Lâu nay, các hộ dân sinh sống dọc tuyến kè Đô Tân - Vạn Phái và khu vực đất bãi soi Vườn Cùng thuộc địa phận xóm Vạn Kim và xóm Trường Giang, xã Vạn Phái (T.X Phổ Yên) rất lo lắng trước tình trạng sạt lở tại khu vực này. Theo người dân phản ánh, khoảng 2 năm gần đây, tình trạng khai thác cát, sỏi trên khu vực sông Công đoạn qua địa bàn ngày càng gia tăng, ảnh hưởng đến dòng chảy, dẫn đến sạt lở nghiêm trọng.
Kè Đô Tân - Vạn Phái được Chi cục Thủy lợi đầu tư xây dựng năm 2012, với kinh phí hơn 20 tỷ đồng, có nhiệm vụ chống sạt lở bờ sông Công đoạn qua địa bàn xã Vạn Phái. Thực tế tại tuyến kè trên, chúng tôi thấy tình trạng sạt lở xuất hiện ngay gần chân kè; phần thân kè có chỗ sụt lún, rạn nứt nghiêm trọng. Nhiều người dân cho rằng, tình trạng trên xuất hiện rải rác ở những năm trước với mức độ nhẹ, tuy nhiên hai năm gần đây những vết rạn nứt ngày một lớn hơn. Nếu không được khắc phục, sửa chữa kịp thời sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn đê điều, nhất là vào mùa mưa bão khi mực nước sông Công dâng cao.
Cùng với tình trạng sạt tụt trên bề mặt kè Đô Tân - Vạn Phái thì hơn 1ha đất soi Vườn Cùng (liền kề với tuyến kè) thuộc xóm Trường Giang cũng đang bị sạt lở nghiêm trọng, khiến 10 hộ dân sinh sống tại khu vực này vô cùng lo lắng. Ông Trần Quốc Bảo, một trong những hộ dân sống liền kề khu đất soi Vườn Cùng cho biết: Tại khu vực này, rất nhiều tàu thuyền thực hiện việc bơm, hút cát thường xuyên, dù phương tiện khai thác neo đậu giữa lòng sông nhưng đều được gắn các đầu bơm công suất lớn và vòi hút cát dài tới hàng chục mét. Đó cũng là một trong những nguyên nhân khiến lòng sông bị nạo vét nghiêm trọng, dòng chảy bị ảnh hưởng nên mới xảy ra tình trạng sạt lở. Hiện nay, diện tích đất thổ cư của một số hộ gia đình nằm liền kề khu đất soi bãi đã bị sạt tụt khoảng 7-8m xuống lòng sông. Sau mỗi lần sạt lở, các hộ đã dùng cọc tre, bao tải chứa đất để ngăn chặn, tuy nhiên, tình trạng này cũng không được cải thiện.
Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Lưu Văn Bình, Chủ tịch UBND xã Vạn Phái cho biết: Qua tìm hiểu, Giấy phép khai thác cát sỏi trên sông Công đoạn qua xã Vạn Phái được UBND tỉnh cấp cho Công ty TNHH Xây dựng Trường Phát năm 2012. Theo Giấy phép được cấp, doanh nghiệp được khai thác cát, sỏi làm vật liệu xây dựng thông thường tại mỏ cát, sỏi trên sông Công thuộc xóm Lò (xã Nam Tiến), xóm Vạn Kim (xã Vạn Phái) và xóm Cầu Sơn (xã Trung Thành). Tổng diện tích khu vực khai thác là 34ha, trữ lượng khai thác gần 1,4 triệu mét khối, khai thác trong vòng 30 năm. Từ phản ánh của người dân, UBND xã Vạn Phái cũng đã tiến hành kiểm tra thực tế, đánh giá tình hình và báo cáo lên các cấp có thẩm quyền. Tuy nhiên, nguyên nhân dẫn đến việc sạt lở cần có kết quả kiểm tra, kết luận chính thức của cơ quan chuyên môn. Hiện nay, những vết sụt lún, sạt lở trên tuyến kè Đô Tân - Vạn Phái cũng như khu vực đất bãi soi Vườn Cùng tiếp tục lan rộng và ăn sâu hơn vào phần đất các hộ dân đang sinh sống. Để đảm bảo an toàn, xã cũng đã tuyên truyền, khuyến cáo người dân không qua lại, chăn thả gia súc gần khu vực bờ sông Công.
Nhằm đảm bảo an toàn cho người dân cũng như công trình thủy lợi mùa mưa bão, chúng tôi thiết nghĩ các cấp, ngành có thẩm quyền cần sớm xác định nguyên nhân, từ đó có biện pháp khắc phục, sữa chữa kịp thời.
