Dấu mốc lịch sử mới trong quan hệ Việt Nam - Triều Tiên

Chuyến thăm Hữu nghị Chính thức Việt Nam của Chủ tịch Đảng Lao động Triều Tiên, Chủ tịch Ủy ban Quốc vụ nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Triều Tiên Kim Châng Ưn diễn ra trong bối cảnh, năm 2018, kỷ niệm 60 năm chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của cố Chủ tịch Kim Nhật Thành (năm 1958); năm 2020, hai nước sẽ kỷ niệm 70 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao.

Nhận lời mời của Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch Đảng Lao động Triều Tiên, Chủ tịch Ủy ban Quốc vụ nước Cộng hoà dân chủ nhân dân Triều Tiên Kim Châng Ưn (Kim Jong Un) tiến hành chuyến thăm hữu nghị chính thức Việt Nam.

Việt Nam - Triều Tiên thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 31/01/1950. Quan hệ Hữu nghị Truyền thống Việt Nam - Triều Tiên, do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch Kim Nhật Thành xây dựng. Triều Tiên là một trong những nước đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Gần 70 năm qua, quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp giữa hai dân tộc Việt Nam - Triều Tiên không ngừng được củng cố, phát triển. Từ những nỗ lực đặt nền móng của lãnh tụ hai dân tộc, mối quan hệ hữu nghị giữa hai nước thường xuyên được duy trì tốt đẹp thông qua các chuyến thăm của lãnh đạo hai nước; đã trao đổi hơn 50 đoàn cấp cao (từ cấp Bộ trưởng trở lên).

Sau 7 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, từ ngày 8-12/7/1957, Chủ tịch Hồ Chí Minh lần đầu tiên thăm hữu nghị chính thức Triều Tiên. Lễ đón vị lãnh tụ của cách mạng Việt Nam cùng đoàn đại biểu cấp cao Đảng, Nhà nước Việt Nam đã được nước bạn tổ chức trọng thể. Ngay sau đó, cuộc mít tinh của đông đảo nhân dân thủ đô Bình Nhưỡng đã diễn ra với sự tham dự của Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhà lãnh đạo Kim Nhật Thành, lúc đó là Thủ tướng Triều Tiên.

Hơn một năm sau, Thủ tướng Kim Nhật Thành đến Hà Nội, thực hiện chuyến thăm Việt Nam từ ngày 28/11 đến 2/12/1958. Trong chuyến thăm này, Thủ tướng Kim Nhật Thành đã đến thăm Nhà máy Dệt Nam Định, Bảo tàng Quân đội Nhân dân Việt Nam, Hợp tác xã nông nghiệp thôn Quán La, xã Xuân La, huyện Từ Liêm, Hà Nội. Hợp tác xã này sau lấy tên là Hợp tác xã Việt – Triều Hữu nghị. Một điểm đáng nhớ trong chuyến thăm Việt Nam năm 1958 của nhà lãnh đạo Triều Tiên là Tuyên bố chung Triều Tiên - Việt Nam, cũng như Hiệp định mậu dịch giữa Việt Nam và Triều Tiên đã được ký kết. Năm 1964, nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Nhật Thành đã trở lại thăm Việt Nam.

Kể từ cuối những năm 2000, quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Triều Tiên được tăng cường đáng kể, với những chuyến thăm Triều Tiên của Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh năm 2007, Bộ trưởng Bộ Công an Lê Hồng Anh năm 2008; các chuyến thăm Việt Nam của Chủ tịch Ủy ban Thường vụ Hội nghị nhân dân tối cao Kim Yong Nam năm 2001, Thủ tướng Nội các Triều Tiên Kim Yong Il năm 2007…

Một trong những điểm sáng trong quan hệ hai nước là Trường mẫu giáo Việt - Triều hữu nghị tại Hà Nội và Trường Mầm non Việt - Triều hữu nghị Kyongsang tại Bình Nhưỡng. Ngôi trường ở Hà Nội được Triều Tiên viện trợ xây dựng cơ bản và toàn bộ trang thiết bị, đồ dùng học tập, đàn piano.

