Phát huy ý chí quyết tâm, chung sức đồng lòng củng cố và xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc*

Bài phát biểu của đồng chí Trương Thị Mai, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Dân vận Trung ương tại Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số tỉnh Thái Nguyên lần thứ III, năm 2019. ​  

Thưa Đoàn Chủ tịch Đại hội,

Thưa các đồng chí lãnh đạo Trung ương, các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo tỉnh;

Thưa các đồng chí, các vị đại biểu Đại hội,

Hôm nay tôi rất vui mừng cùng đồng chí Đỗ Văn Chiến, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc và các vị đại biểu dự Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số tỉnh Thái Nguyên lần thứ III, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, tôi gửi đến các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo, các vị đại biểu khách quý và toàn thể Đại hội lời chúc sức khỏe, đặc biệt, xin gửi những tình cảm trân trọng đến 250 đại biểu tiêu biểu đại diện cho các dân tộc tỉnh Thái Nguyên, trong đó có nhiều đại biểu là anh hùng lao động, nhà giáo nhân dân, nghệ sĩ nhân dân, các giáo sư, phó giáo sư, những người lao động xuất sắc, người có uy tín trong cộng đồng, những doanh nhân, chủ nhiệm hợp tác xã có nhiều đóng góp tích cực cho sự phát triển của địa phương và cả nước.

Thưa Đại hội,

Với đường lối nhất quán “Đất nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một”, Chủ tịch Hồ Chí Minh và toàn Đảng ta luôn coi công tác dân tộc và xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc là nhiệm vụ hàng đầu, nhiệm vụ chiến lược xuyên suốt. Sau ngày Cách mạng tháng Tám thành công, khi còn đang đối mặt với vô vàn khó khăn của nạn đói, nạn dốt và cuộc kháng chiến trường kỳ, một trong những việc được Bác ưu tiên, đó là, chỉ đạo tổ chức Đại hội các dân tộc thiểu số ở miền Bắc, Bác đã dành những lời tâm can sâu sắc trong thư gửi cho đồng bào “Ngày 3/12/1945 là một ngày rất vẻ vang cho nước Việt Nam. Hơn 20 dân tộc, họp lại một nhà, tay bắt mặt mừng, rất là thân ái. Đó là một cuộc Đại hội xưa nay chưa từng có, một cuộc thân thiện làm cho cả đất nước vui mừng”. Năm 2010, Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số lần thứ I được tổ chức, đây là sự kiện chính trị quan trọng, đáp ứng nguyện vọng chính đáng cũng như động viên, ghi nhận của Đảng, Nhà nước đối với đóng góp của đồng bào các dân tộc thiểu số trong cả nước cho sự nghiệp đổi mới, phát triển đất nước. Đại hội đại biểu toàn quốc các dân tộc thiểu số lần thứ II dự kiến sẽ được tổ chức và cuối Quý I năm 2020.

Chiếm tỷ lệ 14,7% trong dân số với 53 dân tộc thiểu số, 14,1 triệu đồng bào, sống tập trung chủ yếu tại vùng núi phía Bắc (49,5%), Tây Nguyên (15,7%), Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung (14,6%), trong đó địa bàn sinh sống trải rộng trên ¾ diện tích tự nhiên cả nước, đồng bào các dân tộc thiểu số đã góp phần to lớn cho lịch sử vẻ vang, hào hùng của đất nước, của Đảng, cho sự nghiệp độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Tỉnh Thái Nguyên hiện có 46 dân tộc anh em cùng sinh sống, tạo nên cộng đồng bản sắc văn hóa dân tộc phong phú. Là mảnh đất giàu truyền thống anh hùng cách mạng, quê hương căn cứ địa cách mạng, nơi ra đời trung đội Cứu quốc quân II (năm 1941), nơi thành lập Việt Nam giải phóng quân (năm 1954) - tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam. Trong cuộc trường kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, Thái Nguyên cùng Tuyên Quang, Bắc Kạn vinh dự được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng chọn làm thủ đô kháng chiến. Chính tại ATK Định Hóa, trong thành lũy lòng dân, trong sự đùm bọc của đồng bào các dân tộc, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Bộ Tổng Tư lệnh đã có những quyết định quan trọng như chiến dịch Thu Đông năm 1947, chiến dịch biên giới năm 1950, đặc biệt là chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954, làm nên thắng lợi “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” của cả dân tộc trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.

