Xây dựng ý chí quyết tâm chiến đấu cho quân đội là vấn đề có ý nghĩa hết sức quan trọng, góp phần to lớn nâng cao sức mạnh tổng hợp của quân đội, đảm bảo cho quân đội chiến đấu và chiến thắng mọi kẻ thù xâm lược.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường căn dặn cán bộ, chiến sĩ ta: “Phải nêu cao quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược, có quyết tâm thì làm việc gì cũng được” và “Có quyết tâm, có sáng kiến thì khó khăn mấy cũng giải quyết được; và nhiều khi chuyển thế bại thành thế thắng”. Thực hiện lời dạy của Người, toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta đã nêu cao ý chí quyết tâm chiến đấu trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ đầy hy sinh gian khổ làm nên Đại thắng mùa Xuân 1975.
Thực tế lịch sử đương thời chỉ rõ đế quốc Mỹ là kẻ thù rất nguy hiểm, có sức mạnh gấp nhiều lần những kẻ thù mà nhân dân ta đã gặp. Từ sau chiến tranh thế giới lần thứ hai, nước Mỹ nổi lên thành cường quốc số một, làm “chúa tể” thế giới tư bản. Trên thế giới lúc bấy giờ tư tưởng phục Mỹ, sợ Mỹ lan tràn ở nhiều nơi. Khi ta bắt đầu tiến hành cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, có nhiều người đồng tình ủng hộ, song cũng không ít kẻ cho ta là phiêu lưu mạo hiểm, “lấy trứng chọi đá”. Đặc biệt, khi Mỹ đưa quân viễn chinh ào ạt vào xâm lược miền
Quyết đánh, quyết thắng đế quốc Mỹ là quyết tâm của Đảng, cũng là quyết tâm của toàn quân và toàn dân, của cả dân tộc Việt Nam, với ý chí sắt đá không gì lay chuyển nổi là “Chiến tranh có thể kéo dài 5 năm, 10 năm, 20 năm hoặc lâu hơn nữa. Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố, xí nghiệp có thể bị tàn phá nhưng nhân dân Việt
Quyết tâm đánh Mỹ và thắng Mỹ được bắt nguồn từ lòng yêu nước nồng nàn, ý chí kiên cường bất khuất, ý thức làm chủ vận mệnh đất nước của người Việt Nam, được hun đúc tự ngàn xưa. Mỗi khi Tổ quốc lâm nguy, dân tộc ta triệu người như một, sẵn sàng đứng lên chống giặc, cứu nước. Quyết tâm ấy được thể hiện rõ nét trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, dựa trên cơ sở phân tích, đánh giá đúng tình hình lực lượng so sánh giữa ta và địch. Đảng ta xem xét so sánh lực lượng theo quan điểm tổng hợp, phân tích tình hình của ta và địch một cách toàn diện trong quá trình vận động phát triển. Chúng ta xem xét cả chính trị và quân sự, kinh tế và văn hoá xã hội, vật chất và tinh thần, số lượng và chất lượng, thế, lực và thời cơ, điều kiện khách quan và nghệ thuật chỉ đạo chiến tranh, nghệ thuật tác chiến, tình hình trong nước ở cả hai miền Nam, Bắc; tình hình khu vực và thế giới… Chính nhờ quyết tâm đánh thắng Mỹ, ngụy được xây dựng trên cơ sở khoa học mà nó đã trở thành phương châm chỉ đạo đúng đắn, bảo đảm cho quân đội ta càng đánh, càng mạnh và giành thắng lợi to lớn.
