Quán triệt đường lối, quan điểm của Ðảng về nhiệm vụ quốc phòng, an ninh và đối ngoại, sự chỉ đạo của Quân ủy T.Ư, Bộ Quốc phòng, những năm qua, Ðảng ủy, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng (BÐBP) cùng cấp ủy, chỉ huy các cấp đã bám sát tình hình, nhiệm vụ, lãnh đạo triển khai toàn diện, đồng bộ, có hiệu quả các mặt công tác biên phòng; nhất là phát huy vai trò BÐBP là lực lượng nòng cốt trong xây dựng thế trận biên phòng toàn dân (BPTD) vững mạnh.
Ðiểm nổi bật là, cấp ủy, chỉ huy các cấp trong BÐBP đã chủ động tham mưu, đề xuất nhiều chủ trương, đối sách về xây dựng, quản lý, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới và lợi ích quốc gia. Hằng năm, Bộ Tư lệnh BÐBP chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chủ động triển khai phương án, kế hoạch sẵn sàng chiến đấu bảo vệ đơn vị, địa phương an toàn, nhất là vào các dịp ngày lễ, Tết. Các cấp thường xuyên bổ sung hoàn chỉnh các văn kiện tác chiến; thực hiện tốt Nghị định 30/NÐ-CP của Chính phủ về huy động nhân lực, tàu thuyền dân sự tham gia bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền vùng biển Việt Nam. Duy trì thường xuyên quy chế phối hợp giữa Bộ Tư lệnh BÐBP với các đơn vị Quân đội, Công an trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới, diễn tập phòng thủ; tích cực tham gia phòng, chống bão, lụt, tìm kiếm cứu nạn, khắc phục hậu quả thiên tai, phòng, chống dịch bệnh.
Các cơ quan, đơn vị BÐBP tập trung thực hiện tốt các mặt công tác nghiệp vụ, trọng tâm là công tác điều tra cơ bản nội, ngoại biên, nghiên cứu tình hình địa bàn, âm mưu, phương thức, thủ đoạn hoạt động của đối tượng trên các hướng, địa bàn trọng điểm. Ðấu tranh có hiệu quả nhiều chuyên án, vụ án, nhất là tội phạm có đường dây, tổ chức, tội phạm nguy hiểm, tình báo gián điệp, vận chuyển tài liệu phản động, buôn bán, vận chuyển, tàng trữ ma túy, vũ khí, vật liệu nổ, buôn lậu, mua bán người, tiêu thụ, vận chuyển tiền giả qua biên giới... Trên tuyến biên giới biển, đảo, BÐBP các tỉnh, thành phố, hải đoàn tăng cường tuần tra, kiểm soát, kịp thời phát hiện ngăn chặn, bắt giữ, xử lý tàu thuyền nước ngoài xâm phạm, hoạt động trái phép trên vùng biển Việt Nam, bảo đảm đúng chủ trương, đối sách. Tập trung xây dựng, phát huy vai trò của các tổ, đội an ninh đối với các tàu thuyền đánh bắt xa bờ để nắm tình hình an ninh trật tự trên biển... Năm 2012, BÐBP đã xác lập 163 chuyên án đấu tranh với các loại tội phạm, phát hiện bắt giữ, xử lý 11.107 vụ/18.958 đối tượng. Trong đó đáng chú ý là, đã bắt giữ bốn vụ/tám đối tượng, vô hiệu hóa bốn đường dây gián điệp; bắt giữ bốn vụ/sáu đối tượng phản động lưu vong xâm nhập; phối hợp điều tra, xử lý 204 vụ/3.991 đối tượng vi phạm pháp luật về lĩnh vực tôn giáo; phát hiện, bắt giữ 1.165 vụ/1.317 đối tượng buôn bán, vận chuyển ma túy; 1.860 vụ/2.243 đối tượng buôn lậu; 197 vụ/219 đối tượng buôn bán người qua biên giới; phát hiện, bắt giữ, xử lý 43 vụ/206 tàu/1.300 người nước ngoài vi phạm vùng biển Việt Nam..., góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền, lãnh thổ, an ninh biên giới, vùng biển, đảo của Tổ quốc.
