Từ trung tâm thành phố Thái Nguyên ngược Quốc lộ 1B, đến thị trấn Đình Cả (Võ Nhai) rẽ phải vào khu di tích Rừng Khuôn Mánh, nơi cách đây 64 năm ngày 15-9-1941, 36 chiến sỹ Cứu quốc quân dưới sự chỉ đạo của đồng chí Hoàng Quốc Việt-Uỷ viên Thường vụ Trung ương Đảng đã trao lá cờ đỏ sao vàng giao nhiệm vụ cho các đồng chí đội viên cả một sứ mạng lịch sử:
Thành lập đội Cứu quốc quân II, đội quân quyết đem xương máu ra chiến đấu với quân thù để giành lại độc lập cho non sông. Trong số 36 chiến sỹ trong đó có 3 chiến sỹ nữ là: Đường Thị Ân, Hoàng Thị Ngoan và Hoàng Thị Lê. Đồng chí Chu Văn Tấn được chỉ định làm Chỉ huy trưởng, đồng chí Nguyễn Cao Đàm làm Chỉ huy phó, Trần Văn Phấn làm uỷ viên.
Chỉ sau ngày thành lập, số quân đã được bổ sung thêm, lực lượng Cứu quốc quân của căn cứ Bắc Sơn, Võ Nhai lần lượt ra nhập hàng ngũ. Rất vinh dự là có 2 cặp, sau này thành vợ chồng là đồng chí Lê Dục Tôn-Hoàng Thị Ngoan và Chu Văn Tấn-Đường Thị Ân. Nhiều người ở xã Tràng Xá, Võ Nhai và cả ông Nguyễn Văn Bùn (tức Nguyễn Văn Ẩn) người xã Hoàng Vân, Hiệp Hoà, Bắc Giang cũng được đứng trong hàng ngũ đội viên Cứu Quốc quân.
Sau một thời gian ngắn, đội Cứu quốc quân II đã lập được nhiều công lớn vừa bám đất, giữ làn, chống càn, tấn công bất ngờ đã gây nhiều tổn hại cho quân địch. Trong tấm bản đồ quân sự liền một dải từ căn cứ ATK II Hiệp Hoà (Bắc Giang) đến Võ Nhai (Thái Nguyên) địa danh Tràng Xá nổi lên là một địa chỉ đỏ có tiếng vang lớn trong cả nước.
Trải qua rèn luyện và trưởng thành, đội quân du kích Bắc Sơn-Võ Nhai đã không ngừng lớn mạnh là một trong những cách tay đắc lực của cách mạng lúc đó. Nhạc sỹ Văn Cao đã có bài hát Bắc Sơn là ghi nhận tinh thần và những chiến công hào hùng của đội Cứu quốc quân Bắc Sơn- Võ Nhai.
Từ ngày 15 đến ngày 20-4-1945, tại nhà ông Lý Đông, thuộc thôn Liễu Ngạn, xã Hoàng Vân, Hiệp Hoà, Bắc Giang, Hội nghị Quân sự Bắc Kỳ dưới sự chỉ đạo của Tổng Bí thư Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp, Văn Tiến Dũng, Trần Đăng Ninh, Lê Thanh Nghị… đã họp bàn quyết định hợp nhất các lực lượng vũ trang trong cả nước lấy tên là Khu giải phóng Việt Bắc bao gồm 6 tỉnh là Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Hà Giang.
Từ đồng bằng, các đồng chí lãnh đạo của ta vượt núi, băng rừng để: “Qua Đu tới Đuổm lên Trào; đến cây 31 rẽ vào Quán Vuông” lên ATK Định hoá, để đến ngày 15-5-19415, tại làng Quặng, xã Định Biên, huyện Định Hoá, hơn 200 người đã tập trung đông đủ để hợp nhất 2 Đội Việt Nam tuyên truyền Giải phóng quân và Đội Cứu quốc quân thành Đội Việt Nam Giải phóng quân. Những nhân vật lịch sử nổi tiếng cũng từ đó được nhân dân cả nước và thế giới biết đến như: Hồ Chí Minh, Võ Nguyên Giáp, Chu Văn Tấn, Hoàng Văn Thái.
Có lẽ huyện Định Hoá là nơi đã hội đủ của một vùng “địa linh, nhân kiệt”. Địa hình trùng điệp của rừng núi, lợi thế của nơi có vị trí chién lược về quân sự đã gây sự chú ý của nhiều tướng lĩnh thời xưa và cho đến thời kỳ cận hiện đại, đã được Trung ương Đảng, Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ cộng hoà đến đóng đô, lập một Khu An toàn để trường kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp.
