Y đức là cái gốc của người thầy thuốc, lương y phải như từ mẫu

Nhân kỷ niệm 67 năm ngày Thầy thuốc Việt Nam, sáng 27-2, tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc gặp mặt Đoàn đại biểu cán bộ y tế tiêu biểu toàn quốc. Báo Thái Nguyên trân trọng giới thiệu bài phát biểu của Chủ tịch nước tại sự kiện này.

Thưa Bộ trưởng Y tế, GS, TS, BS Nguyễn Thanh Long, các đồng chí lãnh đạo Bộ Y tế, các cơ quan Trung ương;

Thưa các cán bộ, y, bác sĩ tiêu biểu và tất cả các đồng chí,

Việt Nam chúng ta có nền văn hiến lâu đời, có nền văn hóa truyền thống tốt đẹp, “tôn sư, trọng đạo”, quý trọng hiền tài, tình cảm dân tộc sâu sắc, nồng ấm, luôn khích lệ, tôn vinh những người có thành tích đặc biệt.

Có hai trong số những nghề cao quý mà nhân dân ta kính trọng gọi bằng chữ Thầy, đó là Thầy giáo và Thầy thuốc. Đảng, Nhà nước và nhân dân ta luôn ghi nhớ và vinh danh những đóng góp của những người Thầy đó bằng những ngày lễ kỷ niệm và hôm nay, nhân tròn 67 năm Ngày Bác Hồ viết thư gửi Hội nghị cán bộ y tế, tôi rất vui mừng và xúc động được gặp mặt các cán bộ y tế tiêu biểu đại diện cho ngành Y tế về Hà Nội dự Lễ kỷ niệm ngày Thầy thuốc Việt Nam 27/2/2022.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, tôi thân ái gửi tới các đồng chí đại biểu, các cán bộ y tế tiêu biểu và qua các đồng chí gửi tới toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong ngành Y tế cả nước lời chào thân ái, lời thăm hỏi chân tình và lời chúc mừng tới ngành Y tế với nhiều thắng lợi mới to lớn hơn nữa.

Như trong Thư gửi Hội nghị cán bộ y tế của Bác ngày 27/2/1955, Người đã căn dặn: “Người bệnh phó thác tính mệnh của họ nơi các cô, các chú. Chính phủ phó thác cho các cô, các chú việc chữa bệnh tật và giữ sức khỏe cho đồng bào. Đó là một nhiệm vụ rất vẻ vang. Vì vậy, cán bộ cần phải thương yêu, săn sóc người bệnh như anh em ruột thịt của mình, coi họ đau đớn cũng như mình đau đớn. “Lương y phải như từ mẫu”.

Trong suốt 67 năm qua, ngành Y tế đã nỗ lực phấn đấu, không quản gian khổ, hy sinh, thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe cán bộ, chiến sĩ và nhân dân, ngày càng trưởng thành và lớn mạnh về mọi mặt. Trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, các thế hệ thầy thuốc đã có mặt trên khắp các chiến trường để chăm sóc, cứu chữa thương binh, bệnh binh, đồng bào, đồng chí.

Hàng nghìn cán bộ y tế, trong đó có cố Bộ trưởng Phạm Ngọc Thạch, Giáo sư Đặng Văn Ngữ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm là những tấm gương sáng tiêu biểu, đã anh dũng hy sinh vì độc lập, tự do cho Tổ quốc. Khi đất nước hòa bình, thống nhất, đội ngũ thầy thuốc lại có mặt trên mọi nẻo đường; tận tụy cống hiến, bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cho mọi người, đem lại hạnh phúc cho nhân dân.