Hiện nay, các thế lực thù địch đang sản xuất, sử dụng các loại vũ khí công nghệ cao với tính chất ác liệt và hủy diệt ngày càng lớn trong các cuộc chiến tranh, gây ra tư tưởng, tâm lý lo lắng trong một bộ phận cán bộ, chiến sĩ quân đội. Phát huy tinh thần của Đại thắng mùa Xuân 1975 trong việc xây dựng ý chí quyết tâm của quân đội và nhân dân đảm bảo đánh thắng chiến tranh xâm lược có sử dụng vũ khí công nghệ cao là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Trước hết, lãnh đạo, chỉ huy và cơ quan chức năng các cấp trong quân đội cần tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị làm cho cán bộ, chiến sĩ có giác ngộ sâu sắc về mục tiêu, lý tưởng chiến đấu và nâng cao nhận thức, trách nhiệm của mình trong thực hiện nhiệm vụ.
Công tác giáo dục chính trị, cần chú trọng giáo dục truyền thống yêu nước chống giặc ngoại xâm của dân tộc, truyền thống quyết chiến, quyết thắng của quân đội ta; xây dựng lòng tự hào, ý thức tự tôn dân tộc. Đồng thời, vạch trần bản chất, âm mưu, thủ đoạn thâm độc của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch đối với cách mạng nước ta. Trong tình hình hiện nay, công tác giáo dục chính trị cần đi sâu nghiên cứu và làm cho bộ đội nhận thức sâu sắc bản chất, đặc điểm tính chất của cuộc chiến tranh xâm lược có sử dụng vũ khí công nghệ cao và ảnh hưởng của nó tới ý chí quyết tâm chiến đấu của quân đội ta. Giáo dục cho bộ đội có quan điểm biện chứng trong xem xét, đánh giá tình hình, thấy được những điểm mạnh, những hạn chế của vũ khí công nghệ cao và cách đánh của ta, trên cơ sở đó củng cố quyết tâm, xây dựng niềm tin chiến thắng, làm cho bộ đội tuyệt đối tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và sự nghiệp đổi mới đất nước; tin vào sức mạnh của chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc, tin vào lực lượng, vũ khí trang bị và nghệ thuật quân sự Việt Nam.
Cùng với đổi mới công tác giáo dục chính trị, phải nâng cao chất lượng công tác huấn luyện quân sự, diễn tập tổng hợp làm cho bộ đội có trình độ tác chiến giỏi và khả năng sử dụng thành thạo các loại vũ khí trang bị, phương tiện kỹ thuật quân sự. Xây dựng ý chí quyết tâm chiến đấu bao giờ cũng đặt trong mối quan hệ biện chứng với các yếu tố khác. Nếu cán bộ, chiến sĩ không có kỹ năng chiến đấu, không có trang bị vũ khí, phương tiện kỹ thuật quân sự hiện đại, không có sức khỏe tốt… thì ý chí quyết tâm của họ không thể duy trì thường xuyên, liên tục và đạt hiệu quả cao. Hồ Chí Minh khẳng định: “Phải có quyết tâm đánh, mà đã đánh phải có quyết tâm đánh thắng” và Người chỉ rõ: “Vấn đề là ở chỗ tinh thần của con người phải truyền qua súng, tức là làm sao phải có kỹ thuật giỏi” Hiện nay cần không ngừng đổi mới nội dung, phương pháp, nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập, thực hiện đúng phương châm, phương hướng huấn luyện. Đặc biệt, trong huấn luyện phải tập trung làm cho bộ đội nắm vững tính năng, tác dụng, sử dụng thành thạo các loại vũ khí, trang bị hiện có, nhất là những vũ khí, trang bị kỹ thuật mới, hiện đại. Phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật tìm ra nhiều cách đánh hay, phù hợp, có hiệu quả. Tích cực đưa bộ đội vào hoạt động thực tiễn, huấn luyện, diễn tập sát thực tế chiến đấu. Trong thời bình cần phải tăng cường tạo ra nhiều tình huống khó khăn, gian khổ để bộ đội có điều kiện thử thách lòng dũng cảm, ý chí quyết tâm của mình. Kiên quyết đấu tranh chống bệnh “thành tích”, bệnh “hình thức”, chất lượng huấn luyện không thực chất, không sát tình huống chiến đấu.