Ngày 1/1/2022, Bắc Kạn và Thái Nguyên tròn 25 năm tái lập tỉnh. Đây chính là dịp thế hệ cán bộ và đồng bào các dân tộc của hai tỉnh cùng nhìn lại để thấy nỗ lực đã qua của Thái Nguyên-Bắc Kạn, cùng tự hào phấn khởi bước tiếp trên chặng đường còn gian khó phía trước… Với những người cầm bút chúng tôi, sự việc tái lập tỉnh năm 1997 là cả một miền ký ức….
Từ giữa mùa Đông năm 1996, nhiệt độ xuống thấp, trời rét. Ấy là tiết trời, còn trong lòng cán bộ và người dân Bắc Thái thì nhiệt liên tục tăng. Nhất là ngày 6-11, kỳ họp thứ 10 Quốc hội khoá IX đã ra Nghị quyết chia tỉnh Bắc Thái để tái lập tỉnh Bắc Kạn và Thái Nguyên. Vậy là sau 31 năm (Hai tỉnh sáp nhập năm 1965) ăn chung, làm chung, từ 1/1/1997, hai người con cùng chung một cội lại tái hồi cương vực. Tháng 11 và 12 năm ấy sôi động và tâm tư nhiều lắm. Ai quê gốc Bắc Kạn thì về xây dựng quê hương đã đành, ai đang ấm áp mền bông với gia đình được phân công đi Bắc Kạn thì “hô khẩu hiệu” lên đường… Các cuộc đưa tiễn diễn ra hết sức cảm động.
Ba mươi năm có lẻ chung sức, chung lòng lao động, dựng xây và chiến đấu, quân và dân Bắc Thái đã lập nhiều thành tích đáng tự hào: 1 Huân chương sao vàng, 6 Huân chương Độc lập Nhất, Nhì, Ba; 1 Huân chương Kháng chiến hạng Ba; 21 tập thể và cá nhân được tuyên dương Anh hùng LLVT, Anh hùng Lao động; 103 mẹ được phong tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, hàng nghìn tập thể, cá nhân được vinh danh ở các cấp độ khác nhau. Trong số các di sản còn hiển diện trên đất Thái Nguyên có dấu ấn lao động, chiến đấu, hy sinh của công dân Chợ Đồn, Bạch Thông, Nà Rì…Trận chiến chiều tối Noel 24/12/1972 tại Ga Lưu Xá, 60 thanh niên xung phong hy sinh là một ví dụ sinh động. Hay Hồ Núi Cốc thơ mộng là kết quả xây đắp của hàng nghìn lao động đến từ các huyện phía Bắc.
***
Ngày 21/4/1965, Theo nghị quyết của Quốc Hội, Bắc Kạn sáp nhập với Thái Nguyên thành Bắc Thái và từ 1/1/1997, tái thành lập hai tỉnh. Ngày này của 25 năm trước, về với tỉnh mới, Bắc Kạn ngót 4.000 ki-lô-mét vuông, dân số ba mươi vạn, thu ngân sách vài trăm tỷ; đất nước lúc ấy đã đổi mới đi lên công nghiệp hoá được 10 năm nhưng Bắc Thái cũng chưa kịp đầu tư cho khu vực phía Bắc tỉnh công nghiệp, đào tạo hay văn hoá nào đáng kể… Bắc Kạn hiện nay có 8 đơn vị hành chính. Đất vẫn rộng, người vẫn thưa (Chưa được nửa triệu), rừng và kinh tế đồi rừng là chủ đạo. Từ đặc điểm địa chính trị của Bắc Kạn, việc tái lập là để tỉnh này ổn định và phát triển trên cơ sở bảo tồn những giá trị hiện có.
Ngày mới tái lập, khó khăn chồng chất khó khăn: Tỉnh nghèo, kinh tế thuần nông, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, giao thông đều chưa phát triển. Toàn tỉnh có 5 huyện, 1 thị xã, 112 đơn vị cấp xã thì 16 xã chưa có đường ô tô, 16 xã ô tô chỉ đến được vào mùa khô, 2 huyện với 102 xã chưa có điện lưới quốc gia; trình độ dân trí thấp, tỷ lệ đói nghèo trên 50%; 103/112 xã thuộc diện đặc biệt khó khăn; thu ngân sách chỉ đáp ứng 10% chi thường xuyên. Dẫn một vài số liệu ở vạch xuất phát ấy để thấy những nỗ lực của Đảng bộ và nhân dân Bắc Kạn một phần tư thế kỷ qua. So với lịch sử, 25 năm qua chỉ như “Bóng câu qua cửa sổ”, nhưng Đảng bộ và nhân dân Bắc Kạn đã làm được nhiều hơn mong đợi, đó là: Hệ thống chính trị từ Đảng đến tổ chức quần chúng kỷ cương, nền nếp và mẫn cán. Tỉnh lỵ, huyện lỵ, cơ quan công quyền từ cấp xã gọn gàng, sạch đẹp, tạo niềm tin cho dân, cũng là cách để quản lý tốt hơn.
