Giám sát và phản biện xã hội (GSPBXH) là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) và các đoàn thể chính trị-xã hội. Nhiệm vụ này càng được đề cao trong thực hiện Nghị quyết T.Ư 4 (khoá XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng nhằm ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ.
Để thực hiện nhiệm vụ này, thời gian qua, Uỷ ban MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội trên địa bàn tỉnh đã có nhiều giải pháp thiết thực, phù hợp để nâng cao hiệu quả công tác GSPBXH trên địa bàn tỉnh. Có thể, sau 3 năm thực hiện các Quyết định số 217, 218 của Bộ Chính trị và các quyết định số 2853, 2854, 2855 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về GSPBXH, tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền của MTTQ, các đoàn thể chính trị-xã hội và nhân dân, với sự chỉ đạo sát sao của cấp ủy, sự phối hợp, hỗ trợ của chính quyền, sự vào cuộc quyết liệt của MTTQ và các đoàn thể chính trị-xã hội các cấp, những kết quả đạt được trong hoạt động GSPBXH và tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, góp phần quan trọng trong việc mở rộng dân chủ, tạo điều kiện cho nhân dân tham gia xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh.
Công tác GSPBXH, tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền của MTTQ và các đoàn thể chính trị-xã hội đã được thể chế hóa đầy đủ và trở thành một nhiệm vụ quan trọng trong thực hiện quyền, trách nhiệm của MTTQ và các đoàn thể chính trị-xã hội, góp phần bảo vệ các quyền, lợi ích chính đáng, hợp pháp của đoàn viên, hội viên và nhân dân. 3 năm qua, MTTQ và các đoàn thể chính trị-xã hội các cấp trong toàn tỉnh đã chủ trì được 1.031 cuộc giám sát, 25 cuộc PBXH tham gia vào 73 lượt văn bản dự thảo; các cấp ủy Đảng, chính quyền đã tổ chức được 197 cuộc tiếp xúc, đối thoại trực tiếp với nhân dân.
Tìm hiểu thực tế tại huyện Đại Từ, chúng tôi nhận thấy việc tổ chức hoạt động GSPBXH đã được MTTQ và các đoàn thể chính trị-xã hội rất quan tâm. Trong 3 năm qua, MTTQ và các đoàn thể huyện Đại Từ đã tổ chức được 16 cuộc tại 65 đơn vị, giám sát. Cụ thể, MTTQ đã giám sát được 3 cuộc tại 15 đơn vị về thực hiện Pháp lệnh 34, Nghị định số 04/2015/NĐ-CP, và chế đội chính sách ưu đãi người có công bảo trợ xã hội; Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện tổ chức 3 cuộc tại 4 đơn vị giám sát về chế độ liên quan đến phụ nữ và trẻ em, chi trả trợ cấp cho đối tượng trẻ em khuyết tật theo quy định; Hội Nông dân giám sát 3 cuộc tại 10 đơn vị về thực hiện cơ chế hỗ trợ sản xuất vụ đông, Đề án quản lý đất đai… 3 năm qua, Huyện ủy, UBND huyện Đại Từ đã tổ chức được 14 hội nghị đối thoại trực tiếp giữa lãnh đạo huyện với các hộ dân như: Hội nghị đối thoại trực tiếp với các hộ dân kinh doanh tại chợ Đại Từ trong việc di chuyển chợ đến khu vực mới có gần 200 hộ với trên 30 ý kiến người dân trực tiếp nêu ra chủ yếu liên quan đến quyền lợi khi di chuyển chợ; đối thoại với nhân dân xóm Ngò, xã An Khánh, các hộ dân thuộc xã Yên Lãng, Bản Ngoại, Lục Ba. Ngoài ra, cấp ủy, chính quyền tổ chức hội nghị đối thoại trực tiếp với nhân dân tại các đơn vị có dự án lớn xã Hà Thượng, An Khánh, Lục Ba, thị trấn Hùng Sơn. Thông qua trực tiếp tiếp xúc, đối thoại, người nhân dân được bày tỏ tâm tư, nguyện vọng, phản ảnh, kiến nghị với thái độ tích cực; hiệu quả giải quyết các bức xúc, nhu cầu chính đáng của nhân dân được kịp thời hơn trước; niềm tin của nhân dân với Đảng và chế độ được nâng lên, người dân hiểu rõ và chấp hành tốt hơn các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, yên tâm lao động sản xuất, tích cực tham gia các phong trào, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của địa phương.
Hoạt động GSPBXH và tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền của MTTQ, các đoàn thể chính trị- xã hội và nhân dân trên địa bàn tỉnh đã đạt được kết quả khích lệ, tuy nhiên thực tế vẫn còn bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế. Trao đổi cùng chúng tôi, đồng chí Phạm Hoàng Sơn, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Dân vận Tỉnh ủy thẳng thắn chỉ rõ: Một số cấp ủy, chính quyền, nhất là ở cấp cơ sở chưa thực sự quan tâm chỉ đạo, tạo điều kiện cho MTTQ và các đoàn thể chính trị- xã hội thực hiện GSPBXH, tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền. Bên cạnh đó có nguyên nhân chủ quan là hầu hết MTTQ và các đoàn thể chính trị- xã hội ở cơ sở chưa chủ trì được hoạt động giám sát độc lập; việc lựa chọn nội dung, đối tượng giám sát chưa phù hợp dẫn đến việc giám sát đôi khi trở thành hình thức; việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát chưa được cơ quan, tổ chức quan tâm xem xét, giải quyết kịp thời. Hoạt động PBXH mới chỉ tập trung vào phản biện dự thảo nghị quyết đại hội Đảng các cấp, các dự thảo luật; chưa có nhiều phản biện chuyên đề về cơ chế, chính sách, đề án, dự án, chủ trương, kế hoạch, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đơn vị dẫn đến chất lượng công tác này chưa cao. Việc tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền chưa có kết quả rõ nét, nhất là việc tổ chức cho nhân dân nơi cư trú tham gia góp ý kiến, nhận xét với đảng viên, cán bộ, công chức trước khi kiểm điểm theo quy định chưa được thực hiện đầy đủ, nghiêm túc…
Để nâng cao chất lượng hoạt động GSPBXH của MTTQ các cấp và các đoàn thể trong tỉnh, thời gian tới các cấp ủy Đảng, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể chính trị-xã hội cần tiếp tục quán triệt, phổ biến tới cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và nhân dân; đồng thời chủ động lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện đồng bộ, nghiêm túc, có hiệu quả các quy chế, quy định của trung ương, của tỉnh về GSPBXH. Bám sát nội dung công tác dân vận trong nghị quyết đại hội Đảng các cấp để lãnh đạo, chỉ đạo MTTQ và các đoàn thể chính trị- xã hội xây dựng kế hoạch GSPBXH phù hợp, sát với tình hình thực tiễn và chức năng, nhiệm vụ từng tổ chức. Kịp thời nắm bắt dư luận xã hội, các ý kiến phản ánh, kiến nghị của đoàn viên, hội viên và nhân dân để xây dựng kế hoạch GSPBXH hàng năm đảm bảo yêu cầu thực tiễn và đạt hiệu quả thiết thực. Tăng cường tập huấn để nâng cao năng lực chuyên môn, kỹ năng, nghiệp vụ về GSPBXH cho đội ngũ cán bộ MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp; nhân rộng mô hình hay, cách làm tốt về hoạt động này… đồng chí Phạm Hoàng Sơn khẳng định.