Chuyến công tác cuối cùng của năm 2020, tôi chọn huyện Đại Từ với trăn trở viết bài tri ân người có công với cách mạng. Đi giữa giá lạnh của ngày tàn Đông, tôi cảm nhận mùa Xuân đã đến rất gần. Lòng ấm hơn, chợt reo lời: “Rét nhiều nên ấm nắng hanh / Đắng cay lắm mới ngọt lành đó chăng?...” - Bài ca mùa xuân 1961 của Nhà thơ Tố Hữu. Vâng! Có ngọt lành nào không được đổi bằng mồ hôi, nước mắt, thậm chí là máu xương.
Anh Nguyễn Đình Sáng, Trưởng Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện Đại Từ bùi ngùi: Đất nước đi qua hai cuộc kháng chiến kiến quốc và cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc Tổ quốc, huyện Đại Từ có hơn 1.500 người con anh dũng hy sinh; hơn 800 thương binh, bệnh binh; gần 2.000 người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học và con của họ bị ảnh hưởng bởi chất độc hóa học; 102 người mẹ được vinh danh Mẹ Việt Nam Anh hùng. Biết là không có thứ vật chất nào lấp đầy nỗi đau mất mát hy sinh, nên các thế hệ cháu con của quê hương Đại Từ, lớp sau theo gương lớp trước, hết lòng quan tâm với công tác tri ân người có công (NCC) bằng những việc làm thiết thực.
Là vùng đất có truyền thống về công tác đền ơn đáp nghĩa, Đại Từ luôn quan tâm, thực hiện tốt các chính sách dành cho NCC. Các hoạt động như chi trả trợ cấp, phụ cấp cho NCC được thực hiện kịp thời, đúng quy định. Giai đoạn 2017-2020, huyện đã triển khai thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 14-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa XII về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác NCC. Đã thực hiện chi trả trợ cấp cho 30.351 lượt người, với tổng kinh phí trên 336 tỷ đồng, trong đó trợ cấp hằng tháng cho 14.436 lượt người, kinh phí trên 316 tỷ đồng; trợ cấp 1 lần cho 15.803 lượt người, kinh phí trên 20 tỷ đồng; hỗ trợ ăn thêm ngày lễ, Tết cho 112 lượt người, kinh phí trên 172 triệu đồng. Công tác chăm sóc sức khỏe cho NCC được quan tâm, 100% NCC và thân nhân của họ được cấp thẻ bảo hiểm y tế; 100% NCC được điều dưỡng phục hồi sức khỏe theo quy định. Trong năm 2020, các cơ quan chức năng thực hiện chi trả kịp thời tiền hỗ trợ do ảnh hưởng dịch COVID-19 cho 2.982 NCC, với tổng số tiền hơn 4 tỷ đồng.
Ông Nguyễn Duy Định, NCC ở xóm 6, xã Cù Vân chia sẻ: Chính quyền địa phương luôn quan tâm, kịp thời giúp đỡ các gia đình NCC. Như gia đình tôi, nhờ có số tiền 40 triệu đồng hỗ trợ của Nhà nước; rồi họ mạc, làng xóm giúp đỡ thêm, tôi đã có một ngôi nhà chắc chắn để ở. Chị Trương Thị Loan, công chức Lao động - Thương binh và Xã hội xã Tân Thái cho biết: Trên địa bàn xã hiện có 79 NCC đang hưởng trợ cấp hằng tháng. Xã không còn hộ NCC nghèo. Hầu hết các gia đình NCC sống gương mẫu, tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước. Từ năm 2017 đến hết năm 2020, toàn huyện có 235 hộ NCC thoát nghèo. Hiện, trên địa bàn huyện còn 154 hộ nghèo, hộ cận nghèo là gia đình NCC.
Cũng trong giai đoạn này các cấp, ngành chức năng đã xác định, công nhận 54 trường hợp NCC, trong đó 11 trường hợp là cán bộ tiền khởi nghĩa; 18 trường hợp là thương binh; 25 trường hợp người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc da cam. Huyện cũng đã xây mới, sửa chữa 30 nghĩa trang, đài tưởng niệm với tổng kinh phí hơn 19 tỷ đồng; 93 lượt thân nhân được hỗ trợ đi thăm viếng nghĩa trang liệt sĩ, 32 trường hợp được hỗ trợ di chuyển hài cốt liệt sĩ. Đặc biệt, trong năm 2020, huyện phối hợp với Ban Chỉ đạo 515 tỉnh (Ban chỉ huy Quân sự huyện Đại Từ) quy tập 8 hài cốt liệt sĩ về an táng tại nghĩa trang liệt sĩ tại xã La Bằng; tổ chức khai quật mộ phần chưa rõ danh tính tại 7 xã: Cù Vân, Hà Thượng, Bản Ngoại, Văn Yên, Phú Xuyên, Yên Lãng, Phú Cường để lấy mẫu xác định danh tính liệt sĩ.
Theo ông Nguyễn Nam Tiến, Phó Chủ tịch UBND huyện: Để việc tri ân NCC đúng ý nghĩa, UBND huyện đã chỉ đạo cơ quan chuyên môn phối hợp với các tổ chức chính trị xã hội nghiêm túc vào cuộc, như tổ chức nhiều hoạt động tuyên truyền, mở lớp tập huấn nâng cao năng lực thực hiện chính sách ưu đãi với NCC cho cán bộ làm công tác Lao động - Thương binh và Xã hội, các thành viên Ban Công tác Mặt trận ở khu dân cư. Đồng thời huy động mọi nguồn lực xã hội tham gia Quỹ Đền ơn đáp nghĩa. Giai đoạn 2017-2020, tổng Quỹ Đền ơn đáp nghĩa đạt hơn 1,8 tỷ đồng. Toàn bộ tiền Quỹ được sử dụng cho các hoạt động đền ơn đáp nghĩa của huyện, như thăm hỏi, tặng quà; hỗ trợ phát triển sản xuất; hỗ trợ về nhà ở, sửa chữa nghĩa trang liệt sĩ, góp phần ổn định, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần đối với NCC.