Theo Nghị quyết của Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Định Hóa về việc đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2018-2020, đến hết năm 2020, huyện Định Hóa sẽ có 10 xóm và 1 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Tuy nhiên, đến nay, toàn huyện mới có duy nhất xóm Bãi Hội, xã Bảo Cường đạt xóm NTM kiểu mẫu, các xóm còn lại chưa thể hoàn thành, bởi sau sáp nhập, nhiều xóm phải "bắt tay lại từ đầu" để hoàn thành các tiêu chí theo quy định.
Bản Lác, xã Kim Phượng là một trong 10 xóm được chọn làm điểm xây dựng NTM kiểu mẫu, nhưng đến nay, mới chỉ đạt 5/9 tiêu chí. Những tiêu chí còn lại chưa đạt, gồm: Giao thông; tổ chức sản xuất; văn hóa, giáo dục, y tế; môi trường. Ông Nguyễn Hữu Hòa, Trưởng xóm Bản Lác cho biết: 2 tiêu chí là giao thông và môi trường, xóm có thể hoàn thành trong thời gian tới nhưng tiêu chí về tổ chức sản xuất rất khó thực hiện, do người dân vẫn sản xuất nhỏ lẻ là chủ yếu, sản phẩm đặc trưng của địa phương chưa thật sự nổi bật nên khó hình thành hợp tác xã. Hiện, xóm mới chỉ bắt đầu hình thành vùng sản xuất rau bò khai. Do đó, để hoàn thành mục tiêu xóm NTM kiểu mẫu, chắc sẽ phải vào cuối giai đoạn 2021-2025.
Đối với xóm Phú Ninh, xã Phú Đình cũng được chọn làm điểm xây dựng NTM kiểu mẫu và đã được huyện ưu tiên dành nguồn lực để thực hiện chương trình này. Cuối năm 2019, xóm đón nhận Dự án thí điểm Làng Semaul NTM Phú Ninh do tỉnh Gyeongsanbuk - Hàn Quốc hỗ trợ. Qua rà soát sơ bộ, cuối năm 2019, xóm đã đạt 9/9 tiêu chí NTM kiểu mẫu. Tuy nhiên, năm 2020, sau sáp nhập (từ 3 xóm Phú Ninh 1, 2 và 3), xóm có 2 tiêu chí dưới chuẩn, đó là tỷ lệ hộ nghèo cao và nhà văn hóa không đạt chuẩn. Dự kiến, xóm cần thêm ít nhất từ 1-2 năm mới có thể hoàn thành 2 tiêu chí này.
Được biết, từ năm 2018 đến nay, huyện Định Hóa đã phân bổ nguồn kinh phí hỗ trợ tuyên truyền, tập huấn và phát triển sản xuất đối với các xóm NTM là 4,8 tỷ đồng. Cùng với đó, tổ chức KOICA - Cơ quan hợp tác quốc tế Hàn Quốc phối hợp với tỉnh, huyện hỗ trợ, phân bổ nguồn 600 triệu đồng/xóm cho 2 xóm (xóm Tổ, xã Phượng Tiến và xóm Bãi Hội, xã Bảo Cường) để tập trung phát triển sản xuất. Riêng trong năm 2020, có 3 xóm là Phú Ninh (xã Phú Đình), Sơn Đông (xã Sơn Phú), Hoàng Tiến (xã Trung Lương) được huyện hỗ trợ kinh phí, mỗi xóm 300 triệu đồng. Vậy nhưng đến nay, tổ chức sản xuất vẫn là tiêu chí mà các xóm khó hoàn thành nhất.
Theo ông Ngô Quốc Tự, Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện: Có nhiều nguyên nhân khiến số xóm đạt NTM kiểu mẫu của huyện đạt thấp so với mục tiêu Nghị quyết. Về khách quan là do điều kiện tự nhiên không thuận lợi cho canh tác nông nghiệp, trình độ sản xuất của người dân thấp hơn so với mặt bằng chung của tỉnh nên việc hoàn thành tiêu chí về tổ chức sản xuất gặp rất nhiều khó khăn. Bên cạnh đó, đầu năm 2020, các xóm thực hiện việc sáp nhập nên làm tăng tỷ lệ hộ nghèo, nhà văn hóa cũng không còn đủ đáp ứng chỗ ngồi, khiến tiêu chí về hộ nghèo và cơ sở vật chất văn hóa của nhiều xóm chưa đạt. Còn về nguyên nhân chủ quan là do chỉ tiêu của Nghị quyết cao, chưa sát với thực tế của địa phương; năng lực chuyên môn cán bộ chuyên trách xây dựng NTM của các xã còn nhiều hạn chế, dẫn đến các phong trào xây dựng NTM tại xóm chưa được đẩy mạnh.
Trong thời gian tới, huyện Định Hóa sẽ rà soát, xây dựng lại kế hoạch xây dựng NTM kiểu mẫu đối với từng xóm sao cho sát với thực tế; bổ sung và khơi dậy nguồn lực trong nhân dân, đồng thời chú trọng hơn đến việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức của toàn xã hội về Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng NTM; tăng cường tập huấn nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ chuyên trách xây dựng NTM cấp xã… để kết quả xây dựng NTM của huyện đạt hiệu quả cao hơn trong giai đoạn 2021-2025.