Việt Nam được quốc tế đánh giá là một trong số ít các nước có mạng lưới y tế hoàn chỉnh tới tận thôn, bản, bảo đảm cung cấp các dịch vụ y tế cơ bản cho mọi người dân. Nhiều bác sĩ của Việt Nam được bạn bè, đồng nghiệp quốc tế đánh giá cao; đã thực hiện thành công nhiều kỹ thuật khó, điều trị được nhiều bệnh hiểm nghèo, tiếp cận và làm chủ được hầu hết các kỹ thuật y học tiên tiến trên thế giới. Những thành tựu y học của ngành Y tế Việt Nam về tim mạch can thiệp, phẫu thuật nội soi, vi phẫu, ghép tạng, ghép chi… đã đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia đang phát triển có tốc độ ứng dụng và đổi mới kỹ thuật y học trong thực hành lâm sàng nhanh nhất trên thế giới.

Lĩnh vực y tế dự phòng cũng ngày càng phát triển, ngăn chặn được các bệnh dịch nguy hiểm, kiểm soát được bệnh lao, sốt rét, HIV/AIDS, SARS… thanh toán được bệnh phong, loại trừ bại liệt, uốn ván sơ sinh, vệ sinh an toàn thực phẩm, rèn luyện thể lực, nâng cao sức khỏe.

Các chỉ số sức khỏe của nhân dân đã được nâng lên rõ rệt và tốt hơn so với nhiều nước có cùng mức thu nhập bình quân đầu người. Chất lượng dân số từng bước được cải thiện. Những người yếu thế như người nghèo, người dân tộc thiểu số, trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật… đều được hỗ trợ tiếp cận dịch vụ y tế.

Đặc biệt, hơn 2 năm qua, đại dịch COVID-19 xuất hiện, lây lan, ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi mặt của đời sống kinh tế-xã hội, với tinh thần “chống dịch như chống giặc”, toàn ngành Y tế, đội ngũ y, bác sĩ, cùng với cả hệ thống chính trị, các tầng lớp nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp tham gia vào cuộc chiến cam go, vất vả chống đại dịch. Chúng ta đã bước sang giai đoạn: “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát có hiệu quả dịch bệnh, vừa phòng chống dịch thành công, vừa khôi phục và phát triển kinh tế-xã hội”.

Trong cuộc chiến khốc liệt này kéo dài hơn 2 năm, gian khổ mà vinh quang, chúng ta đã chứng kiến những nghĩa cử cao cả, đẹp đẽ, những đức hy sinh, những trái tim nhiệt huyết, những tấm lòng nhân ái tỏa sáng… của đội ngũ bác sĩ, cán bộ và nhân viên y tế, trên cả nước. Hình ảnh những cán bộ y tế trong bộ quần áo bảo hộ kín mít, đêm quên ngủ, ngày quên ăn, tận tâm, tận lực với công việc đã ghi sâu vào tâm trí của nhiều người Việt Nam.

Những "chiến sĩ áo trắng" đã không ngại hy sinh gian khổ, gác lại hạnh phúc riêng tư, gác lại cuộc sống yên bình, để lại con thơ, bố mẹ già đang ngày-đêm ngóng trông, đi vào tâm dịch nhiều tháng không về nhà, nhiều nhân viên y tế trải qua cuộc sống cô lập, mất đi sự tiếp xúc của con người, vượt qua nỗi sợ hãi, ám ảnh khi chứng kiến những phút giây sinh tử, sẵn sàng nhận rủi ro về mình để phục vụ, chăm sóc người dân trong các khu cách ly, các bệnh viện dã chiến… có người đã mãi mãi không trở về.

