tế. Hiện có 9 tỉnh đã ký được hợp đồng với cơ quan bảo hiểm y tế về thanh toán chi phí khám chữa bệnh cho bệnh nhân nhiễm HIV gồm: Bạc Liêu, Hà Giang, Hà Nam, Hải Dương, Hưng Yên, Nam Định, Tiền Giang, Thừa Thiên - Huế, Bắc Giang.
Số địa phương còn lại hiện chưa ký hợp đồng với cơ quan bảo hiểm là do nhiều nguyên nhân. Đó là do nhiều cơ sở điều trị HIV/AIDS trước đây thuộc hệ thống y tế dự phòng nên cán bộ y tế chưa có chứng chỉ hành nghề riêng về điều trị HIV. Vì vậy, các cán bộ này cần có thời gian thực hành tại bệnh viện mới được cấp chứng chỉ hành nghề, từ đó cơ sở đó mới được cấp giấy phép khám chữa bệnh. Ngoài ra, cơ sở điều trị HIV/AIDS tại bệnh viện hoạt động theo dự án, khi chuyển sang khám chữa bệnh bảo hiểm y tế phải được cấp có thẩm quyền giao nhiệm vụ, bổ sung hợp đồng khám chữa bệnh HIV/AIDS mới đủ điều kiện thanh toán bảo hiểm y tế.
Bên cạnh đó, người bệnh nhiễm HIV trước đây được dự án, tổ chức quốc tế hỗ trợ chi phí khám chữa bệnh, nay nếu muốn được thanh toán từ quỹ Bảo hiểm y tế thì phải tham gia bảo hiểm y tế. Tuy nhiên, người nhiễm HIV thường khó khăn về tài chính nên không có khả năng mua thẻ bảo hiểm y tế thường xuyên và đầy đủ.
Trước tình hình trên, để tăng độ bao phủ bảo hiểm y tế cho người nhiễm HIV, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có trách nhiệm bố trí các nguồn kinh phí mua thẻ bảo hiểm y tế cho người nhiễm HIV để đảm bảo 100% người nhiễm HIV có thẻ bảo hiểm y tế. Thực hiện chỉ đạo này, nhiều tỉnh đã cân đối ngân sách của địa phương để mua bảo hiểm y tế cấp cho người nhiễm HIV. Đồng thời, Cục Phòng chống HIV/AIDS đang rà soát nhu cầu bảo hiểm y tế cho người nhiễm HIV của một số tỉnh khó khăn để dùng nguồn kinh phí viện trợ quốc tế hỗ trợ trong thời gian đầu chuyển đổi nguồn lực.
