Hoàn thành xuất sắc sứ mệnh lịch sử - tiếp tục khẳng định vị thế

Tại Hội thảo khoa học: “Bác Hồ về An toàn khu Định hóa, Thái Nguyên - Quyết định lịch sử mở ra thắng lợi vẻ vang của cuộc kháng chiến, kiến quốc”, được tổ chức chiều 20-5-2022 tại ATK Định Hóa, đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương đã có bài phát biểu nêu bật ý nghĩa của sự kiện lịch sử quan trọng này; đồng thời nhấn mạnh những đóng góp to lớn trong lịch sử và những thành tựu nổi bật của tỉnh Thái Nguyên thời gian gần đây. Báo Thái Nguyên trân trọng giới thiệu lược ghi bài phát biểu của đồng chí Nguyễn Xuân Thắng.

Cách đây 75 năm, giữa lúc cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp bước vào giai đoạn gay go, ác liệt, ngày 20/5/1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Trung ương Đảng và Chính phủ đã quyết định về Định Hóa, Thái Nguyên. Trong khoảng thời gian từ tháng 5/1947 đến tháng 7/1954, Người đã ở và làm việc tại nhiều địa điểm khác nhau trên địa bàn ATK Định Hóa; trực tiếp cùng Trung ương Đảng, Chính phủ đưa ra những quyết sách quan trọng để lãnh đạo sự nghiệp “kháng chiến, kiến quốc”, đưa cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của nhân dân ta đi đến thắng lợi hoàn toàn. Địa danh ATK Định Hóa - Thái Nguyên đã đi vào lịch sử dân tộc Việt Nam, gắn liền với cuộc đời, sự nghiệp cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh và pho sử vàng của Đảng ta.

Hôm nay, trong không khí hào hùng của những ngày tháng 5 lịch sử, kỷ niệm 68 năm Ngày Chiến thắng Điện Biên Phủ, 132 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh muôn vàn kính yêu trên vùng đất Thái Nguyên giàu truyền thống lịch sử - văn hóa, cách mạng, Tỉnh ủy Thái Nguyên và Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh phối hợp tổ chức Hội thảo khoa học “Bác Hồ về An toàn khu Định Hóa, Thái Nguyên - Quyết định lịch sử mở ra thắng lợi vẻ vang của cuộc kháng chiến, kiến quốc”.

Hội thảo nhằm tiếp tục khẳng định, làm sâu sắc hơn ý nghĩa và giá trị, tầm vóc của sự kiện lịch sử đặc biệt: 75 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh về An toàn khu Định Hóa, cùng Trung ương Đảng và Chính phủ lãnh đạo thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược; qua đó bày tỏ lòng biết ơn vô hạn đối với những cống hiến vĩ đại của Chủ tịch Hồ Chí Minh; góp phần giáo dục truyền thống lịch sử, lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ; khơi dậy và phát huy nguồn sức mạnh nội sinh to lớn của tỉnh để xây dựng Thái Nguyên ngày càng giàu đẹp, văn minh, hạnh phúc.

Để Hội thảo mang lại nhiều ý nghĩa thiết thực, tôi đề nghị quý vị đại biểu và các nhà khoa học tập trung thảo luận làm sâu sắc hơn một số vấn đề chủ yếu sau:

1. Tầm nhìn chiến lược của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng, Chính phủ đối với An toàn khu Định Hóa, Thái Nguyên

Ngay sau Cách mạng Tháng Tám 1945 thành công, trong khi Đảng, Chính phủ và nhân dân Việt Nam nỗ lực xây dựng chế độ mới, thực hiện công cuộc kiến thiết đất nước thì thực dân Pháp và bè lũ tay sai không ngừng chống phá, cố tình phá hoại những thành quả cách mạng và nền độc lập dân tộc mà nhân dân ta vừa giành được.

