Nên công khai kết luận thanh tra để người dân giám sát phòng chống tham nhũng

Góp ý kiến về Báo cáo phòng, chống tham nhũng năm 2017 của Chính phủ, chiều 5-9, trong phiên họp toàn thể của Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Ngô Sách Thực đề nghị nên công khai các kết luận thanh tra, đấu thầu để người dân, cộng đồng tham gia vào giám sát việc phòng, chống tham nhũng (PCTN).

Đại diện lãnh đạo Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cho rằng, việc công khai kết luận thanh tra rất cần thiết để đấu tranh PCTN. Nhưng nhiều ý kiến lại e ngại công khai kết luận thanh tra, kết quả đấu thầu như thực tế vừa qua sẽ làm tình hình phức tạp. “Nội dung này luật đã quy định rồi, cần phải có chỉ đạo mạnh hơn trong thời gian tới”, đại biểu này nói.

Một số đại biểu phản ánh, ở không ít cơ quan, đơn vị, địa phương có vi phạm về tham nhũng như còn tình trạng lạm dụng quy định về bí mật nhà nước để không công khai những nội dung cần phải công khai, minh bạch hoặc thu hẹp đối tượng, hình thức công khai, gây khó khăn cho việc tiếp cận thông tin của người dân và doanh nghiệp.

Theo báo cáo của Chính phủ, về minh bạch tài sản, thu nhập, số người đã kê khai tài sản, thu nhập năm 2016 là hơn 1,11 triệu người, tỷ lệ kê khai và được công khai bản kê khai đạt hơn 99,8%. Trong đó có 77 người được xác minh tài sản, thu nhập, bao gồm Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Quốc phòng, Công thương, thành phố Hà Nội, Yên Bái, Đồng Nai. Qua việc xác minh tài sản, thu nhập của cơ quan có thẩm quyền, phát hiện và xử lý ba trường hợp vi phạm về kê khai tài sản, thu nhập, trong đó có cả cán bộ cao cấp.

Phát biểu ý kiến tại phiên họp, nhiều đại biểu đồng tình với nhận định đánh giá của Chính phủ về kết quả PCTN thời gian qua, đã có tác dụng răn đe nhất định và góp phần làm giảm tham nhũng, nhưng chưa thật sự mang tính đột phá.

Theo đó, tham nhũng nhìn chung vẫn diễn ra nghiêm trọng, phức tạp, tinh vi, nhất là trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng; quản lý, sử dụng đất đai; quản lý, khai thác tài nguyên, khoáng sản và đầu tư công. Công tác PCTN tại các địa phương còn yếu, chưa đồng đều...

Thẳng thắn đề cập một số vấn đề “nóng” được dư luận quan tâm gần đây, đại biểu Nguyễn Bá Sơn (Đà Nẵng) phản ánh cử tri nói rằng, cứ ở nơi nào có biệt phủ của quan chức, cán bộ có vấn đề, thì thường đó là những tỉnh nghèo, phải viện trợ ngân sách. Mà cứ khi có dư luận thì những cán bộ nơi đó lại giải thích không rõ ràng, né tránh, thể hiện coi thường pháp luật, coi thường dư luận, nhân dân, coi thường Đảng, Nhà nước...

Đại biểu cũng đặt vấn đề về tình trạng tham nhũng chung quanh những dự án thua lỗ nghìn tỷ đồng, liệu có tham nhũng ở đó không? Mấy cái BOT vừa rồi có tham nhũng không, chuyện đóng tàu theo Nghị định 67 vừa rồi có tham nhũng không? Hay một số vụ việc gần đây vẫn chưa có văn bản nào kết luận là có tham nhũng trong quá trình bổ nhiệm, luân chuyển.

Đại biểu Nguyễn Mai Bộ, Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội, đề nghị phải đánh giá cụ thể và rõ hơn về tính hiệu quả của công tác phòng, chống tham nhũng. Đại biểu này đưa ra thí dụ trong báo cáo giám sát các công trình giao thông đầu tư theo hình thức BOT của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội công bố vừa qua, đại biểu nói Báo cáo này không chỉ ra trách nhiệm của bộ ngành nào cả. “Phải nhìn rõ vào sự thật, nói thẳng sự thật, không né tránh thì mới chống được tham nhũng, lấy lại niềm tin của nhân dân”, đại biểu nói.

Báo cáo của Chính phủ chiều nay cũng cho biết, năm 2017, có 25 trường hợp người đứng đầu thiếu trách nhiệm để xảy ra hành vi tham nhũng bị xử lý kỷ luật, trong đó nhiều nhất là tỉnh Kiên Giang với chín người, hay An Giang bốn người, Hậu Giang ba người, Bộ Tài chính hai người, Bình Thuận hai người, Quảng Ngãi hai người...

Việc xử lý trách nhiệm người đứng đầu khi để xảy ra tham nhũng có tác dụng đề cao vai trò, trách nhiệm người đứng đầu cơ quan, tổ chức trong PCTN. Tuy nhiên, theo Thanh tra Chính phủ, trong quá trình triển khai vẫn còn lúng túng việc xác định mức độ trách nhiệm của người đứng đầu, hoặc trong trường hợp sai phạm liên quan đến nhiều ngành, nhiều cấp, nhiều cơ quan, đơn vị, bộ phận.

Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Ngô Sách Thực cũng bày tỏ trăn trở về đánh giá tham nhũng năm 2017. Ông nói: Chúng tôi đi tiếp xúc cử tri thì thấy người dân nhìn vào cán bộ có gì đó không tin tưởng, nhất là với cán bộ có chức có quyền. Vì vậy đề nghị cần có đánh giá rất sâu ở chỗ này.

"Thanh bảo kiếm trong PCTN là công khai, vậy thử hỏi công khai đã tốt chưa? Chỉ riêng việc công khai các kết luận thanh tra vẫn còn vấn đề, tuy pháp luật đã quy định, nhưng vẫn còn tình trạng là ngại công khai, cứ sợ công khai ra thì tình hình nó phức tạp".