T.P Thái Nguyên là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Thái Nguyên, là một trong những đô thị trung tâm của vùng trung du miền núi Bắc bộ; là đô thị động lực, một cực phát triển của vùng Thủ đô Hà Nội, có điều kiện thuận lợi thu hút đầu tư, kinh doanh trong và ngoài nước.
T.P Thái Nguyên có diện tích tự nhiên là 223 km2; dân số trên 40 vạn người, với 32 đơn vị hành chính (gồm 21 phường, 11 xã). Đảng bộ Thành phố có 103 chi, đảng bộ trực thuộc (gồm 77 đảng bộ, 26 chi bộ), với trên 26 nghìn đảng viên.
Với sự đoàn kết, thống nhất cao trong lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Thường vụ Thành ủy, Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố; sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận cao của nhân dân. Sau 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố Thái Nguyên lần thứ 17, nhiệm kỳ 2015-2020, T.P Thái Nguyên có bước phát triển vượt bậc, đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Kinh tế tăng trưởng cao, cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng. Địa giới hành chính được điều chỉnh, không gian đô thị được mở rộng theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; kết cấu hạ tầng đô thị được đầu tư hoàn thiện. Thu hút đầu tư có nhiều bứt phá và dẫn đầu toàn tỉnh. Các lĩnh vực văn hoá - xã hội có nhiều tiến bộ. Quốc phòng, an ninh được giữ vững, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo. Đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân không ngừng được nâng lên. Công tác xây dựng Ðảng tiếp tục được tăng cường trên các mặt chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị được đổi mới, sắp xếp tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
Trong đó công tác lãnh đạo, chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ bồi thường, hỗ trợ và tái định cư để triển khai các dự án luôn được Đảng bộ thành phố Thái Nguyên đánh giá là khâu quan trọng góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ T.P Thái Nguyên khoá 17, nhiệm kỳ 2015-2020 đã đề ra.
Xác định rõ công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư để triển khai thực hiện các dự án là nhiệm vụ trọng tâm để tạo nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội. Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố, Ban Thường vụ Thành ủy đã tập trung chỉ đạo đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành nghiêm túc các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về lĩnh vực đất đai, bồi thường giải phóng mặt bằng, quản lý quy hoạch, trật tự xây dựng; có nhiều biện pháp chỉ đạo thực hiện tốt công tác bồi thường giải phóng mặt bằng trên địa bàn. Đến nay, cơ bản các dự án được khởi công xây dựng đúng tiến độ, kế hoạch đề ra, tạo tiền đề cho việc thu hút đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội, chỉnh trang đô thị của T.P Thái Nguyên.
Thành ủy Thái Nguyên đã thành lập Ban chỉ đạo công tác bồi thường giải phóng mặt bằng các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố, do đồng chí Phó Bí thư Thành uỷ, Chủ tịch UBND thành phố làm Trưởng ban; thành viên Ban Chỉ đạo gồm các đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Thường trực HĐND, lãnh đạo UBND thành phố; Thủ trưởng các phòng, ban, đơn vị của thành phố và các đồng chí Bí thư, Chủ tịch UBND các phường, xã nơi có dự án nhằm tăng cường sự lãnh đạo toàn diện của Ban Thường vụ Thành ủy, Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố, nâng cao vai trò, trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền cơ sở; để thực hiện có hiệu quả công tác bồi thường giải phóng mặt bằng triển khai các dự án đầu tư trên địa bàn thành phố Thái Nguyên.
