“Trầu này trầu tính trầu tình/Ăn vào cho đỏ môi mình, môi ta…” - Câu quan họ của liền anh, liền chị cất lên nền nảy, rộn ràng mời gọi chúng tôi về nhà văn hóa xóm Trại (Úc Kỳ), một trong những cơ sở đi đầu phong trào xây dựng khu dân cư văn hoá của huyện Phú Bình từ nhiều năm nay.
Từ hội hát bước ra, ông Dương Văn Bảy, Trưởng xóm cho biết: Xóm có 128 hộ, 517 nhân khẩu. Hằng năm xóm có trên 90% số hộ đạt gia đình văn hóa/năm. Gần đây nhất, năm 2017 xóm có 117/128 hộ đạt gia đình văn hoá (91,4%). Đặc biệt từ cuối năm 2016, xóm được UBND huyện khen thưởng 3 năm liên tục đạt danh hiệu Khu dân cư văn hoá.
Nhớ một thời chưa xa lắm, xóm Trại thuộc thẻo đất khó khăn trong vùng, vì giao thông không thuận, trình độ canh tác hạn chế, nhiều gia đình chưa đủ lương thực ăn đợi vụ, phải tứ tán đi làm thuê... Ông Dương Văn Thực, Chi hội trưởng Hội Người cao tuổi của xóm thở phào, bảo: Đó là chuyện của “ngày xưa”. Còn những năm gần đây, xóm Trại được đổi thay từng ngày. Bằng sức dân, xóm đã có đường bê tông chạy dọc xóm, về ngõ. Các tuyến đường nội đồng được nâng cấp, việc sản xuất mùa vụ của người dân cũng thuận lợi hơn.
Bà Lê Thị Liên, người dân của xóm cho biết: Để có một xóm Trại khởi sắc như hôm nay, mọi người dân trong xóm đã đoàn kết, đồng lòng, góp tiền, góp công để tạo dựng nên diện mạo mới. Còn ông Dương Văn Quyết cho biết: Bắt đầu là đội ngũ cán bộ, đảng viên và đại diện các tổ chức đoàn thể dám nghĩ, dám làm; tiếp đến là việc địa phương làm tốt công tác tuyên truyền, nói cho dân hiểu, làm cho dân tin thì khi huy động sức người, sức của không còn là việc khó.
Gia đình bà Liên, ông Quyết là một trong những hộ dẫn đầu phong trào làm giàu ở xóm; đồng thời cũng là các hộ tiêu biểu trong phong trào xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư; tích cực tham gia đóng góp xây dựng các công trình phúc lợi xã hội. Việc này bà Dương Thế Kỷ, Trưởng ban Công tác mặt trận xóm tâm đắc: Trước khi vận động người dân tham gia các phong trào, như: Xóa giảm nghèo vươn lên làm giàu chính đáng; “Xây dựng đời sống văn hoá”, xây dựng “Nông thôn mới”, “Bảo vệ an ninh Tổ quốc”…, chúng tôi quan tâm đến việc người dân còn khó khăn, vướng mắc ở đâu để phân công cán bộ giúp đỡ; ưu tiên cho hộ nghèo được tham gia các lớp tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật về trồng trọt, chăn nuôi do xã tổ chức; trao đổi kinh nghiệm sử dụng vốn vay hiệu quả; kỹ năng ứng sử hằng ngày trong cuộc sống và kinh nghiệm xây dựng gia đình hạnh phúc. Thông qua hoạt động này đã tạo được sự gần gũi, cảm thông, dễ chia sẻ. Từ đó đội ngũ những người làm công tác phong trào nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng của mọi người dân. Cũng vì thế mà những người thuộc hộ nghèo không còn mặc cảm, tự nguyện đăng ký tham gia phong trào và thể hiện được quyết tâm xóa nghèo, vươn lên làm giàu chính đáng.