Hàng nghìn tấm gương tiêu biểu trong ngành Y tế đã xuất hiện, lao động hết mình, thầm lặng mà anh hùng, nhiều bác sĩ, nhân viên y tế mà chúng ta không có dịp tôn vinh, không có dịp gặp mặt họ (kể cả các bác sĩ trực tiếp, các đồng chí lãnh đạo các bệnh viện, và các đồng chí làm công tác quản lý nhà nước về y tế các cấp, đặc biệt là cán bộ Bộ Y tế, Sở Y tế). Họ thực sự là những “từ mẫu” của nhân dân, không chỉ có trái tim nhân ái, tấm lòng nhân hậu mà còn có nghị lực kiên cường, sự chịu đựng bền bỉ, dẻo dai thật phi thường, đáng ghi nhận, khâm phục. Họ xứng đáng được tôn vinh như những người anh hùng.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt Trận Tổ quốc Việt Nam, tôi ghi nhận, đánh giá cao, nhiệt liệt biểu dương những thành tích ngành Y tế đã đạt được, đặc biệt đánh giá cao công lao, vai trò, sự nỗ lực, hy sinh, cống hiến của lực lượng thầy thuốc ngành Y tế đã góp phần quan trọng đưa nước ta vượt qua những khó khăn, thách thức chưa từng có do đại dịch COVID-19 gây ra; nhiệt liệt chúc mừng gần 150 thầy thuốc, cán bộ y tế tiêu biểu, có thành tích xuất sắc trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân có mặt ở đây hôm nay.

Thưa các đồng chí,

Nhân dân có khỏe mạnh thì đất nước mới cường thịnh, dân tộc mới trường tồn, giống nòi mới được duy trì và phát triển. Chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân. Với đà phát triển hiện nay của đất nước, đến năm 2030, khoảng 50% người dân sẽ gia nhập tầng lớp trung lưu, và chắc chắn rằng, bên cạnh nhu cầu cao hơn về chất lượng giáo dục, môi trường sinh thái và an ninh an toàn trong cuộc sống thì kỳ vọng của họ vào chất lượng dịch vụ y tế cũng sẽ cao hơn. Làm thế nào để đáp ứng được những kỳ vọng này, đồng thời chăm lo sức khỏe tốt cho những người yếu thế, người nghèo, người ở vùng miền núi, vùng đông đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa là trách nhiệm hết sức quan trọng, lớn lao và khó khăn của toàn ngành Y tế. Tôi đề nghị 6 việc sau đây:

Thứ nhất, thúc đẩy tinh thần đoàn kết vì sự phát triển chung. Đoàn kết là sức mạnh như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn. Cả hệ thống y tế và từng con người trong hệ thống đó phải phát huy cao nhất tinh thần đoàn kết, hỗ trợ, giúp đỡ nhau; đoàn kết trên dưới và cả đoàn kết trong ngoài ngành vì sự phát triển chung của đất nước ta, của ngành Y tế. Qua đại dịch COVID-19, chúng ta thấy một tinh thần trên dưới một lòng, đoàn kết chặt chẽ, hàng nghìn bác sĩ, sinh viên y khoa tình nguyện từ bắc vào nam, rất nhiều bác sĩ từ bệnh viện ở T.P Hồ Chí Minh xuống đồng bằng sông Cửu Long để chiến đấu chống đại dịch, bảo vệ sức khỏe, tính mạng cho nhân dân.

Thứ hai, đội ngũ thầy thuốc phải không ngừng rèn đức luyện tài. Phàm làm nghề gì cũng cần phải có đạo đức, làm nghề chữa bệnh cho nhân dân thì càng phải y đức. Y đức là cái gốc của người thầy thuốc, lương y phải như từ mẫu. Cùng với y đức, tài năng chuyên môn cũng phải không ngừng được trau dồi, nâng cao mới có thể đáp ứng được yêu cầu chữa bệnh cho nhân dân, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh nảy sinh nhiều thách thức mới đối với con người.

Thứ ba, quan tâm sâu sắc đến đời sống của người thầy thuốc. Tiếp tục quan tâm và chăm lo nhiều hơn nữa đời sống vật chất lẫn tinh thần của đội ngũ y, bác sĩ, cán bộ y tế, những người thầy thuốc, nhất là ở những vùng kinh tế khó khăn, những người làm việc trong môi trường rủi ro, điều kiện đặc biệt, chú ý quan tâm hệ thống y tế cơ sở và y tế dự phòng. Chính sách không chỉ nhằm hỗ trợ những khó khăn trước mắt mà còn đảm bảo tính căn cơ và lâu dài. Đề nghị Bộ trưởng Y tế cần rà soát lại những cơ chế, chính sách còn bất cập trong ngành y, nhất là y tế cơ sở để có đề xuất trình cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định.