Cuối năm 1946, trước những hành động gây hấn của thực dân Pháp, với nhãn quan sáng suốt và tầm nhìn chiến lược, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định, phải khẩn trương củng cố căn cứ địa Việt Bắc với niềm tin: “Cách mệnh đã do Việt Bắc mà thành công, thì kháng chiến sẽ do Việt Bắc mà thắng lợi”. Cùng với Chợ Đồn thuộc tỉnh Bắc Kạn; Sơn Dương, Yên Sơn, Chiêm Hóa thuộc tỉnh Tuyên Quang; các huyện: Định Hóa, Đại Từ, Phú Lương thuộc tỉnh Thái Nguyên đã được lựa chọn để xây dựng ATK Trung ương.

Trong số các địa phương được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng lựa chọn để xây dựng ATK Trung ương, huyện Định Hoá, tỉnh Thái Nguyên có vị trí đặc biệt quan trọng. Đây là huyện miền núi nằm ở phía Tây Bắc tỉnh Thái Nguyên - trung tâm của căn cứ địa Việt Bắc, là vùng đệm tiếp nối giữa đồng bằng châu thổ sông Hồng và vùng trung du với khu vực miền núi phía Bắc, với địa hình “tiến có thể đánh, lui có thể giữ”; hệ thống rừng rậm bạt ngàn có thể “che bộ đội, vây quân thù”; có mạng lưới giao thông, liên lạc thuận tiện trong vùng và với các tỉnh bên ngoài, cũng như thông ra biên giới, đảm bảo giao lưu quốc tế; có thể tự cấp, tự túc, đáp ứng được những nhu cầu thiết yếu về hậu cần tại chỗ của căn cứ địa cách mạng.

Bên cạnh đó, Định Hóa còn là địa phương có cơ sở và phong trào quần chúng phát triển vững mạnh, nhân dân các dân tộc nơi đây luôn một lòng son sắt thủy chung với Đảng. Được lựa chọn để xây dựng thành căn cứ địa cách mạng, nơi đứng chân các cơ quan đầu não kháng chiến, huyện Định Hóa nói riêng và tỉnh Thái Nguyên nói chung cùng với tỉnh Tuyên Quang đã vô cùng vinh dự và tự hào được đảm nhận sứ mệnh đặc biệt mà lịch sử dân tộc trao cho là “Thủ đô kháng chiến”.

2. Hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Trung ương Đảng, Chính phủ tại An toàn khu Định Hóa

Rời Thủ đô Hà Nội lên chiến khu Việt Bắc lãnh đạo cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện, lâu dài, dựa vào sức mình là chính, với niềm tin “kháng chiến nhất định thắng lợi”, tại An toàn khu Định Hóa, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Trung ương Đảng và Chính phủ đã quyết định nhiều chủ trương lớn và có những hoạt động quan trọng, lãnh đạo cuộc “kháng chiến, kiến quốc” của dân tộc ta đi đến thắng lợi.

Thứ nhất, đề ra những quyết định lịch sử, giành thắng lợi từng bước về quân sự, đưa cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của cả dân tộc ta đi đến thắng lợi hoàn toàn

Một trong những quyết sách đầu tiên tại ATK Định Hóa – thể hiện tầm nhìn chiến lược và bản lĩnh của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng là mở Chiến dịch Thu Đông 1947, chuyển cục diện cuộc chiến từ thế phòng ngự, bị động sang thế chủ động, lãnh đạo quân dân ta đánh tan cuộc hành quân quy mô lớn của thực dân Pháp lên Việt Bắc.

Tiếp đó, trước những chuyển biến mau lẹ của tình hình thế giới và sự lớn mạnh của quân đội ta, tháng 7-1950, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Ban Thường vụ Trung ương Đảng đã quyết định mở Chiến dịch Biên giới và giành thắng lợi vẻ vang, đánh dấu bước ngoặt về cục diện chiến tranh, tạo ra thế và lực mới đưa cuộc kháng chiến của quân và dân ta bước sang giai đoạn mới: Quân ta giành quyền chủ động, liên tục mở các chiến dịch, các trận đánh lớn tiêu diệt sinh lực địch, giải phóng đất đai, mở rộng căn cứ địa; quân Pháp ngày càng lún sâu vào thế bị động, sa lầy trong chiến tranh ở Việt Nam và Đông Dương.

