Chiến thắng Điện Biên Phủ đã qua 54 năm, nhưng nhắc đến ngày lịch sử đó, trong mỗi chúng ta vẫn rộn lên niềm tự hào dân tộc vì chiến thắng Điện Biên Phủ đã là một trong những chiến công oanh liệt, một chiến thắng vĩ đại nhất của nhân dân ta và là thắng lợi mở đầu cho sự sụp đổ của chủ nghĩa thực dân cũ, cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc trên toàn thế giới.
Chiến thắng Điện Biên Phủ, một đỉnh cao chói lọi trong lịch sử, là bản anh hùng ca của dân tộc ta trong thế kỉ XX, sau khi nhân dân ta đã trải qua “ Kháng chiến ba ngàn ngày không nghỉ” để làm một “ Điện Biên chấn động địa cầu”...
Lịch sử còn ghi rõ sự kiện “Ngày 6 tháng 12 năm 1953 tại Tỉn Keo, xã Phú Đình huyện Định Hoá, tỉnh Thái Nguyên, trung tâm ATK Việt Bắc- trung tâm kháng chiến của cả nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh và các đồng chí trong Bộ Chính trị Trung ương Đảng đã ra một quyết định lịch sử: Mở chiến dịch Điện Biên Phủ và từ quyết định lịch sử này, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của dân tộc ta đã đi đến chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” buộc thực dân Pháp phải kí hiệp định Giơnevơ, cam kết công nhận độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của nhân dân ba nước Đông Dương. Với ý nghĩa đó Tỉn Keo Phú Đình, Định Hoá, Thái Nguyên đã trở thành vùng đất thiêng của dân tộc Việt Nam”
Ngay từ sau khi có quyết định chiến lược: Mở chiến dịch Điện Biên Phủ, các binh đoàn chủ lực đang đóng quân trong các bản làng và được nhân dân yêu mến đùm bọc “thương nhau chia củ sắn lùi” đã biến những ngọn đồi, con suối ở xã Đồng Thịnh, huyện Định Hóa trở thành nơi ngày đêm diễn tập thực binh để đánh tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Thế rồi từ Định Hoá các đoàn quân qua Đèo De, Núi Hồng hay từ Đại Từ vượt qua Đèo Khế sang Tuyên Quang để lên miền Tây Bắc, lập trận tuyến bao vây cứ điểm Điện Biên Phủ. Hình ảnh những ngày luyện quân và lên đường đi chiến dịch đã được nhà thơ Tố Hữu diễn tả thật hào hùng
Những đường Việt Bắc của Ta
Đêm dêm rầm rập như là đất nung
Quân đi điềm điệp trùng trùng
Ánh sao đầu súng, bạn cùng mũ nan.
Đèo Khế lịch sử nằm trên tuyến đường 13A nối Đại Từ với Sơn Dương, Tuyên Quang, đây là địa điểm trọng yếu trên đường mà bộ đội hành quân qua đèo để sang Tuyên Quang tới Phú Thọ và vượt sông Thao lên miền Tây Bắc. Giặc Pháp lo sợ việc này nên đã cho máy bay thả bom bắn phá dữ dội xuống đèo Khế để hòng ngăn bước tiến của quân ta. Giặc Pháp bỏ bom bắn phá ban ngày, thì đêm đêm các đoàn dân công địa phương lại ra đổ ra bạt núi, sửa đường, san lấp hố bom, mở đường cho bộ đội hành quân, nhà thơ Tố Hữu cũng mô tả hình ảnh đầy vẻ hùng tráng về các đoàn dân công địa phương trên Đèo Khế, Thái Nguyên :
Dân công đỏ đuốc từng đoàn
Bước chân nát đá, muôn tàn lửa bay...
Cuối năm 1953, Bác Hồ cũng đã đến Đèo Khế để động viên anh chị em dân công đã bất chấp hiểm nguy, dũng cảm làm nhiệm vụ để “tất cả cho chiến thắng Điện Biên”.
Với khẩu hiệu “ Tất cả vì tiền tuyến, tất cả để đánh thắng” ngoài việc đóng góp lương thực, thực phẩm nuôi bộ đội, cán bộ sống và làm việc trong khu ATK, “Quân và dân Thái Nguyên đã huy động và cung cấp cho chiến dịch Điện Biên Phủ 671 tấn gạo; hơn 28 nghìn kg thịt trâu, bò, lợn; 10 tấn đỗ lạc vừng. Toàn tỉnh đã huy động 9559 dân công đi sửa chữa cầu đường phục vụ chiến dịch và hàng ngàn Dân công hoả tuyến gồng gánh, đẩy xe thồ chuyên chở lương thực lên chiến trường Điện Biên Phủ.”.