Giữ được rừng, ruộng nương, ít bán đất, chia lô để lấy thành tích thu ngân sách. Giữ được và từng bước khôi phục nền văn hoá Tày, Nùng, Dao… Điện, đường, trường, trạm đều đã tốt. Thu ngân sách cán mốc 1.000 tỷ, xoá đói, giảm nghèo giảm sâu. Thu hút đầu tư từ xa vào tỉnh ngày một nhiều, trong đó dẫn đầu là đầu tư vào thuỷ điện, khu dân cư và giao thông… Đó là vài việc căn bản nhất của một địa phương nằm cuối danh sách về kém phát triển, đang thức dậy dần dần để xây dựng quê hương giầu đẹp…
***
Phát biểu trong lề mít tinh tái lập hai tỉnh, đồng chí Nguyễn Ngô Hai, Uỷ viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh uỷ Thái Nguyên: Nói sao hết hơn 31 năm gian lao vất vả và sâu nặng nghĩa tình. Rồi đây sử sách của Bắc Thái, của 2 tỉnh Bắc Kạn và Thái Nguyên sẽ ghi chép và tổng kết lại cả thành công và chưa thành công để Đảng bộ và nhân dân 2 tỉnh tiếp tục phấn đấu…”. Ngày tái lập, Thái Nguyên sở hữu 3.541 cây số vuông, 1.019.299 người; Thành phố Thái Nguyên từng là thủ phủ Khu tự trị Việt Bắc: Khu công nghiệp Gang Thép, Sông Công; các mỏ than Núi Hồng, Làng Cẩm, Phấn Mễ, Khánh Hoà; mỏ chì Làng Hích, sắt ở Trại Cau… 5 trường đại học và gần 30 trường cao đẳng, trung cấp và dậy nghề…Thái Nguyên sở hữu các đoàn nghệ thuật, vùng di sản ATK Kháng chiến, Bảo tàng Văn hoá các dân tộc Việt Nam và giữ vai trò mà lịch sử trao gửi là Trung tâm vùng.
Số Báo Thái nguyên phát hành ngày tái lập tỉnh.
Đảng bộ và nhân dân các dân tộc Thái Nguyên cũng đã có nhiều cố gắng để từng bước nâng cao đời sống nhân sân, xây dựng Thái Nguyên giàu đẹp. Công nghiệp vẫn giữ vị trí đứng đầu về tăng trưởng, trong đó giới doanh nghiệp và doanh nhân giữ vai trò to lớn trong đóng góp ngân sách và an sinh xã hội. Chè trở thành cây công nghiệp hàng hoá, tiêu biểu cho hình ảnh nông thôn thời đổi mới. Những con đường Bắc Sơn, Bắc Sơn kéo dài, Việt Bắc, Việt Bắc kéo dài, cây cầu sang sông từ Bến Tượng và hàng chục khu công nghiệp, dân cư mọc lên ở T.P Thái Nguyên và các huyện là minh chứng cho sự phát triển.
***
Tôi xin dành ít dòng trong bài viết để nói về truyền thông 2 tỉnh. Báo Bắc Kạn thừa hưởng nền nếp và nghiệp vụ của tờ Bắc Thái, mà tờ báo Bắc Thái lại thừa hưởng truyền thống báo chí cách mạng và kháng chiến nên phục vụ tốt cho nhiệm vụ chính trị ngay từ số đầu 1/1/1997 và gần 5.000 tờ báo thời sự suốt 25 năm qua. Báo Bắc Kạn điện tử ra đời cũng đến hai chục năm, cập nhậy nhanh,chính xác, góp phần định hướng thông tin cho tỉnh. Đài PTTH Bắc Kạn cũng như Đài PTTH Thái Nguyên có nền móng từ Đài Khu tự trị Việt Bắc, trở về phục vụ đồng bào mình ngay từ buổi đầu tiên đã có bản sắc riêng,
Vâng! Đôi dòng tâm sự, đôi lời nhắn gửi, Hai nhăm năm ấy thật nhân nghĩa,ân tình.
.jpg?width=300&height=-&type=resize)
.jpg?width=300&height=-&type=resize)
