Thực hiện Chương trình làm việc toàn khóa để triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội X của Đảng, Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) đã họp Hội nghị lần thứ năm từ ngày 5-7 đến ngày 14-7-2007 tại Thủ đô Hà Nội. Đồng chí Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh chủ trì, khai mạc và bế mạc Hội nghị.
Công tác tư tưởng, lý luận, báo chí là một bộ phận quan trọng trong hoạt động của Đảng để xây dựng, củng cố nền tảng tư tưởng chính trị của Đảng, tuyên truyền tập hợp nhân dân, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ cách mạng của đất nước. Trong hơn hai mươi năm đổi mới vừa qua, công tác tư tưởng, lý luận, báo chí đã tích cực tuyên truyền chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, luật pháp, chính sách của Nhà nước, làm sáng tỏ hơn nhiều vấn đề lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta; cổ vũ, động viên phong trào thi đua trên mọi lĩnh vực, góp phần tạo nên những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử của đất nước. Tuy nhiên, công tác tư tưởng còn thiếu sắc bén, thiếu tính thuyết phục, tính chiến đấu còn hạn chế. Công tác nghiên cứu lý luận trên một số mặt còn lạc hậu, chưa đáp ứng được đòi hỏi của thực tiễn. Một số yếu kém, khuyết điểm của báo chí chậm được khắc phục, có mặt, có lúc, có nơi còn trầm trọng hơn.
Trong những năm tới, bối cảnh tình hình trong nước và quốc tế đan xen cả thời cơ và thách thức to lớn, công tác tư tưởng, lý luận, báo chí cần phải chủ động, tích cực, tiếp tục đổi mới mạnh mẽ hơn nữa cả nội dung và phương thức hoạt động, nâng cao tính định hướng chính trị, tính thuyết phục, tính hiệu quả, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội X của Đảng. Tuyên truyền sâu rộng chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, luật pháp, chính sách của Nhà nước, những thành tựu của công cuộc đổi mới, những điển hình tiên tiến, bồi dưỡng lòng yêu nước, lý tưởng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; củng cố, tăng cường sự thống nhất tư tưởng trong Đảng, sự đồng thuận chính trị trong nhân dân; tăng cường giáo dục đạo đức cách mạng, thực hiện thắng lợi Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” trong toàn Đảng, toàn dân, đặc biệt trong đội ngũ cán bộ, đảng viên và thế hệ trẻ. Đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi những biểu hiện suy thoái chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, các tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí; phản bác kịp thời các thông tin, quan điểm sai trái, phản động, làm thất bại âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch. Tăng cường công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, làm sáng tỏ hơn nữa nhận thức lý luận về thời đại, về chủ nghĩa xã hội, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, những vấn đề do thực tiễn đất nước đặt ra, cung cấp cơ sở khoa học cho hoạch định đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước.
Để thực hiện thắng lợi những nhiệm vụ đặt ra, cần phải nâng cao nhận thức, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước đối với công tác tư tưởng, lý luận, báo chí; có cơ chế gắn kết chặt chẽ hoạt động tư tưởng, lý luận, báo chí với các hoạt động phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, nâng cao đời sống và phát huy quyền làm chủ của nhân dân; đề cao trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, nhất là của tập thể lãnh đạo và người đứng đầu các cơ quan làm công tác tư tưởng, lý luận, báo chí; đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo cán bộ tư tưởng, lý luận, báo chí, đáp ứng yêu cầu của đất nước trong giai đoạn mới. Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành Nghị quyết về “Công tác tư tưởng, lý luận và báo chí trước yêu cầu mới”.
Trong những năm qua, nhất là từ khi có Chỉ thị số 19-CT/T.Ư, ngày 14-2-1998 của Bộ Chính trị (khóa VIII) về “Tăng cường công tác kiểm tra của Đảng”, cùng với các mặt của công tác xây dựng Đảng, công tác kiểm tra, kỷ luật của Đảng có nhiều đổi mới và đạt được những kết quả quan trọng, góp phần tích cực vào thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng. Nhận thức, hoạt động của các cấp ủy, tổ chức đảng về công tác kiểm tra có chuyển biến tích cực. Ủy ban kiểm tra các cấp đã chủ động thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, kỷ luật Đảng theo quy định của Điều lệ Đảng và nhiệm vụ do cấp ủy giao; chủ động tham mưu, giúp cấp ủy lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ công tác kiểm tra.
Công tác kiểm tra đã góp phần tích cực vào việc ngăn ngừa sự suy thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, tình trạng quan liêu, tham nhũng, lãng phí trong một bộ phận cán bộ, đảng viên, tạo sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh.
Tuy nhiên, công tác kiểm tra của Đảng vẫn còn yếu, chất lượng, hiệu quả kiểm tra chưa cao; nhiều khuyết điểm, sai phạm của đảng viên và tổ chức đảng chậm được phát hiện và khắc phục; công tác kiểm tra thực hiện nghị quyết, chỉ thị của Đảng, kiểm tra, phòng ngừa, phát huy nhân tố tích cực chưa được nhiều.