Không chỉ vậy, trong những ngày ngoài mặt trận tập trung chiến đấu, nhân dân Thái Nguyên vẫn luôn làm tròn nhiệm vụ bảo vệ ATK, hết lòng giúp đỡ, che chở, bảo vệ an toàn cho các cơ quan đóng ở Định Hoá, Đại Từ làm việc và đảm bảo cho các xưởng quân giới đóng ở Giang Tiên- Phú Lương ngày đêm khẩn trương sản xuất vũ gủi ra tiền tuyến...
Một sự kiện rất có ý nghĩa là giữa lúc cuộc chiến đấu ở chiến trường Điện Biên Phủ đang căng thẳng, ác liệt ta và địch giành nhau từng điểm cao từng quả đồi thì Trung ương cũng quyết định tiến hành đợt thí điểm cải cách ruộng đất ở 6 xã thuộc huyện Đại Từ và từ ngày 25 tháng 4 năm 1954 bắt đầu triển khai mở rộng cuộc cải cách ruộng đất đợt I ở 47 xã thuộc tỉnh Thái Nguyên và 6 xã trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá.
Thắng lợi của cải cách ruộng đất đợt I ở Thái Nguyên nhanh chóng vang dội khắp nơi, góp phần cổ vũ bà con nông dân hăng hái tăng gia sản sản xuất, Bộ đội ngoài mặt trận phấn chấn hăng hái giết giặc lập công. Chúng ta được chứng kiến hình ảnh những anh bộ đội dưới chiến hào đang chụm đầu cùng nhau dọc những thư nhà gửi lên, báo tin gia đình được chia ruộng cấy trâu cầy trong ánh mắt tràn đầy sung sướng.
Hồ Chủ tịch đánh giá đúng cả hai mặt thành tích và sai lầm của cải cách ruộng đất đợt I ở Thái Nguyên và các đợt sau đó trên cả miền Bắc. Khi phát hiện ra những sai lầm trong cải cách ruộng đất Bác Hồ đã kiên quyết chỉ đạo việc sửa sai, khắc phục hậu quả bắng những chủ trương đúng đắn, kịp thời.
Ngày chiến thắng Điện Biên Phủ 7 tháng 5 năm 1954 đã đi vào lịch sử và được bè bạn khắp năm châu hân hoan chào mừng. Trong lần đến thăm Việt Nam, chủ tịch nước Cộng hoà Cuba, Fidel Castro đã nêu: “Chiến thắng Điện Biên Phủ làm cho các dân tộc thuộc địa ngẩng cao đầu, vang tới những vùng xa xôi còn chìm đắm trong đêm dài nô lệ, thức tỉnh và tạo niềm tin cho các dân tộc bị áp bức vùng lên...”.
Trước thắng lợi vĩ đại đó, nhân kỉ niệm 10 năm chiến thắng Điện Biên Phủ, Bác Hồ đã có bài trên báo Nhân dân, Người khẳng định “ Điện Biên Phủ là cái mốc chói lọi bằng vàng của lịch sử. Nó ghi rõ nơi chủ nghĩa thực dân lăn xuống dốc và tan rã”. “ Đó là thắng lợi vĩ đại của nhân dân ta”.
Trong bài phát biểu của Đại Tướng Võ Nguyên Giáp nhan đề “Tinh thần Điện Biên Phủ sống mãi trong sự nghiệp của chúng ta” tại Hội thảo Quốc gia nhân 50 năm chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, có đoạn nhấn mạnh :
“Sức mạnh làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ là sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc, sức mạnh của toàn dân của cả nước. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ chúng ta động viên được sức mạnh của toàn quân, toàn dân từ tiền tuyến đến hậu phương vào trận quyết chiến Điện Biên Phủ...”
Nhân dân Thái Nguyên cùng với nhân dân cả nước đã góp phần tích cực vào chiến thắng Điện Biên Phủ làm cho ba tiếng Điện Biên Phủ trở thành biểu tượng của sức mạnh Việt Nam.
