Từ khi được chọn làm mô hình điểm về bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, xóm Làng Lai của xã La Hiên (Võ Nhai) đã có sự chuyển biến nhanh chóng. Nhận thức của người dân và bộ mặt của xóm đã thay đổi tích cực, trở thành xóm “sáng, xanh, sạch, đẹp”.
Đến Làng Lai, ấn tượng đầu tiên chúng tôi nhận thấy là sự sạch sẽ, bầu không khí trong lành và cảm giác yên bình. Tất cả các đoạn đường nối từ Quốc lộ 1B vào xóm đều được đổ bê tông rộng rãi, hoa được trồng hai bên đường tạo cảnh quan nên thơ, thân thiện. Qua đoạn vào hồ Lòng Thuyền, chúng tôi thấy chị Nguyễn Thị My, đang chăm bón, nhổ cỏ cho hàng hoa cúc nở vàng rộ. Chị vui vẻ: Theo sự phân công của Chi hội Phụ nữ xóm, mỗi gia đình phụ trách trồng, chăm sóc hàng hoa dọc theo bên đường chạy dọc theo tường rào nhà mình. Bên cạnh đó, hằng tháng, xóm, các chi hội đều tổ chức vệ sinh chung, chăm bón hoa, cây cảnh, khơi thông cống rãnh… Mọi nhà đều tích cực tham gia, từ nhà ra đường được quét dọn sạch sẽ, hoa nở quanh năm, cuộc sống vui vẻ và tươi đẹp hơn.
Bà Nguyễn Thị Tần, Bí thư Chi bộ, Trưởng Ban Công tác Mặt trận xóm phấn khởi nói: Về đêm, khắp các tuyến đường của xóm đều có điện thắp sáng. Nhìn từ xa xóm lung linh không kém ngoài phố huyện.
Ông Lương Văn Phú, Trưởng xóm thông tin: Để làm các tuyến đường thắp sáng làm quê, từ năm 2018, chúng tôi đã tuyên truyền, vận động bà con đóng góp được hơn 40 triệu đồng mua cột, kéo dây, lắp bóng điện tại tất cả các trục đường, con ngõ của xóm. Tiền điện thì mỗi hộ đóng góp 10 nghìn đồng/tháng. Từ ngày làm xong, ánh sáng tỏa khắp mọi nơi, xóm đẹp hơn, bà con đi lại thuận tiện, tránh được tai nạn mà an ninh trật tự cũng được đảm bảo.
Những đổi thay ở Làng Lai được bắt đầu từ năm 2017. Khi đó, xóm được Ủy ban MTTQ tỉnh lựa chọn làm mô hình điểm về bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu. Ban Công tác Mặt trận đã họp, tuyên truyền, triển khai đến từng hộ dân, thành lập Tổ bảo vệ môi trường, phân công, giao nhiệm vụ cho các chi hội, đoàn thể và hội viên cùng tham gia thực hiện. Mỗi đoạn, nhánh đường được giao cho từng chi hội tự quản. Bên cạnh đó, hằng tháng, xóm và các chi hội đoàn thể vận động bà con đồng loạt “ra quân” vệ sinh từ nhà ra đường làng, ngõ xóm, trồng và chăm sóc hoa hai bên đường. Việc thực hiện mô hình được xóm đưa vào hương ước và các hộ gia đình ký cam kết cùng chung tay thực hiện. Xóm vận động người dân mua 20 thùng rác đặt ở ven các trục đường, ngoài cánh đồng làm nơi tập kết rác thải sinh hoạt, đồng thời chủ động làm việc với đơn vị xử lý rác thải, vệ sinh môi trường của huyện thường xuyên đến thu gom, chở rác đến nơi xử lý.
Có đường bê tông, điện chiếu sáng, môi trường trong lành, xóm lại tiếp tục vận động nhân dân đóng góp công sức xây dựng kênh mương thoát nước dọc các đoạn đường cũng như ở ngoài đồng. Được Nhà nước hỗ trợ xi măng, xóm vận động bà con đóng góp tiền, ngày công và kêu gọi những người con của xóm đi làm ăn xa thành đạt gửi tiền về ủng hộ. Ông Lương Văn Phú tâm đắc: Khi tổng kết lại, xóm làm được hơn 6km kênh mương. Kinh nghiệm của chúng tôi là làm việc gì cũng phải công khai, minh bạch, ghi chép cẩn thận. Ai thắc mắc cũng đều được phân tích, giải thích rõ ràng. Tư tưởng thông, người dân đồng thuận thì mọi việc sẽ xuôi. Đến khi làm những công việc khác sẽ càng thuận lợi vì được bà con tin tưởng, ủng hộ.
Sau hơn 3 năm triển khai thực hiện mô hình điểm, xóm Làng Lai đã khoác lên mình một diện mạo mới. Điều này không chỉ dễ nhận thấy ngay từ cổng chào to đẹp nằm bên Quốc lộ 1B, các trục đường hoa mà còn hiện diện ở từng ngôi nhà. Môi trường sống thay đổi, ý thức người dân được nâng lên. Hiện, 100% số hộ (157 hộ) được sử dụng nước sạch, 2/3 số hộ đã tự xây dựng nhà vệ sinh tự hoại. Bà con hăng hái thi đua sản xuất, năm 2019, bình quân thu nhập ở xóm đã đạt 35 triệu đồng/người/năm (năm 2017, đạt 30 triệu/người/năm) xóm chỉ còn 2 hộ nghèo…