Để đưa cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đến thắng lợi cuối cùng, tại bản Tỉn Keo, xã Điềm Mặc, huyện Định Hóa, Thái Nguyên, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng, Bộ Chính trị đã thông qua kế hoạch, phương án tác chiến Đông Xuân 1953-1954. Đặc biệt, tháng 1/1954, sau khi nghe Tổng Quân ủy báo cáo, Bộ Chính trị hạ quyết tâm: “Tập trung đại bộ phận chủ lực thiện chiến của ta lên mặt trận Điện Biên Phủ mở chiến dịch tiến công tiêu diệt những lực lượng tinh nhuệ nhất của địch trong tập đoàn cứ điểm mạnh nhất của chúng trên chiến trường Đông Dương này”.

Quyết định đúng đắn đó là cơ sở để quân và dân ta làm nên thắng lợi vĩ đại của chiến dịch Đông Xuân 1953-1954, với đỉnh cao là Chiến dịch Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”. Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ là chiến thắng của chủ nghĩa yêu nước, chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo tài tình của Trung ương Đảng, Chính phủ, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Thứ hai, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Trung ương Đảng và Chính phủ đã lãnh đạo đẩy mạnh nhiệm vụ “kiến quốc”, phát động và tổ chức phong trào thi đua ái quốc trong quần chúng nhân dân

Trong những năm sống và làm việc tại ATK Định Hóa, Thái Nguyên, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Trung ương Đảng và Chính phủ luôn quán triệt sâu sắc và chỉ đạo sát sao nhiệm vụ “kiến quốc” gắn liền với nhiệm vụ “kháng chiến”. Một trong những yếu tố hàng đầu tạo ra sức mạnh để lãnh đạo cuộc kháng chiến đi đến thành công là xây dựng Đảng vững mạnh. Nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của việc xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong điều kiện Đảng tuyên bố tự giải tán (thực chất là rút vào hoạt động bí mật, từ ngày 11/11/1945 đến trước Đại hội đại biểu lần thứ hai của Đảng, tháng 2/1951), ngay trong thời gian đầu ở ATK Định Hóa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hoàn thành tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”. Đây là tác phẩm quan trọng, thể hiện những tư tưởng, quan điểm lớn của Người về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

Cùng với chăm lo công tác xây dựng Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng, Chính phủ luôn quan tâm xây dựng bộ máy nhà nước từ Trung ương đến địa phương phải thực sự là của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc; đề ra nhiều chủ trương, ban hành các quyết định, sắc lệnh, thông tư quan trọng về các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội; đẩy mạnh phong trào “Thi đua ái quốc” trong toàn Đảng, toàn quân và toàn dân nhằm nêu cao tinh thần tự lực, tự cường, tích cực tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm, góp phần đưa sự nghiệp kháng chiến đi đến thành công.

Thứ ba, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Trung ương Đảng và Chính phủ đã nỗ lực vận động ngoại giao, chỉ đạo và trực tiếp thực hiện có kết quả nhiều hoạt động đối ngoại, tăng cường thế và lực cho cuộc kháng chiến chính nghĩa của dân tộc Việt Nam

Tại An toàn khu Thái Nguyên, trong tình thế cách mạng bị bao vây cô lập, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Việt Nam gặp muôn vàn khó khăn, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ ta luôn thể hiện rõ quan điểm sẵn sàng thiết lập quan hệ ngoại giao với các nước tôn trọng quyền bình đẳng, chủ quyền lãnh thổ và chủ quyền quốc gia của nước Việt Nam, “để cùng nhau bảo vệ hòa bình và xây đắp dân chủ thế giới”.