Thứ tư, tiếp tục xây dựng nền y học nước nhà trên nguyên tắc khoa học-dân tộc-đại chúng và hội nhập. Điều này có nghĩa là nền y học phải không ngừng nâng cao năng lực, dựa trên nền tảng tri thức khoa học và áp dụng công nghệ hiện đại; tính dân tộc có nội hàm sâu sắc, đó là sự phát huy những tinh hoa y học của dân tộc ta, là đông tây y kết hợp; tính đại chúng thể hiện một nền y học mang lại những giá trị công, phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc; xây dựng nền y học nước ta phát triển trên tinh thần hội nhập hai chiều với nền y học thế giới. Năm 2017, khi làm Thủ tướng, tôi đã chủ trì Hội nghị toàn quốc về phát triển dược liệu Việt Nam, đề ra những chính sách thúc đẩy phát triển y học cổ truyền Việt Nam, việc này cần được chú trọng đẩy mạnh hơn, gắn với ứng dụng công nghệ.

Thứ năm, đưa chuyển đổi số trở thành một ưu tiên chính sách hàng đầu, là một yêu cầu cấp bách, cần làm nhanh, mạnh hơn nữa để vừa để đáp ứng nhu cầu và kỳ vọng của xã hội, không chỉ trong việc phục vụ người dân trong nước, mà còn đưa dịch vụ y tế trở thành một ngành kinh tế quan trọng. (Chúng ta có nhiều bác sĩ tài năng nhưng hệ thống quản trị, quản lý và tổ chức y tế của chúng ta còn nhiều hạn chế, bất cập).

Thứ sáu, kiên quyết, kiên trì đấu tranh và đẩy lùi mọi tiêu cực, làm trong sạch bộ máy, bảo vệ uy tín của ngành, danh dự của người thầy thuốc.

Một lần nữa, tôi xin trân trọng biểu dương những nỗ lực, cống hiến to lớn của ngành Y tế; những thầy thuốc của nhân dân, những cán bộ y tế tiêu biểu có thành tích xuất sắc trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, đặc biệt là trong công tác phòng, chống dịch COVID-19 vừa qua. Mong các đồng chí tiếp tục cố gắng hơn nữa; góp sức vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; xứng đáng với sự tôn vinh của Đảng, Nhà nước và nhân dân đối với ngành Y tế.

Tôi muốn trích dẫn một câu nói của Seneca, triết gia người La Mã, nhấn mạnh đến vai trò của y đức, đến sự tử tế trong ngành y mà tôi muốn chia sẻ với tất các thầy thuốc, đó là: Người ta trả tiền cho công sức của bác sĩ, còn sự tử tế của bác sĩ vẫn mãi là món nợ ân tình. Tôi nói điều này để nêu bật vai trò quan trọng của y đức và với tư cách là người chịu món nợ ân tình đối với những người đã và đang tận tâm chăm sóc sức khỏe cho nhân dân.

Thưa các đồng chí,

Chúng ta đang ở trong tháng Giêng, tháng khởi đầu của mùa Xuân. Xuân mang đến cho chúng ta chồi non lộc biếc. Chúc cho chồi non lộc biếc của ngành Y tế vươn lên mạnh mẽ, cứng cáp trong năm Nhâm Dần để nhân dân được thụ hưởng. Nhân dịp này tôi gửi lời chúc tới toàn thể cán bộ, công chức, viên chức ngành Y tế và gia đình một năm mới sức khỏe, an khang, thịnh vượng và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, xứng đáng là người “Thầy” được nhân dân kính trọng, tin yêu.

Chúc một tinh thần kiên cường, một sức khỏe tràn đầy, một nghị lực vượt khó để tất cả chúng ta đóng góp vào thành tựu ngành Y tế, xứng đáng với sự tin yêu của nhân dân.

Xin trân trọng cảm ơn!   

(Tiêu đề do Toà soạn đặt)