Cùng với sự ra đời của chính quyền cách mạng non trẻ, lực lượng Công an nhân dân được thành lập. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu, được nhân dân hết lòng thương yêu, đùm bọc, giúp đỡ, lực lượng Công an nhân dân đã vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách, bảo vệ vững chắc an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội trong mọi tình huống.
Lịch sử 70 năm Công an nhân dân khẳng định sự lãnh đạo sáng suốt, đúng đắn của Đảng trong việc vận dụng những nguyên lý của chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh vào cuộc đấu tranh bảo vệ an ninh, trật tự và xây dựng lực lượng Công an nhân dân trong sạch, vững mạnh, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Ở mỗi giai đoạn cách mạng, căn cứ tình hình, mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của Đảng, Nhà nước, nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự của đất nước, Đảng ta luôn đề ra các chủ trương, định hướng xây dựng lực lượng Công an nhân dân. Các quan điểm, chủ trương của Đảng về công tác xây dựng lực lượng Công an nhân dân liên tục được bổ sung, phát triển phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ công tác bảo đảm an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội của đất nước trong từng thời kỳ và được khẳng định qua các kỳ Đại hội của Đảng. Các đại hội lần thứ VI, VII, VIII, IX, X của Đảng đều xác định: “Công an nhân dân phải thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy và tiến lên hiện đại, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc và nhân dân, thật sự là công cụ tin cậy, sắc bén của Đảng và Nhà nước”. Đến Đại hội lần thứ XI, Đảng ta khẳng định “Xây dựng Quân đội nhân dân và Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, có số lượng hợp lý, với chất lượng tổng hợp và sức chiến đấu cao”.
Quán triệt và nắm vững quan điểm đổi mới của Đảng, Đảng ủy Công an Trung ương và Bộ Công an xác định công tác xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng Công an nhân dân trong sạch, vững mạnh là nhiệm vụ then chốt, nhằm đáp ứng yêu cầu bảo vệ an ninh, trật tự trong tình hình mới. Cấp ủy, lãnh đạo, chỉ huy Công an các cấp thường xuyên tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, giáo dục truyền thống cách mạng..., lấy xây dựng bản lĩnh chính trị, lòng trung thành tuyệt đối với Đảng làm mục tiêu hàng đầu để giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên. Toàn lực lượng Công an nhân dân nghiêm túc quán triệt, triển khai thực hiện sâu sắc, kịp thời các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, nhất là Nghị quyết Trung ương 4 (Khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, Quy định số 47-QĐ/TW, ngày 01/11/2011 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về những điều đảng viên không được làm gắn với triển khai sâu rộng Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh - Công an nhân dân vì nước quên thân, vì dân phục vụ”, phong trào “Công an nhân dân học tập, thực hiện 6 điều Bác Hồ dạy”, Cuộc vận động “Công an nhân dân chấp hành nghiêm điều lệnh; xây dựng nếp sống văn hoá vì nhân dân phục vụ”, các phong trào thi đua “Vì an ninh Tổ quốc”.
Trong bất kỳ điều kiện, hoàn cảnh nào, lực lượng Công an nhân dân đều nỗ lực vượt qua khó khăn, gian khổ, luôn nêu cao tinh thần tận tụy, sẵn sàng xả thân vì nước, lấy lợi ích của Tổ quốc và nhân dân làm lý tưởng, mục tiêu cao nhất để phấn đấu, đem hết sức lực, tài trí và cả tính mạng của mình để bảo vệ Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ cuộc sống bình yên và hạnh phúc của nhân dân, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đồng chí cố Tổng Bí thư Lê Duẩn đã khẳng định: “Công an là vũ khí sắc bén, là trụ cột của Đảng, Đảng giao cho Công an nhiệm vụ bảo vệ Đảng. Công an phải thấy Đảng giao vận mệnh của Đảng cho mình. Vì vậy, Đảng lựa chọn Công an trong những người trung thành nhất với Đảng, những người chỉ biết sống chết với Đảng, chỉ biết còn Đảng, thì còn mình” .
Từ thực tiễn công tác xây dựng lực lượng Công an nhân dân 70 năm qua, rút ra một số bài học kinh nghiệm, sau đây:
(1) Công tác xây dựng lực lượng Công an nhân dân phải luôn đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp, tuyệt đối về mọi mặt của Đảng, sự quản lý, điều hành tập trung, thống nhất của Nhà nước, đồng thời bám sát thực tiễn bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội trong từng thời kỳ cách mạng để đề ra mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ phù hợp, tranh thủ được sự ủng hộ, phối hợp, hiệp đồng, giúp đỡ của cả hệ thống chính trị, các ngành, các cấp và nhân dân.
