MTTQ Việt Nam là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân; đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân; tập hợp, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội; giám sát, phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền…
Một trong những nhiệm vụ quan trọng của MTTQ Việt Nam các cấp là tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền; đã được khẳng định trong các văn bản của Đảng, Nhà nước, đó là: Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Cương lĩnh xây dựng, phát triển đất nước năm 2011, được cụ thể hóa trong Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 2015 và các quyết định của Đảng về giám sát, phản biện xã hội, tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền của MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội.
Trong những năm qua, MTTQ các cấp tỉnh Thái Nguyên luôn tích cực phát huy vai trò, trách nhiệm trong tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền. Những kết quả đạt được trong thời gian qua đó là:
MTTQ và các tổ chức thành viên tích cực tuyên truyền, vận động các tầng lớp Nhân dân, các dân tộc, tôn giáo thực hiện các chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; các nhiệm vụ chính trị, phong trào thi đua yêu nước do cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp phát động, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2015-2020.
MTTQ các cấp phát huy tốt vai trò là “cầu nối” giữa cấp ủy Đảng, chính quyền với Nhân dân. Thông qua hệ thống tổ chức rộng rãi của Ủy ban MTTQ và các tổ chức thành viên từ tỉnh đến cơ sở, Ban Công tác Mặt trận ở các khu dân cư; phát huy vai trò của những người tiêu biểu, có uy tín, đội ngũ cộng tác viên dư luận xã hội, thường xuyên nắm tình hình Nhân dân, tập hợp ý kiến, tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân để kịp thời phản ánh với cấp ủy, chính quyền các cấp thông qua các báo cáo định kỳ về công tác Mặt trận; về tình hình Nhân dân, tình hình dân tộc, tôn giáo; trực tiếp phản ánh, kiến nghị khi tham gia các hội nghị của cấp ủy, chính quyền; thông báo hoạt động tham gia xây dựng chính quyền của MTTQ và các tổ chức thành viên tại các kỳ họp thường kỳ của HĐND các cấp, đồng thời phản ánh, kiến nghị với HĐND, UBND những vấn đề được nhiều cử tri, Nhân dân quan tâm. Từ những phản ánh, kiến nghị của Mặt trận, cấp ủy, chính quyền các cấp đã kịp thời đề ra những chủ trương, chính sách phù hợp trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện, đảm bảo quy định của pháp luật, phù hợp với thực tiễn và đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng hợp pháp, chính đáng của Nhân dân.
MTTQ các cấp phối hợp tổ chức tốt các hội nghị tiếp xúc, đối thoại trực tiếp của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền với Nhân dân; tiếp xúc, đối thoại trực tiếp của Thường trực cấp ủy, của đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn địa biểu Quốc hội tỉnh, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh với Nhân dân; tổ chức tốt các Hội nghị tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND và tổng hợp các ý kiến, kiến nghị của cử tri gửi đến các kỳ họp Quốc hội, HĐND các cấp. Các ý kiến, kiến nghị của cử tri và Nhân dân được cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm chỉ đạo, giải quyết. Qua đó đã phát huy dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội, ngày càng củng cố vững chắc niềm tin của Nhân dân với Đảng, chính quyền các cấp.
Trong nhiệm kỳ qua, công tác giám sát, phản biện xã hội theo Quyết định 217-QĐ/TW của Bộ Chính trị, Quyết định 2854-QĐ/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy là hoạt động trọng tâm của Ủy ban MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp trong tỉnh, bước đầu phát huy hiệu quả thiết thực, được cấp ủy, chính quyền, Nhân dân ghi nhận.
Ban Thường trực Ủy ban MTTQ các cấp đã tổ chức giám sát trên 1.200 chuyên đề, trong đó cấp tỉnh giám sát 13 chuyên đề. Nội dung giám được quan tâm lựa chọn, tập trung vào các lĩnh vực, các vấn đề đông đảo người dân quan tâm như: Việc thực hiện chính sách đối với người có công, chính sách dân tộc, giảm nghèo; bảo vệ môi trường, an toàn vệ sinh thực phẩm; công tác tiếp công dân và giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân; việc quản lý, thu, chi các khoản thu xã hội hóa ở các trường học; thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; thực hiện chính sách hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch COVID-19... Điển hình trong năm 2019, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh tổ chức giám sát việc thực hiện các Kết luận của Thường trực Tỉnh ủy tại các hội nghị tiếp xúc đối thoại trực tiếp với Nhân dân; năm 2020, giám sát việc quản lý an ninh nguồn nước và an toàn cấp nước phục vụ mục đích sinh hoạt của người dân trên địa bàn tỉnh. Đây là những vấn đề được cấp ủy, chính quyền và người dân rất quan tâm. Sau giám sát đã chỉ rõ những vấn đề còn vướng mắc, bất cập, những tồn tại, hạn chế và kiến nghị nội dung cụ thể với cấp ủy, chính quyền trong công tác chỉ đạo, quản lý nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật; bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân, lợi ích của Nhà nước. Các kiến nghị sau giám sát cơ bản đã được UBND tỉnh, các địa phương, các cơ quan, đơn vị, cá nhân có trách nhiệm tiếp thu, thực hiện.
Ở cơ sở, Ủy ban MTTQ cấp xã phát huy vai trò của các Ban Thanh tra nhân dân, Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng trong giám sát việc thực hiện quy chế dân chủ ở xã, phường, thị trấn; việc triển khai các chương trình, dự án đầu tư xây dựng cơ bản, nhất là trong xây dựng nông thôn mới. Qua đó, góp phần nâng cao hiệu quả thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, tăng cường đồng thuận xã hội, kết quả xây dựng nông thôn mới ở các địa phương... Bên cạnh đó, MTTQ các cấp phát huy vai trò của Nhân dân thực hiện giám sát thường xuyên đối với cán bộ, đảng viên, đại biểu dân cử; tham gia giám sát với Đoàn ĐBQH tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh, các Ban của HĐND tỉnh, Viện Kiểm sát Nhân dân và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp.