Việc Liên Xô, Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa và các nước dân chủ trên thế giới công nhận Chính phủ Việt Nam Dân chủ cộng hòa đã “nâng lên mức cao nhất niềm phấn khởi của nhân dân Việt Nam dũng cảm mà tinh thần thì rất cao và lòng can đảm thì không gì thắng nổi”. Đối với Việt Nam, đó là một thắng lợi lớn về chính trị. Nhờ vậy, Việt Nam đã nhận được sự ủng hộ to lớn về vật chất và tinh thần của các nước xã hội chủ nghĩa và nhân dân tiến bộ trên thế giới, tạo nên thế và lực cho cuộc kháng chiến giành thắng lợi.

3. Những đóng góp của quân và dân An toàn khu Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược

Được lựa chọn là trung tâm đầu não của “Thủ đô kháng chiến” của cả nước là niềm vinh dự, tự hào; đồng thời cũng là trách nhiệm to lớn đối với Đảng bộ và nhân dân các dân tộc huyện Định Hóa nói riêng và tỉnh Thái Nguyên nói chung. Nhiệm vụ quan trọng nhất của quân dân Định Hóa, Thái Nguyên là bảo vệ an toàn tuyệt đối cho Chủ tịch Hồ Chí Minh và các đồng chí lãnh đạo cấp cao của Đảng, Chính phủ, Quân đội, Mặt trận; các cơ quan, kho tàng, nhà xưởng đóng trên địa bàn huyện. Đảng bộ và nhân dân các dân tộc Định Hóa, cùng các địa phương trong vùng An toàn khu Thái Nguyên luôn nêu cao tinh thần cảnh giác, làm tốt công tác bảo mật, trừ gian; chiến đấu anh dũng, hoàn thành xuất sắc trọng trách bảo vệ an toàn tuyệt đối cho Chủ tịch Hồ Chí Minh và các cơ quan Trung ương trước các cuộc tấn công, càn quét của kẻ thù; góp phần mở rộng và củng cố căn cứ địa Việt Bắc.

Quân và dân An toàn khu Định Hóa nói riêng, tỉnh Thái Nguyên nói chung luôn thể hiện rõ quyết tâm kháng chiến, vượt mọi khó khăn, tích cực tăng gia sản xuất, xây dựng nền kinh tế tự cung, tự cấp, góp phần củng cố an toàn khu, giúp đỡ đồng bào tản cư từ miền xuôi lên; đồng thời tích cực đóng góp sức người, sức của, chi viện cho tiền tuyến. Mặc dù đời sống vật chất còn rất nhiều khó khăn, thiếu thốn nhưng quân và dân Định Hóa, Thái Nguyên luôn dành những điều kiện tốt nhất cho cách mạng, đã hoàn thành xuất sắc vai trò là căn cứ địa - Thủ đô kháng chiến của cả nước; cùng với quân dân An toàn khu Việt Bắc đóng góp to lớn vào thắng lợi hoàn toàn của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

4. Đảng bộ và nhân dân tỉnh Thái Nguyên phát huy truyền thống cách mạng, đẩy mạnh công cuộc đổi mới, xây dựng Thái Nguyên trở thành trung tâm chính trị - kinh tế - văn hóa của các tỉnh trung du, miền núi phía Bắc