Trong hơn 30 năm đổi mới, không ngừng phát huy truyền thống đoàn kết, anh dũng trong đấu tranh, cần cù, sáng tạo trong lao động, những năm qua, Đảng bộ và đồng bào các dân tộc Thái Nguyên đã phát huy mọi nguồn lực, tham gia các phong trào thi đua yêu nước, góp sức mình để Thái Nguyên đạt được nhiều thành quả quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, nâng cao đời sống, giữ gìn bản sắc văn hóa tốt đẹp, xây dựng Đảng, chính quyền, hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Tiến bộ nổi bật đó là, năm 2018, tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt 10,5% (đứng thứ 2/14 tỉnh khu vực trung du và miền núi phía Bắc, đứng thứ 4/10 tỉnh trong vùng Thủ đô); tổng thu ngân sách nhà nước đạt hơn 15.000 tỷ đồng; thu nhập bình quân đầu người đạt 77,7 triệu đồng (đứng thứ nhất vùng trung du và miền núi phía Bắc, đứng thứ tư trong vùng Thủ đô); là một trong những tỉnh có tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh, năm 2018 chỉ còn 6,39% hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều, các chính sách xã hội, an sinh xã hội được quan tâm.

Trong quá trình phát triển, Đảng bộ, chính quyền tỉnh Thái Nguyên đã luôn chú trọng việc đầu tư phát triển vùng dân tộc thiểu số và miền núi, quan tâm thực hiện có hiệu quả công tác dân tộc, tạo nên sự thay đổi rõ rệt trong cuộc sống của đồng bào các dân tộc thiểu số, nhất là ở địa bàn vùng sâu, vùng xa. Những kết quả cụ thể đáng ghi nhận và đánh giá cao, đó là:

Một là, về công tác giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới: Từ tỉ lệ hộ nghèo 20,57% (năm 2010), với khoảng 59 ngàn hộ nghèo, qua 2 chu kỳ thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững, đến hết năm 2018, tỉ lệ hộ nghèo giảm xuống còn khoảng 50% so với bình quân của khu vực miền núi phía Bắc là 12,08%; hộ tái nghèo thấp. Đồng thời có 12 xã thoát khỏi diện đặc biệt khó khăn, huyện Võ Nhai đủ điều kiện để ra khỏi danh sách huyện 30a. Những kết quả này đã đưa Thái Nguyên tăng 3 bậc về xếp hạng hộ nghèo cả nước năm 2018. Đến nay, Thái Nguyên cơ bản đã xóa xóm, bản “trắng điện” và phòng học tạm vùng đặc biệt khó khăn; có 3/9 đơn vị cấp huyện hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới, 63,6% xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó có 61/114 xã vùng dân tộc thiểu số đã đạt chuẩn, đạt tỉ lệ 53,5%, cao hơn nhiều so với bình quân chung toàn quốc…

Hai là, kết quả xây dựng đội ngũ cán bộ là người dân tộc thiểu số đã đạt được các chỉ tiêu rất ấn tượng, đó là: 15,1% cấp ủy tỉnh, 12,5% Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, 28,57% đại biểu Quốc hội, 22,2% đại biểu Hội đồng Nhân dân… con số này vượt xa mức chỉ tiêu đề ra so với tỉ lệ đồng bào dân tộc thiểu số ở đây.

Ba là, các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội từ tỉnh đến cơ sở đã quán triệt và nhận thức sâu sắc quan điểm, đường lối của Đảng về công tác dân tộc, đổi mới công tác vận động nhân dân, phát huy dân chủ và các giá trị văn hóa tốt đẹp của đồng bào các dân tộc thiểu số, thực hiện phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”, khơi dậy tiềm năng, ý chí vươn lên trong đồng bào các dân tộc, đã có nhiều mô hình tốt, cá nhân tiêu biểu có sức lan tỏa tích cực trong cộng đồng.

