Chúng tôi về xã Hóa Thượng (Đồng Hỷ) vào một ngày tháng 8, những con đường đất nhỏ hẹp trước kia nay đã được mở rộng, đổ bê tông thoáng đãng, trong những vườn, cây trái trĩu quả; nương chè xanh mướt mắt… nhiều nhà cao tầng thay thế nhà tranh… Vùng đất này đang thay da đổi thịt.
Chúng tôi đến thăm gia đình bà Hoàng Thị Lan, 93 tuổi, là cán bộ tiền khởi nghĩa. Dù đã ở tuổi “xưa nay hiếm” nhưng khi nhắc về những năm tháng của tuổi trẻ, bà bồi hồi nhớ lại: “Trước cách mạng tháng 8, dưới sự đàn áp của Nhật và bè lũ tay sai, đời sống của nhân dân trong huyện cũng như ở xã Hóa Thượng vô cùng khổ cực. Được giác ngộ cách mạng từ năm 14 tuổi, bà sớm gia nhập tổ chức Việt Minh, từng làm trong Hội Phụ nữ cứu quốc. Bà trực tiếp tham gia các cuộc mít tinh, biểu tình tiến về thị xã Thái Nguyên, nhằm lên án tội ác của giặc, tuyên truyền vận động nhân dân tham gia tổ chức Việt Minh, ủng hộ cách mạng, đánh đuổi kẻ thù”. Cách mạng tháng 8 thành công, cùng các địa phương trong cả nước bước vào cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, nhân dân trong xã có nhiều đóng góp về sức người sức của cho tiền tuyến. Xã Hóa Thượng có 1.684 người con đi bộ đội; 250 đi thanh niên xung phong, trong đó có 120 đồng chí đã anh dũng hy sinh. Toàn xã có 227 thương binh, bệnh binh, nạn nhân chất độc da cam, 56 gia đình được Chủ tịch nước tặng Bảng vàng danh dự; 6 Bà Mẹ Việt Nam Anh hùng. Xã Hóa Thượng được Đảng và Nhà nước tặng thưởng Huân chương Kháng chiến hạng Nhì, 9 cờ thưởng về các phong trào “Ba sẵn sàng”, “Ba đảm đang” và phong trào “Làm đường giao thông”…
Lật giở từng trang sử hào hùng của Đảng bộ xã, đồng chí Nguyễn Minh Huy, Chủ tịch UBND xã Hóa Thượng tự hào nói với chúng tôi: Những năm qua, xã Hóa Thượng luôn chăm lo, thực hiện tốt công tác đền ơn đáp nghĩa, chăm sóc người có công và các đối tượng chính sách xã hội với các hoạt động, như: Tổ chức thăm hỏi, tặng quà vào các dịp lễ, Tết; hỗ trợ các hộ có hoàn cảnh khó khăn vay vốn, phát triển kinh tế gia đình; phụng dưỡng Bà Mẹ Việt Nam Anh hùng; xây Nhà tình nghĩa...
Phát huy những giá trị lịch sử, truyền thống yêu nước của cha ông, Đảng bộ chính quyền và nhân dân xã Hoá Thượng luôn đoàn kết chung sức đồng lòng đổi mới tư duy, phương thức lãnh đạo nhằm xây dựng xã ngày càng phát triển. Nếu như trước đây, xã chỉ tập trung vào cây lúa thì giờ phát triển mạnh về chăn nuôi, trồng cây ăn quả, chè. Bước đầu hình thành các vùng sản xuất chuyên canh hè, lúa cao sản, rau, quả. Tổng sản lượng lương thực đạt trên 3 nghìn tấn, đạt (117% chỉ tiêu đề ra); 100% diện tích đất canh tác đạt giá trị sản phẩm nông nghiệp bình quân là 80 triệu đồng/ha/năm, (trong đó có 30 ha rau màu đạt 120 triệu đồng/ha/năm). Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực theo hướng giảm tỷ trọng nông nghiệp, tăng thủ công nghiệp, thương mại dịch vụ. Giao thông cơ bản thuận lợi, góp phần phục vụ tốt nhu cầu đi lại của nhân dân.
Kinh tế - xã hội phát triển, đời sống nhân dân ngày càng được cải thiện. Với lợi thế có quốc lộ 1B chạy qua, nhiều hộ dân trong xã đã phát triển mạnh loại hình dịch vụ, kinh doanh mang lại thu nhập cao. Toàn xã 42 doanh nghiệp, hợp tác xã đang hoạt động, 3 làng nghề truyền thống, 245 hộ kinh doanh cá thể… Trong đó nổi bật các làng nghề, hợp tác xã như: Miến Việt Cường, Chè Sông Cầu, Văn Hữu… Hiện, tỷ lệ hộ nghèo của xã còn 41 hộ (giảm 24 hộ so với năm 2010); thu nhập bình quân đầu người đạt 37 triệu người/năm (tăng 13 triệu đồng/người so với năm 2015). Cuối năm 2016, Hoá Thượng là một trong những xã đầu tiên của huyện Đồng Hỷ về đích nông thôn mới.
Hiện nay, khu hành chính mới của huyện Đồng Hỷ đang được xây dựng trên địa bàn xã Hoá Thượng. Theo chương trình phát triển đô thị tỉnh Thái Nguyên, giai đoạn 2018-2020, định hướng đến năm 2035, đây cũng là một trong 6 xã trên địa bàn tỉnh được xúc tiến xây dựng đô thị loại V. Do vậy, thời gian qua, xã Hóa Thượng đã triển khai nhiều giải pháp có trọng tâm, trong đó, tập trung vào việc thu hút các nguồn lực để đầu tư, xây dựng các công trình, dự án. Từ năm 2017 đến nay, trên địa bàn xã đã thu hút được 23 dự án, trong đó có một số dự án trọng điểm, như: Dự án đầu tư xây dựng công trình nâng cấp đường Hóa Thượng - Hòa Bình thành ĐT273; Khu dân cư xóm Tam Thái với diện tích quy hoạch trên 1ha; Khu dân cư Tân Thái diện tích 3,2ha; Khu dân cư Văn Hữu diện tích 2ha; Dự án trang trại sản xuất nông nghiệp sạch… Bên cạnh đó, xã cũng tích cực phối hợp với các đơn vị liên quan trong công tác tổ chức lập quy hoạch xây dựng, chủ động nắm bắt tình hình, nhằm tạo đồng thuận trong nhân dân để đẩy nhanh tiến độ các dự án.
Bằng sự đoàn kết, nỗ lực, quyết tâm, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Hoá Thượng đang từng bước biến vùng đất nông thôn nghèo khó khi xưa dần trở thành một đô thị phát triển sản xuất, xứng đáng với vai trò là trung tâm hành chính của huyện Đồng Hỷ.