Thái Nguyên với công tác đảm bảo giao thông, vận chuyển phục vụ Chiến dịch Điện Biên Phủ

Không chỉ là nơi phát tích chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ, khi Trung ương Đảng, Chính phủ quyết định mở chiến dịch, toàn quân, toàn dân Thái Nguyên đã hăng hái tham gia làm đường, chi viện cho chiến trường, góp phần tạo nên chiến thắng vẻ vang của toàn dân tộc.

Từ ngày Na-va cho quân nhảy dù xuống Điện Biên, Bộ Chỉ huy Pháp không ngừng dùng không quân đánh phá ác liệt các đường giao thông huyết mạch từ Việt Bắc sang Tây Bắc. Trước những yêu cầu khẩn trương to lớn của chiến dịch, Ban Bí thư Trung ương đã chỉ thị cho Liên khu Việt Bắc động viên nhân lực, vật lực phục vụ mặt trận và tích cực sửa chữa bảo vệ đường. Thực hiện chỉ thị này, Thái Nguyên đã thành lập Ban Chỉ huy công trường, các huyện thị xã thành lập Ban Bảo vệ và sửa chữa cầu đường. Tỉnh đã giao các tuyến đường qua khu vực cho các huyện các xã. Đường số 3 giao cho huyện Đồng Hỷ, Phú Lương, Phổ Yên, đường 1B giao cho Võ Nhai, Đồng Hỷ, đường về Bắc Giang giao cho Phú Bình, Phổ Yên. Đường Bờ Đậu - Đèo Khế - Tuyên Quang giao cho huyện Đại Từ. Trong đó quan trọng nhất là các cung đường từ Việt Bắc sang Tây Bắc. Để chủ động đánh trả máy bay địch, tỉnh cũng thành lập thêm 2 đội phòng không. Ngoài số cán bộ chiến sĩ hạt nhân nòng cốt từ Liên khu bổ sung về, các huyện đã vận động hàng trăm thanh niên hăng hái nhập ngũ. Các đơn vị pháo cao xạ của ta đã chiến đấu mưu trí, dũng cảm bắn rơi nhiều máy bay địch, bảo vệ thị xã Thái Nguyên, các tuyến đường trọng điểm.

 Chiến thằng lịch sử Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu.

Trong chiến dịch, nhân dân Thái Nguyên, Bắc Kạn đã san lấp 8.000 mét khối đất đá trên đường vận tải từ Quán Vuông ra mặt trận. Nhân dân các huyện phía Nam của tỉnh cùng lực lượng vũ trang còn tham gia với nhân dân Bắc Giang và Đoàn công binh 152, thanh niên xung phong mở thêm 87 kilomét từ đường số 13 qua Lũng Lô, Phiềng Ban nối với đường số 41 hình thành nên tuyến giao thông chủ yếu từ hậu phương Việt Bắc nên tiền tuyến.

Chạy đua với thời gian, những chuyến phà qua sông Cầu, sông Công cũng ngày đêm tăng vòng, tăng chuyến chở bộ đội, dân công hàng hóa ra mặt trận. Trong số trên 35.000 dân công phục vụ chiến dịch của toàn Liên khu Việt Bắc thì Thái Nguyên đã đóng góp một phần quan trọng. Tính bình quân, tỉnh đã huy động trên 60% khả năng nhân lực vật lực của các địa phương, nhiều gia đình cả ba thế hệ cùng ra mặt trận. Hàng trăm thanh niên nam, nữ từ vùng tự do Thái Nguyên đã vượt qua lửa đạn để ra tiền tuyến. Nhiều đoàn dân công của các huyện Đồng Hỷ, Võ Nhai, Phú Lương, Phú Bình đã tham gia phục vụ chiến dịch từ 4 đến 5 tháng liền. Một số đoàn hết nghĩa vụ vẫn ở lại phục vụ chiến dịch cho đến ngày chiến thắng.

 Đại tướng Võ Nguyên Giáp báo cáo kế hoạch chiến dịch Điện Biên Phủ.

Bên cạnh đông đảo dân công dùng tay khiêng vác gồng gánh, nhân dân các địa phương còn đóng góp các phương tiện vận tải thô sơ. Nhiều gia đình không chỉ động viên con em mình đi dân công mà còn tình nguyện đem cả xe trâu, xe đạp đi gùi, thồ, vận chuyển. Ủy ban Kháng chiến hành chính tỉnh còn phối hợp với cơ quan hậu cần chiến dịch tổ chức các đội dân công dùng các phương tiện như xe đạp, xe trâu, xe quệt chở hàng. Trên các nẻo đường ra trận, đội quân “tay ngai” Thái Nguyên đã sát cánh cùng các đội Bắc Ninh, Bắc Giang, Lạng Sơn với gần 600 xe đạp ngày đêm lập nhiều kỷ lục xuất sắc.

6 tháng đầu năm 1954 nhân dân các dân tộc Thái Nguyên đã cùng nhân dân các tỉnh trong Liên khu Việt Bắc huy động 19 vạn lượt người tham gia chiến dịch từ 1 đến 4 tháng. Số dân công này đã cùng lực lượng vũ trang và thanh niên xung phong làm đường, sửa đường và vận chuyển 4.680 tấn gạo, 118 tấn thịt và 113 tấn lạc vừng ra tiền tuyến. Riêng Thái Nguyên Bắc Kạn, Lạng Sơn trong đợt 2 và đợt 3 của chiến dịch đã gửi ra tiền tuyến 34.000kg thịt các loại.

Sau chiến dịch nhiều địa phương trong tỉnh Thái Nguyên còn gặp khó khăn lớn về sức kéo nhưng với tấm lòng hậu phương hướng về Điện Biên vẫn tổ chức những đoàn dân công vượt qua các bãi mìn bãi bom nổ chậm đưa hàng trăm con trâu bò lên tây Bắc phục vụ đồng bào địa phương.