Trong 5 năm qua, trên địa bàn T.P Thái Nguyên đã triển khai 108 dự án thu hồi đất với diện tích trên 480 ha của 12.436 hộ gia đình, cá nhân và tổ chức với tổng kinh phí chi trả bồi thường giải phóng mặt bằng là 4.847,83 tỷ đồng, đã cấp đất ở tái định cư ổn định đời sống cho 2.794 hộ. Nhiều dự án công trình trọng điểm được triển khai có hiệu quả, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội như: Đường Bắc Sơn kéo dài, Khu nhà ở Cao Ngạn, Trung tâm Thương mại BigC, Nghĩa trang An Lạc Viên… đều có sức lan tỏa, tác động mạnh mẽ tới công tác thu hút đầu tư vào thành phố Thái Nguyên, góp phần thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển dịch cơ cấu của thành phố, tạo sức bật về phát triển kinh tế - văn hóa của thành phố.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được vẫn còn những tồn tại, hạn chế đó là: Nguồn lực tài chính của một số nhà đầu tư phục vụ công tác giải phóng mặt bằng còn hạn chế. Cán bộ thực hiện nhiệm vụ bồi thường giải phóng mặt bằng còn hạn chế về kinh nghiệm công tác, ý thức chấp hành pháp luật về bồi thường của một bộ phận người dân chưa cao. Chính sách bồi thường liên tục có sự thay đổi, theo chiều hướng có lợi do đó người có đất bị thu hồi cố tình kéo dài thời gian giải phóng mặt bằng dẫn đến một số dự án có quy mô lớn phải thực hiện trong nhiều năm…
Từ thực tiễn trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ bồi thường, hỗ trợ và tái định cư triển khai các dự án phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trong nhiệm kỳ qua, Đảng bộ thành phố rút ra một số bài học kinh nghiệm sau:
Một là, tăng cường sự lãnh đạo của các cấp uỷ Đảng, hiệu lực quản lý, điều hành của chính quyền và phát huy vai trò hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể nhân dân trong thực hiện nhiệm vụ quản lý quy hoạch, quản lý đất đai, bồi thường giải phóng mặt bằng, nhất là đối với cấp cơ sở; xác định nhiệm vụ GPMB là trọng tâm, có ý nghĩa quan trọng trong thúc đẩy phát triển kinh tế, ổn định đời sống đảm bảo trật tự an toàn xã hội của nhân dân trên địa bàn; phối hợp với các cơ quan liên quan giải quyết kịp thời các vướng mắc, kiến nghị về giải phóng mặt bằng của dự án trọng điểm. Chú trọng thực hiện công khai, công bằng, dân chủ và đúng pháp luật, đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, tăng cường đối thoại với nhân dân trong giải phóng mặt bằng.
Nâng cao vai trò, trách nhiệm của các ban ngành, đoàn thể và chính quyền địa phương trong công tác tuyên truyền, vận động; kịp thời giải thích những thắc mắc, kiến nghị của người dân trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng ngay từ cơ sở.
Hai là, huy động các nguồn lực về tài chính để thực hiện nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng. Tổ chức thực hiện thống kê, kiểm đếm đất đai, tài sản trên đất, lập, thẩm định, phê duyệt và tổ chức chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ và tái định cư theo quy định và theo kế hoạch được duyệt.
Ba là, chủ động xây dựng các khu tái định cư để bàn giao đất cho các hộ phải di chuyển chỗ ở để làm nhà ở sớm ổn định cuộc sống tại nơi ở mới.
Bốn là, chủ trì và phối hợp với các chủ đầu tư kiểm điểm tiến độ hàng tuần, hàng tháng, hàng quý và tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư các dự án, để thực hiện dự án theo đúng tiến độ được duyệt.
Năm là, tuyên truyền, vận động thuyết phục người có đất bị thu hồi chấp hành chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng, nhận tiền bồi thường, hỗ trợ và tái định cư theo Quyết định phê duyệt và sớm bàn giao mặt bằng để thực hiện dự án. Kịp thời giải quyết những vướng mắc, khó khăn đảm bảo tiến độ thực hiện các dự án trọng điểm, các dự án xúc tiến đầu tư với phương châm thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư: Nhanh, gọn, hiệu quả, đúng quy định của pháp luật.
Đối với các trường hợp đã thực hiện đầy đủ các chế độ chính sách bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng mà người có đất bị thu hồi không chấp hành nhận tiền bồi thường và bàn giao mặt bằng cương quyết xử lý theo quy định của pháp luật.
Sáu là, tiếp tục tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ đội ngũ cán bộ, công chức viên chức thực hiện công tác bồi thường giải phóng mặt bằng trên địa bàn thành phố để nâng cao trình độ, năng lực để thực hiện công tác bồi hỗ trợ tái định cư đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ đề ra.
Bảy là, tập trung giải quyết tốt đơn thư khiếu nại, tố cáo liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư ngay từ cơ sở, tránh những đơn thư khiếu nại, tố cáo phức tạp, vượt cấp, đặc biệt là những kiến nghị của doanh nghiệp và nhân dân trong vùng thực hiện dự án phải thực hiện công tác bồi thường giải phóng mặt bằng.
Tám là, chăm lo ổn định đời sống nhân dân về tái định cư, phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể và các nhà đầu tư thực hiện tốt công tác an sinh xã hội nhằm ổn định đời sống của nhân dân bị ảnh hưởng bởi dự án đồng thời tăng cường công tác đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn.