Hôm nay (5/5), kỷ niệm 191 năm ngày sinh Các Mác, người thầy của giai cấp công nhân, nhân dân lao động toàn thế giới.
Các Mác sinh ngày 5 tháng 5 năm 1818 ở thành phố Terier trong gia đình luật sư Heinrich Marx. Năm mười hai tuổi (1830) Các Mác vào học trường trung học ở Terier.
Sức học của Các Mác thuộc loại giỏi, đặc biệt Các Mác nổi bật ở những lĩnh vực đòi hỏi tính độc lập sáng tạo. Các Mác cũng tỏ ra có năng lực về toán học. Mùa thu 1835, Các Mác tốt nghiệp trường trung học, sau đó không lâu, tháng mười 1835, Các Mác vào trường đại học tổng hợp Bonn để học luật. Hai tháng sau theo lời khuyên của bố Các Mác tiếp tục học ở trường Đại học Tổng hợp
Ở trường Đại học, năm 1836, ngoài luật học, sử học và ngoại ngữ Các Mác bắt đầu đi sâu nghiên cứu triết học. Mùa xuân 1837, Các Mác bắt đầu nghiên cứu kỹ những tác phẩm của Hê-ghen, sang năm 1839 thì vùi đầu vào nghiên cứu triết học, suốt cả năm 1939 và một phần của năm 1840 Các Mác tập trung nghiên cứu những vấn đề lịch sử triết học Cổ đại. Ngày 15 Tháng Tư 1841, khi mới 23 tuổi, Các Mác nhận được bằng Tiến sĩ triết học với luận án Về sự khác nhau giữa triết học tự nhiên của Démocrite, và triết học tự nhiên của épicure tại trường Iêna.
Tháng Năm 1843, Các Mác đến Kroisnak, một thành phố nhỏ vùng Rhein và ông đã chính thức làm lễ thành hôn với Jenny von Vestphalen.
Lần đầu tiên, Các Mác gặp Ph. Ăng-ghen vào cuối tháng Mười Một 1842, khi Ph. Ăng-ghen trên đường sang Anh và ghé thăm ban biên tập tờ Rheinische Zeitung (Nhật báo tỉnh Ranh). Mùa hè năm 1844, Ph. ăng-ghen đến thăm Các Mác ở
Hai ông đã trở thành những người bạn cùng chung lý tưởng và quan điểm trong tất cả mọi vấn đề lý luận và thực tiễn. Theo yêu cầu của Chính phủ Vương quốc Phổ, Chính phủ Pháp đã trục xuất Các Mác. Ngày 3 tháng Hai 1845, Các Mác rời
Sau khi cách mạng năm 1848, ở Pháp nổ ra Chính phủ Bỉ trục xuất Các Mác. Ông lại đến Paris, Tháng tư 1848, Các Mác cùng với Ph. Ăng-ghen đến Kioln, tại đây Mác trở thành Tổng biên tập tờ Nhật báo tỉnh Ranh, cơ quan của phái dân chủ. Năm 1849 Chính phủ Phổ đóng cửa tờ báo và trục xuất Các Mác. Ông lại đến
Công tác thực tiễn ở báo Rheinische Zeitung đã làm thay đổi cơ bản thế giới quan của Các Mác chuyển từ chủ nghĩa duy tâm sang chủ nghĩa duy vật và từ chủ nghĩa dân chủ - cách mạng sang chủ nghĩa cộng sản.
Tháng Hai 1844, trên tờ tạp chí Niên giám Pháp - Đức Các Mác đăng bài Góp phần phê phán triết học pháp luật của Hê- ghen. Từ tháng Tư - tháng Tám 1844, Các Mác viết Bản thảo kinh tế - triết học năm 1844, thực chất là những phôi thai của những tư tưởng hết sức quan trọng mà sau này Các Mác phát triển một cách khoa học trong bộ Tư bản. Tháng hai 1845, cuốn sách Gia đình thần thánh của Các Mác và Ph. Ăng- ghen viết chung ra đời phê phán mạnh mẽ chủ nghĩa duy tâm chủ quan của phái Hê-ghen trẻ, thực chất là phê phán toàn bộ chủ nghĩa duy tâm , đồng thời nêu ra vai trò quyết định của quần chúng nhân dân trong lịch sử.
Thời kỳ hoạt động của Các Mác ở
Các Mác là người tổ chức và là lãnh đạo của Quốc tế cộng sản I thành lập ngày 28 tháng 9 1864, ở Luân- đôn. Năm 1867 bộ Tư bản (tập I)- tác phẩm chủ yếu của Các Mác ra đời. Tập II và III Các Mác không kịp hoàn tất, Ph. Ăng-ghen đảm nhận việc chuẩn bị xuất bản hai tập này. Trong bộ Tư bản Các Mác đã vạch rõ quy luật giá trị thặng dư dưới hình thái giá trị thặng dư tuyệt đối và giá trị thặng dư tương đối; và quy luật giá trị với tư cách là quy luật chung của nền sản xuất hàng hóa được phát triển trong quy luật cung và cầu, trong những quy luật của lưu thông tiền tệ.
Trong tác phẩm những năm cuối đời Các Mác nêu lên hình thức hợp lý nhất của chuyên chính vô sản là kiểu tổ chức chính trị như công xã
Năm 1876 sau khi Quốc tế cộng sản đệ nhất giải tán, Các Mác nêu lên ý kiến thành lập các đảng vô sản ở các nước là nhiệm vụ chính trị hàng đầu trong phong trào công nhân.