Để đồng làng “đủ thóc nuôi người”, Trưởng ban Công tác mặt trận và các tổ chức thành viên tích cực đi đầu trong phong trào ứng dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất, đồng thời vận động mọi người dân tích cực tham gia. Đến nay, toàn bộ các chân ruộng của xóm, với tổng diện tích đất 17ha được bà con đưa các loại giống lúa mới có năng suất, chất lượng cao vào sản xuất đại trà, như lúa lai: Syn 6, TH 3-3; BTE1… Do chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật, nên các giống lúa này cho năng suất cao, từ 57 đến 60 tạ/ha. Cá biệt trên diện tích đất của một số hộ sản xuất lúa cải tiến theo phương pháp SRI đạt năng suất hơn 60 tạ/ha. Trong khi đó giống lúa thuần được sản xuất từ các vụ trước đó đạt năng suất bình quân 50 tạ/ha.
Do đồng làng được xây dựng hệ thống kênh mương dẫn nước chắc chắn, nguồn nước tưới phục vụ sản xuất bào đảm, nên ngoài 2 vụ lúa, bà con tranh thủ sản xuất thêm vụ Đông, chủ yếu là các loại ngô, lạc, đậu, khoai lang. Cùng sản xuất nông nghiệp, một số hộ trong xóm mạnh dạn đầu tư làm dịch vụ, như xay xát, mở xưởng mộc, kinh doanh hàng tạp hóa cải thiện đời sống. Năm 2017, thu nhập của người dân đạt bình quân 30 triệu đồng/người/năm, tăng 1 triệu đồng so với cùng kỳ năm trước. Số hộ nghèo cũng giảm từ 14 hộ năm 2016 xuống còn 11 hộ hiện nay. Với các hộ nghèo vì hoàn cảnh đặc biệt như bà: Đỗ Thị Hồng, 80 tuổi, đơn thân, bị ốm đau thường xuyên; hộ Dương Thị Điệp, đơn thân nuôi con đã thường xuyên nhận được sự giúp đỡ của bà con chòm xóm trong sản xuất mùa vụ.
Từ kinh tế gia đình ổn định, các phong trào được triển khai tại xóm có chất lượng hơn. Trong năm 2017, nhân dân xóm Trại xây dựng hoàn thành nhà văn hoá làm nơi hội họp chung. Nhà văn hoá có diện tích xây dựng 200m2, đạt chuẩn Nông thôn mới. Nhà có tổng vốn xây dựng hơn 577 triệu đồng, trong đó Nhà nước hỗ trợ 100 triệu đồng, còn lại do nhân dân đóng góp. Trước đó, năm 2016 người dân xóm Trại đã đóng góp hơn 40 triệu đồng để lắp đặt hệ thống đèn điện chiếu sáng trên tuyến đường dài gần 1km; hơn 20 triệu đồng để san ủi 2 tuyến đường nội đồng dài trên 350m. ông Dương Văn Vọng, Chi hội trưởng CCB cho biết: Hằng tuần xóm tổ chức cho bà con làm vệ sinh môi trường, từng đoạn đường xóm đều được giao cho các hội tự quản.
Về xóm Trại, chúng tôi còn được nghe bà con kể chuyện về các phong trào “Sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ” của Chi hội Phụ nữ; phong trào “sạch đồng” của Chi hội Nông dân; nhiệm vụ bảo đảm ánh sáng đường xóm của Chi đoàn Thanh niên… Và nồng nhiệt nhất mỗi ngày là các hoạt động TDTT ở các lứa tuổi. Ông Dương Văn Câu tự hào: Năm 2017 xóm tôi thi thể thao xã đoạt giải Nhất cầu lông, Nhì đẩy gậy, 3 kéo co, bóng chuyền. Đặc biệt là câu lạc bộ văn hoá văn nghệ thu hút được nhiều “liền anh, liền chị” tham gia. Cứ vào độ cuối tuần, nhà văn hóa lại sáng đèn cho bà con gặp gỡ, chia sẻ việc nhà, việc làng và cùng ngân lên câu hát ca ngợi cuộc sống mới.