Bên cạnh đó, Bộ Tư lệnh BÐBP còn phối hợp các tỉnh, thành phố chỉ đạo lực lượng tăng cường công tác tuyên truyền, vận động quần chúng nhân dân và các lực lượng trên khu vực biên giới thực hiện chủ trương, chính sách phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, gắn đẩy mạnh phong trào quần chúng tham gia quản lý, bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới, biển, đảo quốc gia; kịp thời giải quyết các vụ việc xảy ra, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương. Các đơn vị BÐBP tích cực tham gia xây dựng, củng cố hệ thống chính trị cơ sở địa bàn biên giới vững mạnh, tập trung vào các tổ chức đoàn thể và đội ngũ cán bộ thôn, bản. Trong đó, năm 2012, BÐBP đã tham gia, xây dựng, củng cố 948 chi bộ, đảng bộ; thành lập mới 144 chi bộ, đảng bộ; xóa 13 thôn, bản trắng không có đảng viên. Hiện BÐBP có 351 đồng chí là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp đang tăng cường các xã biên giới, trong đó có 243 đồng chí đang giữ các chức vụ chủ chốt trong cấp ủy, chính quyền; phát huy vai trò tham mưu của đội ngũ cán bộ tăng cường xã trong xây dựng, củng cố cơ sở chính trị và phát triển kinh tế - xã hội..., góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý điều hành của cấp ủy, chính quyền, các tổ chức đoàn thể ở cơ sở và củng cố "thế trận lòng dân" địa bàn biên giới.
Ðồng thời, BÐBP tích cực tham gia giúp đồng bào khu vực biên giới xóa đói, giảm nghèo thông qua các chương trình, dự án; phối hợp tổ chức hàng trăm lớp tập huấn khuyến nông, khuyến ngư, khuyến lâm, gắn phát triển kinh tế - xã hội đi đôi thực hiện tốt công tác quốc phòng, quân sự địa phương ở địa bàn biên giới... cho hàng nghìn lượt cán bộ thôn, xã khu vực biên giới, hải đảo. Các đơn vị BÐBP trực tiếp giúp nhân dân xây dựng hàng trăm mô hình kinh tế nhỏ, kinh tế hộ gia đình có hiệu quả và chuyển giao cho đồng bào tiếp tục quản lý, phát triển; góp phần thiết thực giúp dân xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nền BPTD và thế trận BPTD địa bàn biên giới ngày càng vững chắc.
Ðể phát huy vai trò nòng cốt trong xây dựng thế trận BPTD vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong hình hình mới, thời gian tới, cấp ủy, chỉ huy các cấp BÐBP cần tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm. Ðó là: Tiếp tục quán triệt sâu sắc đường lối, chủ trương của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, hiệp định, quy chế biên giới, sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy T.Ư, Bộ Quốc phòng. Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt các mặt công tác trọng tâm, địa bàn trọng điểm, tạo chuyển biến rõ rệt về công tác xây dựng, quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền an ninh biên giới quốc gia; xử lý các tình huống xảy ra đúng chủ trương, đối sách; tăng cường các biện pháp phòng, chống các loại tội phạm.
Các cơ quan, đơn vị BÐBP tiếp tục đổi mới nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác vận động quần chúng; xây dựng cơ sở chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững ổn định chính trị các xã, phường biên giới; xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển. Cùng với đó, các cơ quan, đơn vị BÐBP tập trung nâng cao chất lượng huấn luyện, đào tạo, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, nhất là vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tạo sự chuyển biến tích cực nền nếp chính quy, quản lý kỷ luật, chấp hành pháp luật; bảo đảm tốt các mặt công tác hậu cần, kỹ thuật, tài chính cho các nhiệm vụ thường xuyên, đột xuất.
Cấp ủy các cấp BÐBP tập trung triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp về xây dựng Ðảng theo tinh thần Nghị quyết T.Ư 4 (khóa XI); nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng và chất lượng đội ngũ đảng viên. Ðẩy mạnh phong trào thi đua quyết thắng, gắn với các cuộc vận động, nhất là thực hiện có hiệu quả việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.