Đại hội X của Đảng đã bổ sung chức năng giám sát cho cấp ủy, tổ chức đảng và Ủy ban kiểm tra đảng các cấp và xác định cần phải tăng cường công tác kiểm tra, giám sát với nhận thức và yêu cầu mới, góp phần tích cực vào thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị, công tác xây dựng Đảng do Đại hội X của Đảng đề ra. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát nhằm phòng ngừa sự suy thoái về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, quan liêu, tham nhũng, lãng phí, góp phần bảo vệ quan điểm, đường lối của Đảng, tránh các nguy cơ sai lầm về đường lối, quan liêu, xa dân của đảng cầm quyền, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Kịp thời phát hiện những nhân tố mới, các ưu điểm của tổ chức đảng, đảng viên để phát huy, bảo vệ, bổ sung, hoàn thiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; những khuyết điểm, thiếu sót để uốn nắn, khắc phục và xử lý nghiêm minh khi có vi phạm.
Để thực hiện tốt các nhiệm vụ đề ra, cần tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức của các cấp ủy, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra các cấp, trước hết của người đứng đầu cấp ủy về công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng; xây dựng, hoàn thiện các quy định của Đảng và Nhà nước phục vụ công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng; đổi mới, tăng cường, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật của cấp ủy, tổ chức đảng, ủy ban kiểm tra các cấp và chi bộ; hoàn chỉnh quy trình, phương pháp kiểm tra, giám sát của Đảng; kiện toàn tổ chức bộ máy ủy ban kiểm tra, cơ quan ủy ban kiểm tra và tăng cường cán bộ kiểm tra các cấp tương xứng với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được giao; nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn về công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng; tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, kỹ thuật, phương tiện làm việc cho công tác kiểm tra, giám sát của Đảng. Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành Nghị quyết về “Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của Đảng”.
Trong hơn 20 năm qua, cùng với quá trình đổi mới đất nước, đổi mới, chỉnh đốn Đảng, Đảng ta nhận thức ngày càng rõ hơn về phương thức lãnh đạo và ý nghĩa, tầm quan trọng của việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng. Phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương đã có nhiều đổi mới và đạt được nhiều kết quả quan trọng. Những đổi mới đó đã góp phần nâng cao hơn hiệu quả lãnh đạo của Đảng, đồng thời phát huy tốt hơn vai trò quản lý của Nhà nước, nâng cao hơn chất lượng hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể, đóng góp tích cực vào thành tựu chung của đất nước. Tuy nhiên, việc đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị còn chậm và lúng túng. Vẫn còn tình trạng cấp ủy bao biện, làm thay hoặc buông lỏng lãnh đạo đối với một số hoạt động của hệ thống chính trị. Chậm ban hành nhiều quy định cụ thể về phương thức Đảng lãnh đạo Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể. Phương thức lãnh đạo của Đảng đối với công tác tư tưởng, công tác cán bộ đổi mới chậm; chưa thực sự coi trọng đổi mới phong cách, lề lối làm việc, tình trạng họp nhiều, nói chưa đi đôi với làm, né tránh, đùn đẩy trách nhiệmẫ còn diễn ra ở nhiều nơi.
Trước yêu cầu của tình hình và nhiệm vụ của đất nước trong thời kỳ mới, Đại hội X của Đảng đề ra nhiệm vụ tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị. Mục tiêu đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị nhằm giữ vững và tăng cường vai trò lãnh đạo, nâng cao tính khoa học, năng lực và hiệu quả lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước và toàn xã hội, sự gắn bó mật thiết giữa Đảng với nhân dân; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước, chất lượng hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội; phát huy dân chủ, quyền làm chủ của nhân dân; tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong Đảng và trong xã hội để nước ta phát triển nhanh, bền vững theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Việc tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị thực hiện theo các quan điểm : Nhiệm vụ này phải đặt trong tổng thể của nhiệm vụ đổi mới, chỉnh đốn Đảng, tiến hành đồng bộ với đổi mới các mặt của công tác xây dựng Đảng, đổi mới tổ chức hoạt động của cả hệ thống chính trị, đồng bộ với xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập kinh tế quốc tế; phải trên cơ sở kiên định các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, thực hiện đúng nguyên tắc tập trung dân chủ, thực hiện dân chủ rộng rãi trong Đảng và trong xã hội, đẩy mạnh phân cấp, tăng cường trách nhiệm cá nhân, nhất là của người đứng đầu; đây là công việc hệ trọng, đòi hỏi vừa phải chủ động, tích cực, đồng thời cần thận trọng, có bước đi vững chắc, vừa làm, vừa tổng kết, rút kinh nghiệm; mỗi cấp, mỗi ngành vừa quán triệt các nguyên tắc chung, vừa phải phù hợp với đặc điểm, yêu cầu, nhiệm vụ riêng của mình. Theo mục tiêu và những quan điểm đó, Ban Chấp hành Trung ương đã thảo luận và quyết định nhiều nội dung cụ thể trong việc tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước (Chủ tịch nước, Quốc hội, Chính phủ, các cơ quan tư pháp), Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội, đổi mới trong công tác cán bộ, đổi mới phong cách, lề lối làm việc và tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của cấp ủy đối với hoạt động của hệ thống chính trị ở địa phương. Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành Nghị quyết về “Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của hệ thống chính trị".
