Hiện nay, tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) chiếm 29,87% dân số toàn tỉnh. Theo Quyết định số 861/QĐ-TTg ngày 04/6/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt danh sách các xã thuộc vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2025, Thái Nguyên có 110 xã, phường, thị trấn (trong đó có 100 xã thuộc vùng dân tộc và miền núi) gồm: 83 xã khu vực I, 12 xã khu vực II, 15 xã khu vực III.
Từ tổng hợp các nguồn lực đầu tư cho vùng DTTS, giai đoạn 2016 - 2020, Thái Nguyên có 34/48 xã đã ra khỏi tình trạng đặc biệt khó khăn; huyện Võ Nhai đã ra khỏi diện hưởng chính sách như huyện nghèo - huyện 30a; có 19/63 xã, 75/94 xóm thực hiện và hoàn thành mục tiêu Chương trình 135; 65/100 xã (bằng 65%) vùng DTTS và miền núi đạt chuẩn nông thôn mới, cao gấp ba lần bình quân chung của vùng DTTS và miền núi toàn quốc.
Để phát triển toàn diện chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội và quốc phòng, an ninh vùng dân tộc và miền núi; gắn tăng trưởng kinh tế với giải quyết các vấn đề xã hội, thực hiện tốt chính sách dân tộc, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh vừa ban hành Nghị quyết số 04-NQ/TU về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân tộc giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030”.
Theo đó, tiếp tục huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực đầu tư cho vùng DTTS và miền núi. Phấn đấu đến hết năm 2025, mức thu nhập bình quân của người DTTS tăng trên 2 lần so với năm 2020; 94% số xã vùng dân tộc và miền núi đạt chuẩn nông thôn mới; 100% xóm có đường ô tô đến trung tâm xã được cứng hóa. Duy trì tỷ lệ ít nhất 8% học sinh DTTS được học tại các trường phổ thông dân tộc nội trú.
Quy hoạch, sắp xếp, di dời, bố trí 62% số hộ DTTS đang cư trú phân tán, rải rác trong rừng đặc dụng, các khu vực xa xôi, hẻo lánh, nơi có nguy cơ xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở. Bảo tồn và phát triển các giá trị, bản sắc văn hóa của các dân tộc; phấn đấu 50% xóm có đội văn hóa, văn nghệ (câu lạc bộ) truyền thống hoạt động thường xuyên, có chất lượng. Bình quân hằng năm kết nạp đảng viên tại các xã vùng dân tộc và miền núi đạt tỷ lệ từ 2,5% trở lên so với đầu nhiệm kỳ.