Cùng với hoạt động giám sát, MTTQ các cấp tham gia góp ý, phản biện xã hội đối với các dự thảo Luật của Quốc hội, các dự thảo văn bản của cấp ủy, chính quyền các cấp như: Các Chỉ thị, Nghị quyết, các chính sách, văn bản quy phạm pháp luật, chương trình, đề án, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội...
Thực hiện kế hoạch của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Hướng dẫn của Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh, Mặt trận Tổ quốc các cấp tham gia chuẩn bị và tổ chức Đại hội Đảng, tổ chức lấy ý kiến các tầng lớp Nhân dân, các dân tộc, tôn giáo tham gia góp ý vào dự thảo văn kiện Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2020-2025, trong đó có 11.075 người tham gia góp ý dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XX. Thông qua việc góp ý, phản biện xã hội của Mặt trận đã góp phần hoàn thiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, của cấp ủy, chính quyền các cấp, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân, tăng cường đồng thuận xã hội khi các chủ trương, chính sách được triển khai thực hiện.
Tuy nhiên, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh cũng thẳng thắn nhìn nhận bên cạnh những kết quả đạt được, công tác tham gia xây dựng Đảng, chính quyền của Mặt trận Tổ quốc các cấp trong tỉnh thời gian qua vẫn còn một số hạn chế như: Việc nắm tình hình, tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân có nơi chưa sâu sát, kịp thời; hoạt động giám sát ở một số cơ sở hiệu quả chưa cao; giám sát việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức lối sống của cán bộ, đảng viên và công tác cán bộ còn hạn chế; công tác phản biện xã hội, tham gia phòng chống tham nhũng, lãng phí chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu, kỳ vọng của cấp ủy, chính quyền và Nhân dân.
Từ những yêu cầu đặt ra đối với công tác Mặt trận trong giai đoạn hiện nay, được Đảng tin giao nhiều nhiệm vụ quan trọng; để phát huy hơn nữa vai trò của Mặt trận Tổ quốc tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền trong sạch, vững mạnh, trong thời gian tới, Mặt trận Tổ quốc các cấp tỉnh Thái Nguyên xác định một số giải pháp trọng tâm sau:
Một là: Tiếp tục đổi mới nội dung và phương thức hoạt động theo hướng gần dân, thiết thực, hiệu quả; vận động Nhân dân phát huy quyền làm chủ, tích cực, chủ động phản ánh, góp ý kiến, tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền; giúp cấp ủy, chính quyền các cấp nắm chắc tình hình, tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân; đồng thời thực hiện tốt chức năng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân, là cơ sở chính trị, là “cầu nối” góp phần củng cố vững chắc mối quan hệ mật thiết giữa Đảng, chính quyền với Nhân dân.
Hai là: Tích cực tuyên truyền, vận động Nhân dân, các dân tộc, tôn giáo thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp nhiệm kỳ 2020-2025, cụ thể hóa thành chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng của Mặt trận Tổ quốc các cấp, góp phần đưa Nghị quyết Đại hội Đảng vào cuộc sống.
Ba là: Tập trung nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả công tác giám sát và phản biện xã hội; thực hiện tốt nhiệm vụ giám sát, vận động Nhân dân tham gia giám sát việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của người đứng đầu, cán bộ chủ chốt và cán bộ, đảng viên theo Quy định số 124-QĐ/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng và Quy định 205-QĐ/TW của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền; triển khai thực hiện có hiệu quả cuộc vận động “Toàn dân tham gia phòng, chống tham nhũng” do Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam phát động, góp phần xây dựng Đảng, chính quyền trọng sạch, vững mạnh.
Bốn là: Phối hợp tổ chức tốt cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021- 2026, nhất là thực hiện tốt công tác hiệp thương lựa chọn, giới thiệu những người ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp; công tác tiếp xúc cử tri, vận động bầu cử cho những người ứng cử theo quy định của pháp luật, vận động Nhân dân tham gia bầu cử. Phối hợp tổ chức tốt các hội nghị tiếp xúc, đối thoại của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền với Nhân dân. Nâng cao chất lượng tổ chức các hội nghị tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND các cấp; hiệu quả công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư của công dân gửi đến Ủy ban MTTQ các cấp.
Năm là: Tích cực đề xuất với cấp ủy các cấp trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo công tác Mặt trận, nhất là việc bố trí, xây dựng đội ngũ cán bộ Mặt trận; chú trọng bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ Mặt trận các cấp trong tỉnh có phẩm chất, bản lĩnh chính trị và trình độ, năng lực đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ ngày càng cao của công tác Mặt trận, nhất là yêu cầu trong công tác giám sát, phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng, chính quyền. Tăng cường phát huy vai trò của các chuyên gia ở các ngành, Hội đồng tư vấn, Ban tư vấn của MTTQ các cấp.
Với niềm tin vào sự đổi mới và sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng bộ tỉnh trong nhiệm kỳ mới, Mặt trận Tổ quốc các cấp tỉnh Thái Nguyên quyết tâm thực hiện tốt nhiệm vụ, vận động các tầng lớp Nhân dân phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, chung sức cùng Đảng bộ, chính quyền các cấp thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, nhiệm kỳ 2020 - 2025.