(2) Phải luôn bảo đảm giữ đúng nguyên tắc, phát huy dân chủ, trí tuệ tập thể của cấp ủy gắn với trách nhiệm trực tiếp của thủ trưởng đơn vị; chống bảo thủ, độc đoán, cục bộ, chủ quan, duy ý chí. Xây dựng lực lượng Công an nhân dân đồng bộ, toàn diện trên các mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức, trong đó công tác giáo dục chính trị, tư tưởng là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu, công tác xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt và công tác cán bộ là khâu đột phá.
(3) Thường xuyên chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ, đặc biệt là đội ngũ lãnh đạo, chỉ huy thực sự gương mẫu, tiêu biểu về mọi mặt, có đủ năng lực, trình độ, trí tuệ, phẩm chất, đạo đức cách mạng, có lối sống trong sạch, có đủ uy tín, năng lực xây dựng nội bộ đơn vị đoàn kết, thống nhất, đủ sức chiến đấu, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao.
(4) Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác xây dựng lực lượng có tâm trong sáng, có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc, có năng lực tổ chức thực hiện và trình độ đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác xây dựng lực lượng Công an nhân dân. Quan tâm công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận; trên cơ sở kế thừa những thành tựu, kinh nghiệm đã đạt được, phát triển đổi mới các mặt công tác xây dựng lực lượng Công an nhân dân đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ chính trị trong từng giai đoạn cách mạng.
(5) Thường xuyên tiến hành công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy chế, quy trình về các mặt công tác xây dựng lực lượng của Công an các đơn vị, địa phương, kịp thời phát hiện những hạn chế, yếu kém để khắc phục, sửa đổi, bổ sung, chấn chỉnh cho phù hợp với yêu cầu, đòi hỏi thực tiễn công tác xây dựng lực lượng trong từng thời kỳ. Đồng thời với việc giữ vững nguyên tắc, tuân thủ quy trình công tác, cần xử lý nghiêm minh những sai phạm trong công tác xây dựng lực lượng; quan tâm cải tiến, đổi mới lề lối làm việc, tác phong công tác, cải cách thủ tục hành chính, các quy chế, quy trình trên các mặt công tác xây dựng lực lượng Công an nhân dân.
Thời gian tới, trên thế giới, hòa bình, hợp tác để phát triển vẫn là xu thế chủ đạo, nhưng tình hình tiếp tục diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều yếu tố gây mất ổn định, khó lường. Các thế lực thù địch, phản động tăng cường chống phá bằng nhiều thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, thâm độc hơn nhằm xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản và chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Tác động của mặt trái cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế ngày càng bộc lộ rõ. Những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, sự xuống cấp về văn hóa, đạo đức và những bức xúc trong xã hội có chiều hướng gia tăng, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” ngày càng bộc lộ rõ và nghiêm trọng hơn. Các thế lực thù địch, phản động và các loại tội phạm tập trung tấn công nội bộ, sử dụng nhiều phương thức, thủ đoạn để mua chuộc, lôi kéo, cài cắm người vào nội bộ; ráo riết tiến hành các hoạt động nhằm “phi chính trị hóa lực lượng vũ trang”, triệt để lợi dụng các nhân tố gây mất ổn định để chống phá ta. Nhiệm vụ đấu tranh phòng, chống hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động và các loại tội phạm để góp phần giữ vững ổn định chính trị - xã hội, bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội đặt ra rất nặng nề, đòi hỏi lực lượng Công an nhân dân phải tiếp tục nỗ lực phấn đấu xứng đáng với vai trò nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.
Với tinh thần đó, lực lượng Công an nhân dân cần tiếp tục tăng cường giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước cho cán bộ, chiến sĩ công an nhằm nâng cao bản lĩnh chính trị, lập trường, quan điểm của giai cấp công nhân, kiên định mục tiêu, lý tưởng xã hội chủ nghĩa, tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ quốc và nhân dân; tạo sự thống nhất về nhận thức, tư tưởng và hành động của mỗi cán bộ, đảng viên, chiến sĩ. Tiếp tục siết chặt kỷ luật, kỷ cương, xây dựng nếp sống, ứng xử văn hóa, tác phong chính quy trong toàn lực lượng. Mỗi cán bộ, đảng viên, chiến sĩ công an cần thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, nêu cao ý chí cách mạng tiến công, sẵn sàng phấn đấu, hy sinh vì sự nghiệp cách mạng cao cả của Đảng, của dân tộc.
