Tính đến thời điểm này, huyện Đồng Hỷ đang là địa phương có tốc độ giải ngân tiền hỗ trợ xây dựng nhà ở cho người có công (NCC) theo Quyết định số 22/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về “Hỗ trợ người có công với cách mạng về nhà ở” nhanh nhất trong tỉnh. Có được kết quả này là nhờ những cách làm sáng tạo, linh hoạt trong việc giải quyết hồ sơ, tuyên truyền, vận động người dân.
Bà Lê Thị Thu Hà, Trưởng phòng Lao động – Thương bình và Xã hội huyện Đồng Hỷ thông tin: “Theo Đề án hỗ trợ NCC với cách mạng về nhà ở theo Quyết định số 22, giai đoạn 2, huyện Đồng Hỷ có 875 hộ với kinh phí hỗ trợ là trên 22,7 tỷ đồng, trong đó, hỗ trợ làm mới 261 hộ, sữa chữa. Tuy vậy, trong quá trình thực hiện, cũng như những địa phương khác, chúng tôi gặp không ít khó khăn. Trong giai đoạn đầu thực hiện Đề án, nguồn kinh phí phân bổ về cho địa phương còn hạn chế; công tác rà soát, tổng hợp, bình xét đối tượng của một số xã, thị trấn còn chưa sát, chưa đầy đủ; một số hộ nằm trong diện hỗ trợ đến nay đã chết hoặc chuyển nơi sinh sống, chuyển đổi địa giới hành chính; đối tượng được hỗ trợ xây mới nhà ở đề nghị chuyển sang sửa chữa và ngược lại; một số trường hợp trong diện được hỗ trợ kinh phí để xây mới nhưng còn vướng về vấn đề đất đai, số khác thì hoàn cảnh khó khăn, không có khả năng đối ứng kinh phí...”.
Trước thực trạng đó, Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện Đồng Hỷ đã tham mưu cho UBND huyện phương án giải quyết từng vướng mắc. Các xã, thị trấn đã nhanh chóng tiến hành rà soát lại một cách tỉ mỉ theo các tiêu chí: đúng đối tượng, đúng thực tế và đúng chính sách. Đối với các hộ không có nhu cầu xây mới, sửa chữa trong 2-3 năm tới, cán bộ xã đã đề nghị các hộ này viết cam kết đồng ý rút khỏi Đề án. Ông Lâm Thanh Vạn, Phó Chủ tịch UBND xã Văn Hán (Đồng Hỷ) cho biết: Không chỉ các hộ gia đình tự đánh giá, xã cũng sẽ lập ra ban chuyên môn nhằm đánh giá thực trạng nhà ở và nhu cầu xây mới, sữa chữa của các hộ gia đình NCC. Đồng thời, tuyên truyền để các hộ NCC biết về ý nghĩa của Đề án, đặc biệt là việc ưu tiên hỗ trợ những gia đình có khó khăn về nhà ở. Hầu hết các gia đình NCC không có nhu cầu xây mới, sửa chữa đều rất vui vẻ viết cam kết rút khỏi Đề án.
Không chỉ vậy, đối với nhưng hộ được nhận hỗ trợ xây dựng, sửa chữa nhà từ các nguồn vốn khác, huyện Đồng Hỷ đã tiến hành vận động các hộ gia đình này lựa chọn phương án được hỗ trợ cao hơn và cam kết rút ra khỏi chương trình hỗ trợ còn lại. Cách làm này giúp tạo ra sự công bằng trong hỗ trợ cho NCC. Bà Dương Thị Vạn, NCC ở xóm Sông Cầu, xã Minh Lập (Đồng Hỷ) chia sẻ: Cuối năm 2017, tôi được Ban Tổ chức Trung ương hỗ trợ 50 triệu đồng để xây nhà mới thay thế cho ngôi nhà đã xuống cấp. Sau khi các cán bộ xã vận động, tôi đã quyết định rút khỏi Đề án hỗ trợ NCC với cách mạng về nhà ở và chỉ nhận một nguồn hỗ trợ để những NCC có hoàn cảnh khó khăn khác sớm có được một mái nhà khang trang như của tôi.
Đối với các hộ gia đình chuyển nơi sinh sống hoặc chuyển đổi địa giới hành chính sang địa phương khác, Phòng Lao động - Thương binh - Xã hội huyện Đồng Hỷ đã phối hợp với đơn vị cùng cấp ở các địa phương chuyển giao toàn bộ hồ sơ cũng như kinh phí đã xét duyệt để giải ngân cho các hộ NCC ở nơi cư trú mới.
Một trong những khó khăn lớn nhất khi thực hiện Đề án hỗ trợ NCC với cách mạng về nhà ở là việc hỗ trợ kinh phí cho các hộ đã ứng tiền xây dựng, sửa chữa nhà ở. Theo thống kê, do nhà ở đã quá xuống cấp nên nhiều hộ NCC đã tự vay mượn, ứng kinh phí để sửa chữa nhà ở trong giai đoạn 2014-2017. Tính đến hết tháng 1-2018, trên địa bàn huyện có 637 hộ đã tự ứng kinh phí để sửa chữa, xây mới với tổng kinh phí hỗ trợ là 16,6 tỷ đồng. Tuy vậy, do kinh phí chưa được cấp đầy đủ nên việc giải ngân cho các hộ NCC gặp không ít khó khăn. Trước thực trạng này, huyện Đồng Hỷ đã tiến hành phân nhóm các đối tượng trong Đề án bao gồm: các hộ đã tự ứng kinh phí xây dựng nhà; các hộ NCC có vợ hoặc chồng đã mất nhưng người thân vẫn ở trên nhà đó và các đối tượng khác. Cùng với đó, huyện đã đôn đốc các xã, thị trấn nhanh chóng hoàn thiện hồ sơ theo thứ tự ưu tiên để giải ngân kinh phí cho các hộ NCC. Các xã, thị trấn báo cáo tiến độ giải ngân theo tháng và có chính sách khen thường, phê bình phù hợp đối với nhưng đơn vị thực hiện tốt và chưa tốt chính sách. Đồng thời, huyện cũng đã tích cực tuyên truyền, vận động xã hội, gia đình, dòng họ, các cơ quan, đơn vị, nhà hảo tâm trong và ngoài huyện cũng tham gia hỗ trợ NCC cải thiện nhà ở bằng những việc làm thiết thực; kết hợp các chương trình, dự án, các nguồn xã hội hóa để tham gia hỗ trợ NCC về nhà ở.
Với nhiều giải pháp cụ thể, linh hoạt, tính đến thời điểm này, huyện Đồng Hỷ đã có 598 hộ NCC đã nghiện thu hoàn thiện hồ sơ và được cấp hoàn trả kinh phí theo quy định. 188 hộ đang thực hiện làm nhà trong năm 2018 đã được ứng 60% kinh phí theo quy định. Trong thời gian tới, các cấp, ngành của huyện Đồng Hỷ sẽ tiếp tục chủ động xã hội hóa, huy động các nguồn lực xã hội để cùng chung tay hỗ trợ cho các đối tượng chính sách trên địa bàn, không chỉ nhà ở, mà còn để phát triển sản xuất, ổn định đời sống, đảm bảo cho các gia đình người có công có mức sống bằng mức trung bình trở lên của địa phương.