Công tác nội chính, phòng chống tham nhũng (PCTN), cải cách tư pháp (CCTP) là nhiệm vụ quan trọng, liên quan đến sự phát triển bền vững của chế độ. Nhận thức rõ ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác này, ngày 5/01/1966, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 133-NQ/TW quyết định thành lập Ban Pháp chế Trung ương - tổ chức tiền thân của ngành Nội chính Đảng. Trải qua các giai đoạn của cách mạng, cơ quan làm công tác nội chính của Đảng có những tên gọi khác nhau và nhiều lần được hợp nhất, tái thành lập để phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ của đất nước trong từng giai đoạn, song vẫn bảo đảm hoàn thành tốt chức năng tham mưu với Đảng về công tác nội chính, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Để ghi nhận, tôn vinh và phát huy những đóng góp, cống hiến của các cơ quan tham mưu với Đảng về công tác nội chính; đồng thời động viên, khuyến khích đội ngũ cán bộ làm công tác nội chính Đảng thực hiện tốt nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn mới, Ban Bí thư đã quyết định lấy ngày 05/01/1966 là Ngày truyền thống Ngành Nội chính Đảng.
Ban Nội chính Tỉnh ủy Bắc Thái (nay là tỉnh Thái Nguyên) được thành lập lần đầu theo Quyết định số 173 ngày 29/10/1984 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy: "Là cơ quan tham mưu của Tỉnh ủy, có trách nhiệm giúp cấp ủy nghiên cứu, hướng dẫn, theo dõi, kiểm tra, đôn đốc các ngành, các cấp thực hiện các chủ trương, nghị quyết, chỉ thị của Đảng và Nhà nước về công tác nội chính". Trưởng ban đầu tiên là đồng chí Nông Đức Mạnh, nguyên Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (thời điểm đó giữ chức vụ Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Thái).
Trong thời gian này, Ban Nội chính Tỉnh ủy đã phát huy tốt vai trò tham mưu với cấp ủy kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc liên quan đến công tác nội chính; chỉ đạo giải quyết các vụ án, vụ việc nghiêm trọng, phức tạp, góp phần đảm bảo ổn định an ninh, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Qua hai lần giải thể và tái lập, mặc dù chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy có sự thay đổi, điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện tình hình, nhưng chức năng cơ quan tham mưu với cấp ủy về công tác nội chính vẫn đảm bảo sự xuyên suốt và có tính kế thừa, thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ được giao.
Thực hiện Kết luận Hội nghị Trung ương 5 (khóa XI) về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác PCTN, lãng phí, Ban Nội chính được tái lập ở Trung ương và cấp tỉnh. Ban Nội chính Tỉnh ủy được thành lập theo Quyết định số 1670-QĐ/TU ngày 12/6/2013 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy. Theo Quy định số 04-QĐi/TW ngày 25/7/2018 của Ban Bí thư Trung ương Đảng, Ban Nội chính Tỉnh ủy là cơ quan tham mưu, giúp việc của Tỉnh ủy mà trực tiếp, thường xuyên là Ban Thường vụ, Thường trực Tỉnh ủy về công tác nội chính, PCTN và CCTP; đồng thời là cơ quan chuyên môn, nghiệp vụ về công tác nội chính đảng, cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo CCTP tỉnh.
Sau hơn 7 năm đi vào hoạt động, Ban Nội chính Tỉnh ủy đã triển khai thực hiện đồng bộ, toàn diện, hiệu quả các nhóm nhiệm vụ được giao, nổi bật là:
Thứ nhất, đề xuất với Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Ban Thường vụ, Thường trực Tỉnh ủy ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, cụ thể hóa chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về công tác nội chính, PCTN, CCTP phù hợp với thực tiễn của địa phương, nổi bật như: Quy định số 2607-QĐ/TU ngày 02/10/2014 về sự lãnh đạo của Tỉnh ủy đối với công tác nội chính và PCTN trên địa bàn tỉnh; Đề án số 07-ĐA/TU ngày 25/11/2016 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát hiện và xử lý vụ việc, vụ án tham nhũng trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2016-2020; Chỉ thị số 17-CT/TU ngày 09/01/2017 về tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng đối với công tác bảo đảm an ninh, trật tự trên địa bàn tỉnh; Quy chế số 08-QC/TU ngày 26/6/2019 về Bí thư Tỉnh ủy tiếp dân, đối thoại trực tiếp với dân và xử lý những kiến nghị, phản ánh của dân...
