Nhằm cung cấp nước sinh hoạt hợp vệ sinh, phục vụ đời sống cho hơn 500 hộ dân thuộc 7 xóm của xã Cổ Lũng (Phú Lương), đầu năm 2018, Trung tâm Nước sinh hoạt và Vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh đã đầu tư xây dựng công trình tiểu dự án cấp nước 9 - cấp nước sinh hoạt tại xã Cổ Lũng và dự kiến hoàn thành trong năm 2018. Tuy nhiên, đến nay, công trình này vẫn chưa được đưa vào sử dụng, các hộ dân vẫn mong chờ nước sạch sử dụng từng ngày.
Xã Cổ Lũng có 18 xóm, với 2.508 hộ dân. Hiện nay, toàn bộ các hộ dân trên địa bàn xã đều sử dụng nước mặt hoặc nước ngầm. Tuy nhiên, do đặc điểm địa chất từng khu vực nên chất lượng nước ngầm tại nhiều xóm trên địa bàn chưa đảm bảo vệ sinh theo quy định, vào mùa khô thì không đủ nước sử dụng. Theo kết quả kiểm nghiệm của Trung tâm Y tế dự phòng Thái Nguyên, mẫu nước giếng khoan tại nhiều xóm trên địa bàn có chứa hàm lượng sắt khá lớn, với mức 0,78 mg/l (vượt ngưỡng giới hạn cho phép là 0,48mg/l so với Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước ăn uống và 0,28mg/l so với Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước sinh hoạt).
Trên cơ sở những đánh giá về thực trạng nước tại địa phương, được sự phê duyệt của UBND tỉnh, tháng 3-2018, công trình tiểu dự án cấp nước 9 - cấp nước sinh hoạt xã Cổ Lũng (thuộc Dự án mở rộng quy mô vệ sinh và nước sạch nông thôn tỉnh Thái Nguyên) đã được khởi công xây dựng tại xóm Đồi Chè do Trung tâm Nước sinh hoạt và Vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh làm chủ đầu tư. Dự án có tổng mức đầu tư trên 10,1 tỷ đồng, trong đó Ngân hàng Thế giới hỗ trợ hơn 9 tỷ đồng, còn lại là vốn đối ứng từ ngân sách tỉnh và hộ dân hưởng lợi. Tổng thể công trình có diện tích là 1.760m2, công suất thiết kế đạt 399m3/ngày đêm. Thời gian thi công trong giai đoạn 2017-2018. Công trình sau khi hoàn thành sẽ đảm bảo cung cấp nước hợp vệ sinh cho các cơ quan, đơn vị đóng trên địa bàn và hơn 500 hộ dân đăng ký sử dụng thuộc 7 xóm gồm: Đồi Chè, Đường Goòng, Cây Cài, Bờ Đậu, xóm 9, Cổng Đồn, Cây Lán.
Tuy nhiên, đến nay, công trình đã bị chậm tiến độ gần 1 năm so với kế hoạch. Ông Vũ Văn Cương, Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch UBND xã Cổ Lũng cho biết: Đến cuối năm 2018, đơn vị thi công đã hoàn thành xây dựng, lắp đặt hầu hết các hạng mục. Duy nhất chỉ có tuyến đường ống chính với chiều dài trên 5 nghìn mét là chưa được lắp đặt. Vì vậy, hiện nay, công trình vẫn chưa thể nghiệm thu để đưa vào sử dụng. Việc công trình chậm tiến độ đã khiến người dân đưa ra những ý kiến, đề nghị gay gắt trong các buổi tiếp xúc cử tri hoặc cuộc họp của xã, xóm. Hiện, để có nước sạch sử dụng trong sinh hoạt hàng ngày, người dân vẫn phải chủ động thực hiện nhiều biện pháp để xử lý nước ngầm, như: Mua máy lọc nước; xây dựng bể lắng, lọc bằng cát…
Anh Lê Việt Cường, xóm Bờ Đậu chia sẻ: Từ trước tới nay, gia đình tôi chủ yếu sử dụng nước mưa và nước ngầm cho mọi sinh hoạt hàng ngày. Tuy nhiên, càng ngày nguồn nước ngầm càng ít và chất lượng kém, nước có vị tanh, đôi khi còn có váng màu vàng đục. Do đó, để có nước đảm bảo sử dụng quanh năm, tôi đã phải làm 2 giếng khoan; xây dựng 3 bể lắng để trữ nước mưa; mua máy lọc nước. Nguồn nước sinh hoạt ngày càng khó khăn nên khi chính quyền địa phương triển khai đối ứng xây dựng công trình cấp nước sinh hoạt là gia đình tôi đã đăng ký sử dụng và đóng tiền ngay. Tuy nhiên, đến nay, chúng tôi vẫn đang phải chờ đợi nước sạch về từng ngày.
Trao đổi với chúng tôi về nguyên nhân khiến công trình trên bị chậm tiến độ, ông La Hồng Chung, Giám đốc Trung tâm Nước sinh hoạt và Vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh cho biết: Sau khi hoàn thiện hầu hết các hạng mục của công trình thì chúng tôi lại gặp khó khăn trong việc xin cấp phép lắp đặt tuyến đường ống chính nằm dọc Quốc lộ 3 và Quốc lộ 37. Trước đây, khi bắt đầu thi công, chúng tôi đã được chấp thuận lắp đặt hệ thống đường ống chính ở sát mép chỉ giới hành lang giao thông của 2 tuyến đường. Tuy nhiên, do có nhiều hộ dân làm nhà bán kiên cố trên hành lang giao thông nên phương án giải phóng mặt bằng mà Trung tâm và chính quyền địa phương phối hợp xây dựng để triển khai không khả thi. Vì vậy, trong thời gian qua, chúng tôi đã phải làm hồ sơ đề nghị Tổng cục Đường bộ (Bộ Giao thông - Vận tải) cho phép xây dựng tuyến đường ống cấp nước sinh hoạt trong phạm vi bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ Quốc lộ 37 (đoạn Km139+000 - Km141+000) và Quốc lộ 3 (đoạn KM78+000 - Km82+980), cách mép đường nhựa 1,5m. Vào giữa tháng 10 vừa qua, chúng tôi đã được Tổng cục Đường bộ chấp thuận xây dựng. Hiện, Trung tâm đang tiếp tục hoàn thiện thủ tục xin cấp phép thi công tới các đơn vị quản lý trực tiếp là Sở Giao thông Vận tải đối với Quốc lộ 37 và Chi cục Quản lý đường bộ I.4 đối với Quốc lộ 3. Sau khi có chấp thuận xây dựng của các đơn vị, chúng tôi sẽ nhanh chóng hoàn thiện công trình để sớm cấp nước sinh hoạt cho các hộ dân vào quý I, năm 2020.