Trong hơn 20 năm qua, nhất là từ năm 2001 đến nay, công tác cải cách hành chính đã được tập trung triển khai thực hiện đồng bộ trên các lĩnh vực: thể chế, tổ chức bộ máy, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, tài chính công và từng bước hiện đại hóa nền hành chính. Hệ thống thể chế, luật pháp tiếp tục được đổi mới và hoàn thiện, cơ chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa hình thành trên những nét cơ bản và bảo đảm ngày càng tốt hơn quyền làm chủ của nhân dân. Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của các cơ quan trong hệ thống hành chính nhà nước được điều chỉnh, sắp xếp phù hợp hơn và bảo đảm ngày càng tốt hơn các yêu cầu quản lý nhà nước trong điều kiện mới. Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức trong bộ máy hành chính nhà nước có bước được nâng lên, đáp ứng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ. Thể chế, luật pháp, chính sách tài chính công được xây dựng tích cực và từng bước hoàn thiện. Thủ tục hành chính và hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước được đổi mới, hiệu lực, hiệu quả và kỷ luật, kỷ cương có bước được nâng lên.
Tuy nhiên, hệ thống thể chế, luật pháp, nhất là thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa còn không ít bất cập, vướng mắc; chức năng, nhiệm vụ của một số cơ quan hành chính nhà nước chưa đủ rõ, còn trùng dẫm, chưa bao quát hết các lĩnh vực quản lý nhà nước; bộ máy tổ chức còn cồng kềnh, chưa thật phù hợp. Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức chưa đáp ứng được yêu cầu; tình trạng quan liêu, tham nhũng, lãng phí còn nghiêm trọng. Thể chế, luật pháp về quản lý tài chính công vẫn còn bất cập. Thủ tục hành chính còn nhiều vướng mắc, kỷ luật, kỷ cương chưa nghiêm, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước chưa tương xứng với yêu cầu.
Thực hiện Nghị quyết Đại hội X của Đảng, trong những năm tới, công tác cải cách hành chính phải được tiếp tục thực hiện toàn diện trên tất cả các lĩnh vực: cải cách thể chế, luật pháp và thủ tục hành chính; cải cách tổ chức bộ máy hành chính; xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ, công chức; cải cách tài chính công; hiện đại hóa nền hành chính với mục tiêu: Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, xây dựng nền hành chính dân chủ, trong sạch, vững mạnh, từng bước hiện đại, đội ngũ cán bộ, công chức có đủ phẩm chất và năng lực, hệ thống cơ quan nhà nước hoạt động có hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập kinh tế quốc tế, đáp ứng tốt yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của đất nước. Để thực hiện được mục tiêu và các nhiệm vụ đó, một số chủ trương và giải pháp chủ yếu được đề ra là: Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác cải cách hành chính; thực hiện đồng bộ cải cách hành chính với cải cách lập pháp, cải cách tư pháp; tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống thể chế; tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính; xác định rõ chức năng, nhiệm vụ của Chính phủ và các cơ quan hành chính nhà nước; tiếp tục cải cách chế độ công chức, công vụ; cải cách tài chính công; hiện đại hoá nền hành chính; giải quyết tốt quan hệ giữa cơ quan hành chính nhà nước với nhân dân; huy động sự tham gia có hiệu quả của nhân dân và xã hội vào hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước; nâng cao nhận thức và trách nhiệm của mỗi cán bộ, đảng viên đối với công tác cải cách hành chính. Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành Nghị quyết về “Đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của bộ máy nhà nước”.
Ban Chấp hành Trung ương đã xem xét cơ cấu tổ chức Chính phủ nhiệm kỳ Quốc hội khóa XII và quyết định việc giới thiệu nhân sự lãnh đạo các cơ quan nhà nước để Quốc hội bầu và phê chuẩn; xem xét báo cáo những công việc quan trọng Bộ Chính trị đã giải quyết từ sau Hội nghị Trung ương 4 đến Hội nghị Trung ương 5.
Ban Chấp hành Trung ương kêu gọi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân tăng cường đoàn kết, thống nhất tư tưởng và hành động, nỗ lực phấn đấu, tích cực triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội X của Đảng, Nghị quyết các Hội nghị lần thứ ba, thứ tư, thứ năm Ban Chấp hành Trung ương (khóa X), thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ do Nghị quyết Đại hội, các hội nghị Trung ương đề ra, đưa sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta vững bước tiến lên; trước mắt là chuẩn bị tốt để tổ chức thành công kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa XII, đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước, lập thành tích chào mừng kỷ niệm 62 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, các hoạt động đền ơn đáp nghĩa nhân kỷ niệm 60 năm Ngày Thương binh - liệt sĩ, hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2007, tạo tiền đề cho sự phát triển mạnh mẽ, vững chắc của đất nước những năm tiếp theo.