Thứ hai, kịp thời tham mưu cho Ban Thường vụ Tỉnh ủy sơ kết, tổng kết các chỉ thị, nghị quyết, kết luận của Trung ương, của Tỉnh ủy về công tác nội chính, PCTN và CCTP.
Thứ ba, đề xuất với Ban Thường vụ, Thường trực Tỉnh ủy cho chủ trương, định hướng xử lý một số vụ việc, vụ án theo quy định, đảm bảo giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, tạo môi trường thuận lợi phục vụ phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh. Nổi bật như: Vụ án hình sự “Tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”; vụ “Chống người thi hành công vụ”, “Cố ý gây thương tích”, “Bắt, giữ người trái pháp luật” xảy ra ngày 16/8/2017 tại xóm Ngò, xã An Khánh, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên...
Thứ tư, tham mưu với Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đưa nội dung kiểm tra, giám sát về nội chính, PCTN vào Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX (nhiệm kỳ 2015-2020), lần thứ XX (nhiệm kỳ 2020-2025), Chương trình kiểm tra, giám sát toàn khóa, chương trình kiểm tra, giám sát và chương trình công tác trọng tâm PCTN hàng năm. Tham mưu chỉ đạo thực hiện các kết luận, kiến nghị của các đoàn kiểm tra, giám sát, thanh tra, kiểm toán của Trung ương và địa phương.
Thứ năm, tiếp nhận và xử lý đơn, thư gửi đến Tỉnh ủy bảo đảm tiến độ, chất lượng, hiệu quả; chủ trì, phối hợp tham mưu đồng chí Bí thư Tỉnh ủy tiếp dân định kỳ hằng tháng theo quy định của Bộ Chính trị.
Thứ sáu, tham mưu với Ban Thường vụ Tỉnh ủy thành lập và thường xuyên củng cố, kiện toàn Ban Chỉ đạo CCTP tỉnh để tham mưu lãnh đạo, chỉ đạo công tác CCTP theo yêu cầu của Bộ Chính trị; lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án, đáp ứng yêu cầu của Chiến lược CCTP.
Thứ bẩy, thẩm định, tham gia ý kiến có chất lượng đối với hàng chục dự thảo văn bản về lĩnh vực nội chính, PCTN, CCTP do các cơ quan, đơn vị xây dựng trước khi trình Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thường trực Tỉnh ủy.
Với những kết quả đạt được đã góp phần tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy đảng đối với công tác nội chính, PCTN và CCTP trên địa bàn tỉnh. Ban Nội chính Tỉnh ủy đã vinh dự được Ban Nội chính Trung ương, Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Chủ tịch UBND tỉnh tặng thưởng nhiều bằng khen; năm 2020 được Ban Nội chính Trung ương tặng Cờ thi đua, được Khối thi đua các cơ quan Đảng suy tôn đề nghị UBND tỉnh tặng Cờ thi đua...
Tự hào về truyền thống của ngành Nội chính Đảng, trong thời gian tới, trước yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao, tập thể lãnh đạo, cán bộ, công chức Ban Nội chính Tỉnh ủy sẽ tiếp tục phát huy truyền thống “Trung thành - Liêm chính - Bản lĩnh - Sáng tạo”, tập trung thực hiện tốt nhiệm vụ tham mưu với cấp ủy về công tác nội chính, PCTN và CCTP. Đồng thời, tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên gắn với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính; đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước; xây dựng Ban Nội chính Tỉnh ủy ngày càng trong sạch, vững mạnh, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị theo nội dung Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XX, nhiệm kỳ 2020-2025.