Sau ngày hòa bình lập lại ở miền Bắc, từ năm 1954 đến năm 1964, tỉnh Thái Nguyên vinh dự được Chủ tịch Hồ Chí Minh 7 lần về thăm. Thực hiện lời căn dặn của Người, phát huy truyền thống của quê hương cách mạng, trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, thực hiện nhiệm vụ vừa sản xuất vừa sẵn sàng chiến đấu bảo vệ hậu phương, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc tỉnh Thái Nguyên đã đoàn kết, từng bước ổn định sản xuất và nâng cao đời sống nhân dân, dũng cảm chiến đấu góp phần đánh bại cuộc tấn công chiến lược leo thang ra miền Bắc của đế quốc Mỹ; đồng thời động viên hàng nghìn con em các dân tộc tham gia bộ đội, chiến đấu trên khắp các chiến trường, lập nhiều chiến công xuất sắc. Cùng với nhân dân cả nước, nhân dân các dân tộc tỉnh Thái Nguyên đã bảo vệ vững chắc hậu phương miền Bắc xã hội chủ nghĩa, góp phần làm nên Đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Bước vào thời kỳ đổi mới, đặc biệt là từ năm 1997 - khi tỉnh Thái Nguyên được tái lập, với vị trí địa - chính trị, địa - kinh tế quan trọng, được sự quan tâm của Trung ương, với những nỗ lực, quyết tâm bền bỉ, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc tỉnh Thái Nguyên đã quán triệt sâu sắc đường lối, chủ trương của Đảng, vượt qua khó khăn, thách thức, tận dụng thời cơ, phát huy tiềm năng, thế mạnh và đạt được những thành tựu to lớn, toàn diện trên nhiều lĩnh vực.

Năm 2021, mặc dù bị ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 nhưng tỉnh Thái Nguyên đã hoàn thành “mục tiêu kép”: Vừa tăng cường phòng chống dịch, bảo đảm an toàn, sức khoẻ cho nhân dân, vừa đẩy mạnh phát triển kinh tế-xã hội. GRDP của tỉnh đã đạt được mức tăng trưởng 6,51% (cao hơn mức tăng trưởng của cả nước); GRDP bình quân đầu người đạt trên 95 triệu đồng; giá trị sản xuất công nghiệp đạt hơn 840 nghìn tỷ đồng, giá trị xuất khẩu đạt gần 29 tỷ USD (đứng thứ 4 cả nước).

Tổng thu ngân sách nhà nước đạt gần 18.000 tỷ đồng, thuộc nhóm 20 tỉnh, thành phố có số thu ngân sách cao nhất cả nước. Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đạt kết quả quan trọng, với 79,5% số xã đạt chuẩn nông thôn mới. Đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 2,16%. Văn hóa, xã hội chuyển biến tích cực. Quốc phòng, an ninh được củng cố vững chắc. Bộ máy chính quyền được đổi mới, củng cố, kiện toàn theo hướng tinh gọn, nâng cao hiệu lực, hiệu quả.

Công tác xây dựng Đảng được đẩy mạnh, trọng tâm là thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, khóa XII) và Kết luận Hội nghị Trung ương 4 khóa XIII, gắn với đẩy mạnh “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”.

Những kết quả đạt được toàn diện trong thời kỳ đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tể đã tiếp tục khẳng định vị thế của tỉnh Thái Nguyên đối với vùng trung du và miền núi Bắc Bộ.

Hiện nay, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Thái Nguyên đang phấn đấu thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên lần thứ XX, hướng đến mục tiêu: Xây dựng tỉnh Thái Nguyên trở thành trung tâm kinh tế công nghiệp hiện đại của khu vực trung du, miền núi phía Bắc và vùng Thủ đô Hà Nội.

Để thực hiện thắng lợi mục tiêu đó, Đảng bộ và nhân tỉnh Thái Nguyên tiếp tục phát huy truyền thống quê hương cách mạng, khơi dậy ý chí tự lực, tự cường và sức mạnh đoàn kết các dân tộc trong tỉnh, lấy đẩy mạnh chuyên đổi số là khâu đột phá, tạo cơ hội để bứt phá vượt lên, xây dựng tỉnh Thái Nguyên luôn bình yên, hạnh phúc, sung túc và phát triển, xứng đáng với địa danh Thái Nguyên là ATK, là Thủ đô kháng chiến lịch sử.

(Tiêu đề do Tòa soạn đặt).