Sáng 21-5, theo yêu cầu của phía Mỹ, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã có cuộc điện đàm với Ngoại trưởng Mỹ John Kerry về tình hình quan hệ song phương và những diễn biến gần đây trên Biển Đông.
Tại cuộc điện đàm, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh đã thông báo về những diễn biến mới nhất liên quan đến việc Trung Quốc đơn phương hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam; cho biết Trung Quốc liên tục gia tăng số lượng tàu, trong đó có tàu hộ vệ tên lửa, tàu tuần tiễu tấn công nhanh và tàu đổ bộ lớn... khiến tình hình rất căng thẳng.
Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh khẳng định, Việt Nam đã hết sức kiềm chế, kiên trì thông qua đối thoại, tránh xung đột, đồng thời kiên quyết yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan và các tàu hộ tống khỏi khu vực, vì đây là hành động vi phạm chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam, đe dọa ổn định, an toàn trên biển, vi phạm Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển 1982.
Ngoại trưởng Kerry đánh giá cao sự kiềm chế và thiện chí của Việt Nam, thể hiện trong việc kiên trì sử dụng các biện pháp hòa bình và đối thoại, không để căng thẳng leo thang, ảnh hưởng đến hòa bình và ổn định trong khu vực. Ngoại trưởng Kerry cũng bày tỏ quan ngại sâu sắc về diễn biến gần đây tại Biển Đông; coi việc Trung Quốc đơn phương hạ đặt giàn khoan tại khu vực tranh chấp ở Biển Đông là hành động khiêu khích, làm tăng thêm căng thẳng trong khu vực.
Ngoại trưởng Kerry tái khẳng định lập trường của Mỹ về việc giải quyết các tranh chấp trên Biển Đông một cách hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển năm 1982.
Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cũng ghi nhận những tiến triển tích cực gần đây trong quan hệ song phương Việt - Mỹ, nhất là trong lĩnh vực kinh tế, thương mại và đầu tư. Phó Thủ tướng thông báo, Việt Nam đã quyết định tham gia Sáng kiến An ninh chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt (PSI), đồng thời nêu rõ Việt Nam sẵn sàng phối hợp với Mỹ triển khai các biện pháp cụ thể nhằm tiếp tục thúc đẩy quan hệ Việt Nam-Mỹ theo tinh thần quan hệ Đối tác toàn diện giữa hai nước.
Ngoại trưởng John Kerry hoan nghênh việc Việt Nam tham gia PSI, coi đó là một bước tiến quan trọng, thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam về việc chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt, tăng cường an ninh an toàn của thương mại toàn cầu và hòa bình ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Ngoại trưởng Kerry nhắc lại lời mời Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh thăm chính thức Mỹ.