Tại một số huyện miền núi trong tỉnh: Định Hóa, Võ Nhai, Đại Từ, Phú Lương, Đồng Hỷ, người dân ở một số vùng có truyền thống ở nhà sàn. Công năng của nhà sàn rất tiện ích nên dù đã có các loại vật liệu mới thay thế gỗ, tranh, tre, nứa, lá nhưng người dân vẫn duy trì thói quen ở nhà sàn. Nhà sàn sử dụng nhiều vật liệu dễ cháy nhưng nếu người dân bất cẩn khi sử dụng điện, đun nấu ngay trên sàn nhà là nguyên nhân gây ra các vụ hỏa hoạn cháy nhà sàn gần đây
Khu bảo tồn nhà sàn và Văn hóa Tày Nùng của Công ty TNHH Thái Hải ở xã Thịnh Đức (T.P Thái Nguyên) hiện có trên 30 nhà sàn có diện tích trên 120m2/nhà nên công tác phòng ngừa cháy nổ cũng được Công ty quan tâm.Còn nhớ, tháng 3- 2015, tại Công ty đã xảy ra vụ cháy gây thiệt hại lớn, gồm: 1 nhà sàn rộng 130m2, 14 chiếc xe máy, 2 chiếc xe đạp điện và nhiều tài sản giá trị khác. Khi xảy ra cháy, bảo vệ của đơn vị đã nhanh chóng báo với lực lượng Cảnh sát Phòng cháy, chữa cháy tỉnh nhưng chưa đầy nửa giờ đồng hồ ngọn lửa đã bùng lên dữ dội, việc dập lửa chỉ để ngăn cháy sang căn nhà bên cạnh.
Trường hợp cháy nhà sàn của gia đình ông Lộc Văn Thiết tại xóm Làng Nông, xã Yên Trạch (Phú Lương) vào ngày 19/5/2017 cũng do bất cẩn. Theo lời kể của các thành viên trong gia đình, lửa cháy bốc lên từ buồng ngủ và nhanh chóng bốc cao, bén lên mái lá cọ không thể dập được nên chỉ biết hô hoán mọi người tới giúp. Người dân xung quanh tới hỗ trợ chỉ kịp di chuyển vài thứ đồ dùng rồi đành đứng xa nhìn ngọn lửa ngút trời thiêu đi mọi thứ. Vụ cháy đã thiêu rụi toàn bộ căn nhà sàn, 1 máy cày, phần lớn tài sản, vật dụng sinh hoạt của gia đình ông Thiết, ước tính thiệt hại khoảng 200 triệu đồng.
Từ năm 2015 trở lại đây, tại các địa phương khác trong tỉnh đều xảy ra một số vụ cháy nhà sàn gây thiệt hại gần như toàn bộ gia sản như gia đình ông Trần Văn Bắc ở thôn Đồng Kệu, xã Phú Đình (Định Hóa) gây thiệt hại khoảng 300 triệu đồng; gia đình ông Hoàng Văn Thìn ở xóm Đồng Mây, xã Tân Long (Đồng Hỷ), thiệt hại về tài sản ước tính khoảng 800 triệu đồng... Theo thống kê của các địa phương, số vụ cháy nhà sàn ngày càng gia tăng và thiệt hại về kinh tế cũng lớn hơn. Riêng từ tháng 6-2017 đến nay đã xảy ra gần chục vụ cháy nhà sản gây thiệt hại cho các hộ dân với số tiền trên 2 tỷ đồng.
Do vật liệu sử dụng làm nhà sàn đều bằng các loại gỗ, lợp mái bằng lá cọ, cỏ tranh, vách nứa, là những vật liệu dễ cháy nên gặp nguồn lửa sẽ cháy lan rất nhanh nên rất khó khăn trong việc dập tắt. Việc bếp lửa đặt ngay trên sàn nhà và đun nấu hàng ngày là nguy cơ xảy ra cháy khi bất cẩn để ngọn lửa lan lên vách, tàn than bay lên mái nhà vào những ngày khô hanh. Đặc biệt là người dân ở nhà sàn có sử dụng các thiết bị, đồ dùng sinh hoạt như: bóng điện thắp sáng, tivi, tủ lạnh, quạt, nồi cơm điện, ấm đun nước… thiết bị không đảm bảo chất lượng, đường dây dẫn điện quá tải, bật và để quên thiết bị chạy bằng nguồn điện cũng là những nguyên nhân gây ra hỏa hoạn. Tất cả các vụ cháy nhà sàn xảy ra trong thời gian rất ngắn, cho dù lực lượng chữa cháy khi nhận được tin báo đã rất khẩn trương nhưng đến nơi vẫn không cứu vãn được tình hình. Bất cập nữa là lực lượng phòng cháy, chữa cháy cơ sở kỹ năng chữa cháy còn yếu, phương tiện thô sơ nên không thể dập tắt đám cháy tức thì.
Do vậy để phòng ngừa các vụ cháy nhà sàn xảy ra tại các địa phương trong tỉnh, trước mắt, việc tuyên truyền các biện pháp cháy, chữa cháy nên được UBND cấp huyện, cấp xã phối hợp với lực lượng Cảnh sát Phòng cháy, Chữa cháy của tỉnh tăng cường hơn nữa. Về phía người dân đang ở trong nhà sàn nên đề cao cảnh giác, luôn có ý thức phòng cháy, tự đầu tư trang bị thiết bị phòng cháy đơn giản; nắm bắt quỳ trình, kỹ năng sử dụng các thiết bị có sử dụng điện và luôn cẩn trọng những nơi có nguồn lửa, nguồn nhiệt như đun nấu, thắp hương thờ cúng... nhằm phòng ngừa cháy nổ xảy ra.
