Qua quá trình lãnh đạo cách mạng và từ sau thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Đảng Cộng sản Việt Nam đã trở thành Đảng cầm quyền.
Đảng cầm quyền luôn phải đối diện với hai nguy cơ lớn: Sai lầm về đường lối và sự quan liêu, xa rời quần chúng, tham nhũng, thoái hoá, biến chất của một bộ phận cán bộ, đảng viên. Thấy rõ nguy cơ đó, tháng 10-l947, tại ATK Định Hóa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”. Đó là lần chỉnh đốn Đảng đầu tiên.
Trong tác phẩm này, Người đã đề ra 12 điều về tư cách của Đảng chân chính và đạo đức Cách mạng. Nhờ chú trọng thực hiện công tác xây dựng Đảng, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên, Đảng ta đã lãnh đạo nhân dân đi đến thắng lợi trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, hoàn thành sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Tiếp đó là tiến hành công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, thực hiện đường lối đổi mới, đưa đất nước ta ngày càng phát triển, nâng cao vị thế và uy tín trên trường quốc tế…
Cùng với chỉnh đốn Đảng về tổ chức, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, Đảng ta không ngừng phát triển, bổ sung Cương lĩnh, đường lối đổi mới, tăng cường lý luận, tư tưởng, nâng cao sức chiến đấu của Đảng. Từ thực tế công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng đã đem lại nhiều thành tựu trên các mặt lý luận, cương lĩnh, đường lối chính trị, xây dựng tổ chức, song cũng bộc lộ một số khuyết điểm, yếu kém. Toàn Đảng hiện có 3,6 triệu đảng viên, nhưng số đảng viên đông mà chưa mạnh.
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã chỉ rõ: Có một bộ phận không nhỏ đảng viên phai mờ lý tưởng, thoái hóa về chính trị, tư tưởng, đạo đức, phẩm chất, cá nhân chủ nghĩa, tham ô, danh vị - làm việc gì cũng đặt lợi ích của mình lên trên hết, tự cao tự mãn, quan liêu, mệnh lệnh, cho rằng ý kiến của mình là vàng, là đúng nhất, xa rời quần chúng, xa thực tế, vô cảm trước những bức xúc, đói khổ của nhân dân, sống xa hoa, tạo ra khoảng cách giàu nghèo giữa đảng viên với đảng viên, giữa cán bộ với nhân dân, làm xói mòn, giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng…
Sau khi nghiên cứu toàn văn Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, chúng tôi - những đảng viên ở cơ sở - và nhân dân rất phấn khởi, vui mừng, tin tưởng, kỳ vọng cấp trên gương mẫu, mọi cấp uỷ và đảng viên cùng vào cuộc triển khai thực hiện tốt Nghị quyết thì công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay sẽ đạt hiệu quả cao. Qua đó ngăn chặn và đẩy lùi được những tiêu cực, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên thực sự trong sạch, vững mạnh, nâng cao sức chiến đấu của Đảng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới…
Để cuộc chỉnh đốn Đảng lần này đạt hiệu quả cao, tôi xin đóng góp một số ý kiến về phương pháp trong các bước tiến hành:
- Đối với các đồng chí là lãnh đạo chủ chốt của cấp ủy, đơn vị, cấp uỷ cấp trên khi kiểm điểm tự phê bình và phê bình về trách nhiệm (chức trách nhiệm vụ) và phần đạo đức, phẩm chất, lối sống cần làm tốt ở nơi đồng chí đó sinh hoạt chi bộ. Sau đó bản kiểm điểm và biên bản bổ sung của chi bộ sẽ được đưa lên kiểm điểm trong ban chấp hành nơi đồng chí đó tham gia, kèm theo những đơn thư tố cáo nặc danh, phản ánh (nếu có) để hội nghị ban chấp hành, cấp uỷ cấp trên xem xét. Cần thiết thì sử dụng bộ máy kiểm tra, thanh tra của cấp đó xác minh và có kết luận rõ ràng. Yêu cầu việc tự kiểm điểm cần trung thực, nghiêm túc, có khuyết điểm thì sửa chữa, không có thì lấy đó làm răn, rút kinh nghiệm. Việc phê bình cần dựa trên tinh thần xây dựng, thẳng thắn, chân thành, không vì lợi ích cá nhân mà né tránh, sợ trù úm, gây mất đoàn kết nội bộ…
- Ở hội nghị kiểm điểm tự phê bình và phê bình, ngoài ban chấp hành cần có đại diện của các đoàn thể chính trị xã hội, tổ chức xã hội, những đảng viên có uy tín trong cộng đồng dân cư. Bởi họ thường tiếp nhận được nhiều ý kiến phản ánh trong nhân dân, nên khi nhận xét về một đồng chí đảng viên nào đó thì họ sẽ có nhiều ý kiến đóng góp rất tốt để đồng chí mình và cấp uỷ rút kinh nghiệm. Như thế cũng sẽ góp phần nâng cao sự tín nhiệm của quần chúng nhân dân đối với cấp ủy Đảng và với đồng chí đảng viên được đóng góp ý kiến.
- Nên lấy phiếu tín nhiệm đối với cán bộ lãnh đạo, cán bộ chủ chốt bằng cách bỏ phiếu kín trong cuộc vận động chỉnh đốn Đảng lần này, sau đó tiến hành mỗi năm 1 lần.