Ngày 16/10/1948, tại đồi Pụ Miếu, xã Điềm Mặc (Định Hóa), Ban Thường vụ Trung ương Đảng ra Quyết nghị số 29 về việc thành lập Ban Kiểm tra Trung ương. Sau đó, ban kiểm tra của các khu ủy, liên khu ủy lần lượt được thành lập. Sự ra đời của Ban Kiểm tra Trung ương - cơ quan kiểm tra chuyên trách đầu tiên của Đảng là một tất yếu khách quan, nhằm đáp ứng yêu cầu của công tác xây dựng Đảng trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
Thực hiện chủ trương của Trung ương Đảng, sự chỉ đạo của Liên khu ủy Việt Bắc, Tỉnh ủy Thái Nguyên đã quyết định thành lập các ban chuyên môn giúp việc; trong đó, Ban Tổ chức - Kiểm tra được thành lập vào quý I năm 1948. Đến đầu năm 1949, Ban Tổ chức - Kiểm tra được tách thành 2 ban là Ban Đảng vụ và Ban Kiểm tra.
Tự hào là nơi ghi dấu sự ra đời của cơ quan kiểm tra chuyên trách đầu tiên của Đảng, Ủy ban Kiểm tra (UBKT) các cấp trên địa bàn tỉnh luôn bám sát nhiệm vụ chính trị trong từng thời kỳ cách mạng, tích cực và chủ động thực hiện toàn diện các nhiệm vụ theo quy định của Điều lệ Đảng và nhiệm vụ do cấp ủy giao. Qua đó nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, giữ vững kỷ cương, kỷ luật, sự đoàn kết thống nhất trong Đảng, góp phần xây dựng Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh.
Với những thành tích đáng tự hào trong suốt quá trình xây dựng và trưởng thành, UBKT Tỉnh ủy đã vinh dự được Đảng và Nhà nước tặng nhiều phần thưởng cao quý, như: Huân chương Lao động hạng Nhất (lần 2), Cờ thi đua xuất sắc của Chính phủ, UBKT Trung ương, Tỉnh ủy và UBND tỉnh. Đó là những ghi nhận là nguồn cổ vũ động viên to lớn đối với sự phấn đấu vươn lên không ngừng của ngành Kiểm tra Đảng tỉnh Thái Nguyên.
Phát huy truyền thống vẻ vang của Ngành, trong những năm qua, UBKT và đội ngũ cán bộ kiểm tra các cấp trong tỉnh đã nhận thức đúng đắn vị trí, vai trò công tác kiểm tra, giám sát (KTGS); chủ động tham mưu, xây dựng chương trình và triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ KTGS.
Qua công tác KTGS, UBKT các cấp đã kết luận hoặc tham mưu, giúp cấp ủy kết luận, đánh giá đúng ưu điểm, hạn chế, khuyết điểm và nguyên nhân; xem xét, kết luận hoặc đề nghị cấp ủy quyết định thi hành kỷ luật nghiêm minh, kịp thời đối với những trường hợp cố tình vi phạm.
Nét nổi bật về công tác KTGS trong thời gian qua là: UBKT các cấp đã tập trung phục vụ cấp ủy lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2020-2025, tiến tới Đại hội XIII của Đảng; bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp, nhiệm kỳ 2021-2026; tham mưu giúp cấp ủy tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện Nghị quyết Trung ương (khóa XII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”; Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW và các quy định nêu gương của Đảng.
Tập trung giải quyết những vấn đề phức tạp, nổi cộm sau đại hội đảng bộ và bầu cử đại biểu HĐND các cấp; phục vụ cấp ủy lãnh đạo, chỉ đạo, kiện toàn, sắp xếp tổ chức bộ máy và cán bộ của các tổ chức thành viên trong hệ thống chính trị; bổ sung, sửa chữa hoặc ban hành mới nhiều văn bản, như: Nghị quyết, quy chế, quy định, chương trình, kế hoạch và các quy trình KTGS của cấp ủy, tổ chức đảng và UBKT các cấp; triển khai nghiên cứu các đề án về công tác KTGS...
Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ KTGS theo quy định của Điều lệ Đảng, nhiệm vụ cấp ủy giao và tham mưu, giúp cấp ủy thực hiện nhiệm vụ KTGS, UBKT Tỉnh ủy, UBKT các cấp luôn thể hiện tư tưởng chỉ đạo: “Chủ động, chiến đấu, giáo dục và hiệu quả” với phương châm “Công minh, chính xác, kịp thời”.
Đoàn kiểm tra của Ban Thường vụ Huyện ủy Phú Lương kiểm tra hồ sơ công tác đảng tại Đảng bộ xã Phú Đô. Ảnh T.L
Kết quả công tác KTGS đã có tác dụng quan trọng góp phần thúc đẩy thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ kinh tế - xã hội; bảo đảm quốc phòng - an ninh; giữ vững kỷ cương và tăng cường kỷ luật; từng bước ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí; xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức đảng.
Để đáp ứng yêu cầu của nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng đòi hỏi phải đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác KTGS, nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức đảng, đoàn kết thống nhất và bảo đảm dân chủ, giữ vững kỷ cương và tăng cường kỷ luật của Đảng; đẩy mạnh và ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên; bảo vệ, quan điểm, đường lối của Đảng. Trong thời gian tới, cấp ủy, UBKT các cấp trong tỉnh tập trung thực hiện tốt những nội dung sau:
Một là, tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy về công tác tuyên truyền, phổ biến, quán triệt các nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng về vị trí, vai trò, ý nghĩa, tác dụng của công tác KTGS, kỷ luật Đảng; nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cấp ủy, các tổ chức đảng, trước hết là người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, UBKT trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện các nội dung có liên quan đến công tác KTGS, kỷ luật Đảng.
Hai là, đổi mới và nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác KTGS, kỷ luật của Đảng trong toàn Đảng bộ tỉnh, cấp ủy các cấp quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực toàn diện, chất lượng, hiệu quả công tác KTGS theo đúng nghị quyết, chỉ thị, kết luận, quy định của Đảng và hướng dẫn của UBKT Trung ương; UBKT và cơ quan UBKT các cấp tích cực tham mưu cấp ủy, chủ động thực hiện toàn diện các nhiệm vụ theo quy định; tăng cường, chú trọng nắm bắt tình hình cơ sở, địa bàn, tập trung kiểm tra, giám sát vào những lĩnh vực dễ phát sinh tiêu cực, những vấn đề nổi cộm, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm để chủ động nhắc nhở, cảnh báo, phòng ngừa, ngăn chặn vi phạm từ sớm.
Ba là, Tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) gắn với thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW và các quy định nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, cơ quan, đơn vị; rà soát đề xuất sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các quy định, quy chế về công tác xây dựng Đảng; các văn bản, quy định, quy trình, hướng dẫn về công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật của Đảng cho phù hợp với tình hình thực tế.
Bốn là, Cấp ủy, tổ chức đảng, UBKT các cấp phải xác định công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng được đặc biệt quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, giải quyết kịp thời, đúng quy định các đơn thư tố cáo, khiếu nại của đảng viên và công dân. Phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, đoàn thể trong việc tiếp nhận, đối thoại và xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị của đảng viên, công dân, không để phát sinh điểm nóng, các vụ việc phức tạp, khiếu kiện đông nười, kéo dài, vượt cấp
Năm là, củng cố, kiện toàn tổ chức, bộ máy UBKT các cấp; xây dựng đội ngũ cán bộ UBKT các cấp có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; tăng cường đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ. Cán bộ kiểm tra các cấp phải nêu cao trách nhiệm, tính trung thực, liêm chính trong thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, trung thực với đồng chí, với tập thể mà trước hết là với chính bản thân mình.