Vừa qua, Báo Thái Nguyên đã nhận được thông tin phản ánh của người dân về việc Công ty cổ phần Yên Phước, trong quá trình khai thác than, đổ thải, khi có mưa lũ đã làm thay đổi dòng chảy gây bồi lấp, sạt lở, ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến 4,8ha đất sản xuất của 39 hộ dân của các xóm Cây Thổ và Ao Soi, xã Na Mao (Đại Từ).
Theo ông Nguyễn Văn Hồng, Chủ tịch UBND xã Na Mao, những thông tin phản ánh của người dân là hoàn toàn chính xác. Sự việc bắt đầu xảy ra từ ngày 20 đến 27-7-2018 và tiếp theo là từ ngày 26 đến 28-8-2018. Vào các thời điểm nêu trên, do ảnh hưởng của các đợt mưa lớn kéo dài, trên địa bàn xóm Cây Thổ và Ao Soi đã xảy ra 2 vụ tràn bùn thải tại khu vực khai thác than của Công ty cổ phần Yên Phước khiến hàng trăm mét khối bùn thải xối theo nước tràn ra đồng ruộng.
Tại thời điểm chúng tôi đến (ngày 27-10-2018), nhiều thửa ruộng của bà con vẫn nằm sâu dưới lớp bùn đen. Chia sẻ với chúng tôi, chị Ma Thị Đạt, xóm Cây Thổ - một trong những gia đình bị ảnh hưởng nhiều nhất cho hay: Khoảng 7 sào lúa của gia đình đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi bùn, đất thải của Công ty cổ phần Yên Phước. Thời điểm bị vùi lấp, lúa của gia đình tôi đang ở giai đoạn phơi màu.
Cùng chung tình cảnh với chị Đại, chị Triệu Thị Huyên, xóm Cây Thổ nói: Gia đình tôi có 5 sào lúa bị vù lấp, sạt trượt. Thời điểm này mọi năm, thóc đã về đầy bồ và cây màu đã được trồng xanh ruộng. Nhưng năm nay, mặt ruộng toàn bùn đất màu đen, nhiều nơi sâu đến hàng mét…
Còn bà Trần Thị Sinh, hàng xóm của chị Đại và chị Huyên thì rầu rĩ: Một vài đám ruộng nhỏ của gia đình vẫn thu hoạch được nhưng năng suất rất thấp, chỉ đạt 50 đến 60kg/sào, thấp hơn mọi năm khoảng 160 đến 170kg/sào. Điều đáng nói là khi sát thóc, hạt gạo lộ ra màu đen, nấu lên ăn rất đắng. Do đó, toàn bộ số thóc này phải đem bỏ đi. Những nhà tiết kiệm hơn thì mang chăn gà, lợn nhưng cũng nơm nớp lo chúng bị ngộ độc…
Trao đổi với chúng tôi, ông Triệu Văn Nguyên, Bí thư Chi bộ xóm Cây Thổ cho biết thêm: Không ít diện tích đất bị ảnh hưởng của xóm là đất trồng cây 3 vụ ( 2 lúa và 1 vụ màu). Hơn thế, từ khi bị ngấm bởi nước bùn thải của Công ty cổ phần Yên Phước, cá nuôi trong các hồ, ao ở quanh khu vực này bị chết hàng loạt. Đặc biệt, nguồn nước sinh hoạt, sản xuất của bà con cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi ở nhiều giếng khơi, nhiều đoạn mương, nước bị chuyển sang màu đen hoặc có mùi khó chịu…
Nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người dân, ngay khi sự việc xảy ra, chính quyền địa phương cũng đã vào cuộc. Theo đó, ngày 4-9-2018, Na Mao đã triệu tập cuộc họp với sự tham dự của đại diện các ban, ngành, đoàn thể trong xã, các hộ dân bị ảnh hưởng và đại diện phía Công ty cổ phần Yên Phước. Tại cuộc họp này, đại diện của Công ty cũng đã đồng ý với đề nghị của người dân là nhất trí hỗ trợ toàn bộ kinh phí để bà con tự khôi phục lại diện tích đất sản xuất đã bị bồi lấp. Công ty cũng đồng ý hỗ trợ cho vụ sản xuất này với định mức: lúa tẻ năng suất 220kg/sào, đơn giá: 8.500 đồng/kg; lúa nếp, năng suất 170kg/sào, đơn giá 16.000 đồng/kg.
Ngoài ra, Công ty cũng đồng ý với yêu cầu của xã là trong quá trình khai thác, sản xuất thực hiện đúng kế hoạch bảo vệ môi trường đã được phê duyệt. Theo đó, thường xuyên rà soát các khu vực có nguy cơ sạt lở, gây ô nhiễm môi trường, không để gây mất an toàn cho tài sản và tính mạng người dân; có trách nhiệm khôi phục lại hiện trạng ban đầu của các thửa đất đã bị bồi lấp; khôi phục lại dòng chảy của các con mương. Đồng thời, sau lần hỗ trợ này (vụ mùa năm nay xong trước 30-10), nếu Công ty chưa khắc phục xong hoặc khắc phục xong nhưng tiếp tục gây bồi lấp, ảnh hưởng đến đất đai, tài sản cho nhân dân thì Công ty phải có trách nhiệm bồi thường các vụ kế tiếp cho bà con.
Cam kết với nhân dân và địa phương là vậy nhưng đến cuối tháng 10, Công ty cổ phần Yên Phước mới hỗ trợ sản xuất vụ mùa với số tiền trên 270 triệu đồng. Ông Nguyễn Văn Hồng chia sẻ: Để Công ty thực hiện theo đúng cam kết, trước đó, ngày 5-10, UBND huyện Đại Từ đã có Công văn số 1349 về việc Khắc phục thiệt hại về hoa màu, đất đai do mưa và hoạt động xả thải của Công ty cổ phần Yên Phước. Về phía chính quyền địa phương, ngày 22-10 cũng tiếp tục có văn bản yêu cầu Công ty thực hiện theo cam kết đã thống nhất với người dân.
Qua bài viết này, chúng tôi mong các cấp, ngành chức năng của tỉnh nhanh chóng vào cuộc, có những biện pháp tích cực để doanh nghiệp bồi thường thiệt hại cho người dân xã Na Mao và thực hiện các nghĩa vụ liên quan. Trong trường hợp doanh nghiệp cố tình trây ỳ thì nên có những biện pháp xử lý nghiêm khắc.
Công ty cổ phần Yên Phước có trụ sở tại xóm Nhất Trí, xã Yên Lãng, huyện Đại Từ. Doanh nghiệp này có Giấy phép kinh doanh số: 4601112001, cấp ngày 17/09/2012. Cách đây khoảng 2 năm, Công ty này được cấp phép khai thác mỏ than trên địa bàn xã Na Mao.
.jpg?width=300&height=-&type=resize)
