Cảnh giác trước hiện tượng sống ảo

Không thể phủ nhận, ngày nay sự phát triển của internet, đặc biệt là mạng xã hội (MXH) đã đem tới cho chúng ta nhiều tiện ích, được coi là môi trường lý tưởng để nhiều tài năng tìm kiếm cơ hội tỏa sáng. Không ít người trong số họ đã thành công, thành biểu tượng của nghệ thuật, giải trí hiện đại bằng những chương trình, tác phẩm có chất lượng về hình ảnh, âm thanh, nghệ thuật. Song, điều đáng lo ngại là thông qua internet, nhiều người, nhất là các bạn trẻ đã có biểu hiện và cổ súy cho trào lưu sống ảo.

Môi trường internet đã và đang bộc lộ nhiều hạn chế, có khi là cạm bẫy khi cho phép người dùng phơi bày công khai những thói hư, tật xấu, khuyến khích các trào lưu dung tục, phản cảm. Trong số đó, phải kể đến sự xuất hiện các blogger (người viết nhật ký mạng), vlogger (người làm video mạng), streamer (người phát sóng trực tiếp nội dung, công việc của họ) và những YouTuber (người làm YouTube), Facebooker (người chơi Facebook) nổi tiếng này đã làm thay đổi đáng kể bộ mặt của thế giới giải trí hiện đại khi họ không cần phải trình diễn trên các sân khấu lớn, tham gia vào một tác phẩm nghệ thuật đình đám, mà chỉ cần… viết nhật ký, đăng ảnh, quay video bằng các công cụ, máy móc đơn giản.

Không ít ngôi sao nổi tiếng của showbiz Việt thời gian gần đây cũng bắt đầu tiến thân bằng MXH. Thậm chí, nhiều người trong số họ còn coi công việc livestream, sản xuất video như công việc chính của mình. Thế nhưng, có một thực tế là đằng sau “hào quang” của các nhà sản xuất chương trình trên MXH này, nhiều khuynh hướng, lối sống tiêu cực, phản văn hóa đang tác động, lây lan nhanh chóng trong cộng đồng mạng, nhất là người trong độ tuổi thanh thiếu niên. Họ làm đủ mọi chiêu trò để câu like (lượt yêu thích), câu view (lượt xem) để tăng độ nổi tiếng và còn kiếm tiền từ Facebook, YouTube cùng các tập đoàn có nhu cầu quảng cáo sản phẩm. Nhiều hành vi của nhóm người này thật sự đáng lên án khi họ dã tâm tận dụng cả nỗi đau hay những vụ bê bối của các nạn nhân để phục vụ nhu cầu “nuôi sống” tài khoản MXH của mình. “Sống ảo” đã thành cụm từ quen thuộc nhằm phiếm chỉ những blogger, streamer, vlogger tham vọng nổi tiếng theo những phương pháp phản cảm.

Để trở thành tâm điểm, đứng đầu các trào lưu, sự kiện “hot” (nóng) trong cuộc sống, các “ngôi sao” của thế giới ảo phải liên tục làm mới bản thân bằng đủ những chiêu trò lố bịch. Trong đó, công thức phổ biến nhất vẫn là chưng diện một lối sống xa hoa, giàu sang, tiêu xài phung phí. Một trào lưu khác có thể kể đến là chia sẻ các nội dung, hình ảnh giật gân, phản cảm về những chủ đề thương tâm, gây bức bối trong xã hội. Đây là chiêu trò được nhiều người bán hàng trực tuyến trên mạng sử dụng nhằm tăng lượng tương tác với khách hàng tiềm năng. Số khác còn lập riêng các fanpage chuyên rình rập, ngồi lê đôi mách, chụp ảnh, quay phim tại hiện trường vụ án nghiêm trọng. Thậm chí để cộng đồng mạng chú ý tài khoản cá nhân của mình, có người còn dựng những scandal như chuyện đánh ghen, dựng hiện trường tai nạn giả, ma ám và không ít màn kịch kích động khác. Hoặc để thu hút cộng đồng mạng, một số người còn tham gia vào các thử thách kỳ quặc đến kinh dị. Nhiều thử thách không chỉ dừng lại ở mức độ vô thưởng vô phạt, mà cho thấy sự xuống cấp nghiêm trọng về đạo đức của những đối tượng tham gia.

Chính sách hoa hồng từ quảng cáo của YouTube, Facebook và các MXH khác là nguyên nhân chủ yếu khiến những người này liên tục phải đăng tải, chia sẻ các nội dung xấu, độc, sai sự thật... Nuôi ảo mộng rằng đây là công việc hái ra tiền. Thậm chí, nhiều người bỏ cả công việc làm ăn chân chính chỉ để livestream, quay video, chụp hình và “chém gió”. Một số người lại ngộ nhận rằng nếu thu hút được sự chú ý của người dùng Facebook thì sẽ thuận lợi cho việc bán hàng. Không ít người lao vào cuộc đua kiếm tiền này một cách điên cuồng, bất chấp cảnh báo của xã hội và cơ quan chức năng. Họ không lường trước công việc này có thể tàn phá sức khỏe, ảnh hưởng đến cuộc sống cá nhân và người thân, thậm chí phải thường xuyên đối mặt với những cám dỗ có thể hủy hoại danh dự, nghiêm trọng hơn là vướng vào lao lý.

Thực tế cho thấy, hầu hết các nhà sản xuất chương trình trên internet và MXH chỉ là nạn nhân của chính bản thân mình khi tham gia trào lưu “sống ảo” trên internet. Nguy hiểm hơn, làn sóng blog, vlog, streaming này còn đang đầu độc, khiến bộ phận thanh thiếu niên có cái nhìn lệch lạc về công việc và cuộc sống. Nhiều người trong số họ đã bị rơi vào cảnh nợ nần, phá sản, học hành dở dang vì theo đuổi ước mơ làm giàu từ MXH và các nền tảng trò chơi điện tử trực tuyến.

Trong bối cảnh cơn sốt “sống ảo” đang hoành hành giới trẻ, vai trò của gia đình, người thân, nhà trường trong việc quản lý, định hướng nghề nghiệp, công việc cho trẻ em - đối tượng dễ bị sa vào các trào lưu xấu này cần phải được nhấn mạnh hơn bao giờ hết. Ở nước ta, tuy chưa có thống kê, nghiên cứu cụ thể về ảnh hưởng tiêu cực từ các video “thần tượng MXH” đối với thanh, thiếu niên song việc nhiều trẻ nhỏ tung hô, bắt chước theo thói hư, tật xấu của “ngôi sao thế giới ảo” đã không còn là trường hợp cá biệt, gây lo lắng trong cộng đồng. Nếu không kịp thời ngăn chặn, những hành vi, cá nhân này sẽ là thứ thuốc độc đe dọa, có nguy cơ làm chệch hướng sự phát triển của thế hệ trẻ.