Tiếp tục phát huy truyền thống anh hùng vẻ vang, đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh gắn với phong trào “Công an nhân dân học tập, thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy” và phong trào thi đua “Vì an ninh Tổ quốc. Việc thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy phải thể hiện ở những việc làm cụ thể, thiết thực hằng ngày trong công tác, chiến đấu; cán bộ cấp trên càng phải làm gương cho cấp dưới. Trong xây dựng và phát triển các cuộc vận động, các phong trào thi đua, cùng với việc kế thừa và phát huy những kinh nghiệm hay, vận dụng sáng tạo những mô hình mới, cần tích cực nghiên cứu đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp hoạt động phù hợp, gắn với các nhiệm vụ chính trị của Công an các cấp. Xác định mục tiêu cho phong trào thi đua một cách thiết thực, sát hợp; thường xuyên theo dõi, tổng kết, kịp thời động viên, khen thưởng và nhân rộng các gương người tốt, việc tốt, các điển hình tiên tiến. Thông qua các phong trào thi đua thực hiện các nhiệm vụ công tác, chiến đấu để rèn luyện đội ngũ cán bộ, chiến sĩ công an, xây dựng lực lượng Công an nhân dân trong sạch, vững mạnh; không ngừng củng cố mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Công an với nhân dân, tăng cường vận động nhân dân tích cực tham gia công tác bảo vệ an ninh, trật tự và xây dựng lực lượng Công an nhân dân.
Công tác xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt, có ý nghĩa quyết định việc thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự; cấp ủy, lãnh đạo, chỉ huy Công an các cấp cần tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo tăng cường nội dung, biện pháp nhằm tạo sự chuyển biến tích cực trong công tác xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng Công an nhân dân; kiện toàn tổ chức, nâng cao chất lượng sinh hoạt Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức Đảng. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật Đảng, công tác thanh tra Công an nhân dân; thực hiện tự phê bình và phê bình nghiêm túc, trên tinh thần xây dựng và phát huy nguyên tắc tập trung dân chủ. Gương mẫu đi đầu trong việc triển khai thực hiện các nghị quyết, chỉ thị của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ, nhất là Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”. Thường xuyên chăm lo xây dựng các tổ chức Đảng, gắn với xây dựng đơn vị trong sạch, vững mạnh toàn diện.
Tăng cường mối quan hệ gắn bó mật thiết với nhân dân, chú trọng vận động nhân dân tich cực tham gia bảo vệ an ninh, trật tự và xây dựng lực lượng Công an nhân dân. Công an các cấp phải lắng nghe ý kiến của nhân dân, có cơ chế để kiểm tra, giám sát, đánh giá tinh thần, thái độ phục vụ nhân dân, trước hết ở các bộ phận thường xuyên quan hệ, tiếp xúc và giải quyết công việc liên quan đến người dân. Trên cơ sở đó, tiếp tục cải cách hành chính, đổi mới lề lối làm việc để thực sự gần dân, làm cho nhân dân ngày càng tin yêu, giúp đỡ lực lượng Công an. Trong công tác, chiến đấu, cán bộ, đảng viên, chiến sĩ công an phải luôn nêu cao ý thức tổ chức kỷ luật, kiên quyết chống các biểu hiện thiếu trách nhiệm, vô cảm trước yêu cầu chính đáng của người dân. Chủ động, tích cực khắc phục những hạn chế, thiếu sót làm tổn hại đến mối quan hệ giữa nhân dân với lực lượng Công an. Mỗi cán bộ, chiến sĩ, mỗi đơn vị Công an phải là niềm tự hào, niềm tin của nhân dân, thể hiện được bản chất cách mạng của Đảng, ý chí và sức mạnh của nhân dân.
Không ngừng củng cố mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa Công an nhân dân với Quân đội nhân dân, xây dựng vững chắc thế trận an ninh nhân dân và thế trận quốc phòng toàn dân, sẵn sàng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ quốc phòng, an ninh. Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tăng cường công tác phối hợp, hiệp đồng với các bộ, ban, ngành, đoàn thể trong công tác bảo đảm an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội, kết hợp với việc xây dựng lực lượng Công an nhân dân ngày càng trong sạch, vững mạnh.
Tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tham mưu và phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, lãnh đạo, chỉ huy Công an các cấp; kịp thời khắc phục những sơ hở, thiếu sót trong chỉ huy, chỉ đạo thực hiện các mặt công tác Công an. Tiếp tục tổ chức thực hiện nghiêm túc khẩu hiệu hành động của lực lượng Công an nhân dân “Chủ động, kỷ cương, trách nhiệm, hiệu quả”, coi đây là tiêu chí quan trọng để đánh giá, nhận xét thi đua hằng năm đối với cán bộ, đảng viên và Công an các đơn vị, địa phương.
Với truyền thống anh hùng vẻ vang và bản chất cách mạng tốt đẹp được hun đúc, tôi luyện 70 năm qua, toàn lực lượng Công an nhân dân nguyện tiếp tục phát huy những chiến công, thành tích xuất sắc đã đạt được, hăng hái đi đầu trong các phong trào thi đua yêu nước, phong trào học tập, thực hiện 6 điều Bác Hồ dạy, dấy lên trong toàn lực lượng phong trào thi đua sôi nổi, rộng khắp, liên tục, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, xứng đáng với sự tin cậy của Đảng, Nhà nước và sự tin yêu của nhân dân./.