Những kết quả nói trên đã làm sâu sắc quan điểm của Đảng trong thực tiễn cuộc sống, các dân tộc anh em cùng tiến bộ, cùng chia sẻ thành quả phát triển, khẳng định mạnh mẽ việc thực hiện Quyết tâm thư của Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số tỉnh Thái Nguyên lần thứ II (năm 2014), cuộc sống và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân được quan tâm, thực sự là ưu tiên hàng đầu của cấp ủy Đảng, chính quyền, hệ thống chính trị, trên cơ sở đó, tạo được sự đồng thuận xã hội, sự tham gia đóng góp của nhân dân, góp phần củng cố niềm tin của đồng bào các dân tộc đối với Đảng, xây dựng vững chắc khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Bên cạnh đó, quá trình phát triển và những mục tiêu tiếp theo cũng đặt ra những thách thức mới, tỉ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số còn cao, chiếm 53% số hộ nghèo toàn tỉnh; số hộ nghèo phát sinh mới vẫn cao, năm 2018 phát sinh 1.042 hộ, trong đó có 480 hộ nghèo là người có công với cách mạng; 4.420 hộ nghèo thuộc diện bảo trợ xã hội (21%) là những hộ không có điều kiện để thoát nghèo. Thái Nguyên cũng đứng trước thách thức chung của khu vực dân tộc thiểu số và miền núi đó là, khu vực điều kiện tự nhiên khó khăn nhất, thường xuyên chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu, thiên tai, suy thoái môi trường; kinh tế - xã hội phát triển chậm; tỉ lệ hộ nghèo, cận nghèo và nguy cơ tái nghèo cao nhất; khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản khó khăn; chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu; khoảng cách giàu - nghèo có xu hướng gia tăng, trình độ phát triển tụt hậu so với cả nước, tiềm ẩn một số phức tạp về an ninh chính trị, trật tự xã hội, cần có sự quan tâm đổi mới, đầu tư nguồn lực của Trung ương và của Thái Nguyên.

Thưa các vị đại biểu, những thành quả đã đạt được là bao công sức của nhiều thế hệ và nhân dân. Nâng cao chất lượng cuộc sống cho đồng bào dân tộc thiểu số là ưu tiên hàng đầu của Đảng, Nhà nước, Thái Nguyên cần quan tâm để tăng tính bền vững của các kết quả đã đạt được trong quá trình thực hiện các mục tiêu tiếp theo, tăng thêm cơ hội để đồng bào được tiếp cận tốt hơn, công bằng hơn thành quả đã có được, góp phần vào mục tiêu chung của đất nước các giai đoạn 2025, 2030 và tầm nhìn 2045, nâng cao hiệu quả các chính sách liên quan đến đồng bào các dân tộc thiểu số, vùng dân tộc thiểu số và miền núi, không ngừng cải thiện và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào các dân tộc gắn với phát huy quyền làm chủ và giải quyết lợi ích hợp pháp, chính đáng, những vấn đề bức xúc, làm sâu sắc quan điểm của Đảng về công tác dân tộc trong thực tiễn cuộc sống.

Thưa các vị đại biểu,

Để có được ngày hôm nay là cả sự hi sinh, đóng góp to lớn của nhiều thế hệ, trong đó có đồng bào các dân tộc thiểu số, luôn một lòng sắc son với Đảng, với đất nước, đoàn kết nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, thách thức, chắc chắn rằng con đường đi tới tương lai không thể thiếu sự đóng góp đó. Đảng, Nhà nước luôn dành sự trân trọng, ghi nhận và nêu cao trách nhiệm đối với đồng bào các dân tộc thiểu số, sao cho không ai bị bỏ lại phía sau, để các dân tộc Việt Nam cùng đồng hành trên con đường phát triển đất nước.

Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số toàn quốc lần thứ II dự kiến sẽ được tổ chức tại Thủ đô Hà Nội vào cuối Quý I năm 2020 là sự kiện quan trọng, có ý nghĩa chính trị, xã hội sâu sắc đối với hơn 14 triệu đồng bào dân tộc thiểu số cả nước. Thái Nguyên là một trong những địa phương đầu tiên tổ chức Đại hội, tôi mong rằng, Đoàn đại biểu Thái Nguyên sẽ góp phần tích cực cho thành công của Đại hội toàn quốc.

Từ tinh thần của Đại hội hôm nay, chúng ta tin tưởng sâu sắc rằng, đồng bào các dân tộc Thái Nguyên sẽ tiếp tục phát huy ý chí quyết tâm, truyền thống của quê hương cách mạng, vững tin vào đường lối lãnh đạo của Đảng, không ngừng đổi mới, sáng tạo, chung sức đồng lòng củng cố, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc để xây dựng tỉnh Thái Nguyên ngày càng phát triển như mong muốn, gửi gắm của Chủ tịch Hồ Chí Minh khi về thăm Thái Nguyên: “…toàn thể đồng bào và cán bộ phải ra sức làm cho Thái Nguyên trở nên một trong những tỉnh giàu có, phồn thịnh nhất ở miền Bắc nước ta…”.

Về dự Đại hội hôm nay, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, tôi xin gửi đến Đại hội lẵng hoa chúc mừng thành công của Đại hội.

Kính chúc các đồng chí lãnh đạo, các vị đại biểu sức khỏe, hạnh phúc. Chúc Đại hội thành công tốt đẹp.

Xin chân thành cảm ơn!

-------------------------------------------------------------------

*Đầu đề do Tòa soạn đặt.