Việt Nam cũng đã viện trợ cho Triều Tiên 100 tấn gạo (năm 1995), 13.000 tấn gạo (năm 1997). Giai đoạn 2000 - 2012, Việt Nam hỗ trợ 22.700 tấn gạo, 5 tấn cao su nguyên liệu, 50.000 USD (viện trợ khẩn cấp); 70.000 USD (năm 2016 viện trợ lũ lụt).

Trong những năm 60 và 70 của thế kỷ trước, Triều Tiên đã giúp Việt Nam đào tạo hàng trăm sinh viên. Ủy ban Giáo dục Triều Tiên và Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam đang thúc đẩy ký Thỏa thuận hợp tác trong lĩnh vực giáo dục. Từ 2013, hai năm một lần, Việt Nam đều cử đoàn nghệ thuật sang Triều Tiên dự Liên hoan nghệ thuật mùa xuân tháng 4 tổ chức tại Bình Nhưỡng.

Những năm qua, hai nước trao đổi chính sách luân phiên cấp Thứ trưởng Ngoại giao Việt Nam - Triều Tiên; Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác kinh tế và khoa học kỹ thuật Việt Nam - Triều Tiên. Nhiều Hiệp định quan trọng đã được ký kết như: Hiệp định hợp tác Văn hóa; Hiệp định hợp tác Khoa học kỹ thuật; Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác giữa nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên; Hiệp định Thương mại và hàng hải; Hiệp định Hỗ tương y tế; Hiệp định hợp tác Vận tải hàng không dân dụng. Năm 2002, hai bên đã ký kết Hiệp định vận tải biển; Hiệp định thương mại; Hiệp định tương trợ tư pháp; Hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư; Hiệp định tránh đánh thuế hai lần.

Tháng 11/2018, trong chuyến thăm Việt Nam, Bộ trưởng Ngoại giao Triều Tiên Ri Yong Ho nhấn mạnh, lập trường nhất quán của Đảng, Chính phủ Triều Tiên là coi trọng và mong muốn tiếp tục củng cố quan hệ hữu nghị truyền thống với Việt Nam; nhất trí phối hợp xem xét các biện pháp thích hợp để củng cố và phát triển quan hệ Triều Tiên - Việt Nam phù hợp với tình hình mới. Trong chuyến thăm, hai bên nhất trí tiếp tục phối hợp chặt chẽ tại các diễn đàn quốc tế và khu vực như Liên hợp quốc, Phong trào không liên kết, Diễn đàn khu vực ARF..., tăng cường trao đổi về những vấn đề hai bên cùng quan tâm.

Mới đây nhất, từ ngày 12 - 14/2/2019, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh thăm chính thức Triều Tiên, khẳng định trên cơ sở thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển, đa dạng hóa, đa phương hóa trong quan hệ đối ngoại, là bạn, là đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, Đảng, Chính phủ, nhân dân Việt Nam coi trọng và mong muốn duy trì, phát triển quan hệ hữu nghị truyền thống với Đảng, Chính phủ, nhân dân Triều Tiên.

Song song với quan hệ hữu nghị giữa hai quốc gia, hợp tác kinh tế giữa Việt Nam và Triều Tiên luôn được hai nước thúc đẩy mặc dù vẫn còn khá khiêm tốn. Kim ngạch thương mại hai chiều năm 2014 đạt 8 triệu USD; năm 2015 đạt 11,6 triệu USD. Năm 2016 Việt Nam xuất khẩu sang Tiều Tiên 2,99 triệu USD; năm 2017 xuất khẩu sang Triều Tiên 7,322 triệu USD (chủ yếu là thực phẩm, bánh kẹo); 9 tháng đầu năm 2018 xuất sang Triều Tiên 497.000 USD.

Chuyến thăm hữu nghị chính thức Việt Nam lần này của Chủ tịch Triều Tiên Kim Châng Ưn nhằm thúc đẩy hợp tác giữa hai Đảng, hai nước trên các lĩnh vực phù hợp với lợi ích, quy định luật pháp và cam kết quốc tế của mỗi nước, góp phần duy trì hòa bình, hợp tác, phát triển của khu vực./.