Công dân có thể được dự thính các phiên họp công khai của Quốc hội

Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua có quy định công dân có thể được dự thính các phiên họp công khai của Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội được giao tổ chức việc dự thính này của công dân.

Sáng 15/11, Quốc hội tiến hành biểu quyết thông qua Nghị quyết ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi).

Kết quả biểu quyết điện tử tại phiên họp cho thấy có 466 đại biểu Quốc hội tán thành thông qua Nghị quyết, chiếm 93,57% tổng số đại biểu.

Kết quả biểu quyết thông qua Nghị quyết ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi). (Ảnh: DUY LINH)

Như vậy, Nghị quyết ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi) đã chính thức được thông qua với tỷ lệ tán thành cao. Theo đó, kèm theo Nghị quyết này, Quốc hội cũng ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi) với một số quy định đáng chú ý.

Nội quy hóa quy định dự thính của công dân, tổ chức

Cụ thể, Điều 5 của nội quy sửa đổi có quy định người được mời tham dự kỳ họp Quốc hội, dự thính tại phiên họp Quốc hội.

Khoản 4 của điều này nêu rõ: công dân có thể được dự thính các phiên họp công khai của Quốc hội; Tổng Thư ký Quốc hội tổ chức việc công dân dự thính các phiên họp công khai của Quốc hội.

Ngoài ra, tại khoản 3 Điều 5 cũng có quy định đại diện cơ quan nhà nước, cơ quan trung ương của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị-xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức kinh tế, đơn vị vũ trang nhân dân, cơ quan báo chí cũng có thể được mời dự các phiên họp công khai của Quốc hội.

Căn cứ chương trình kỳ họp Quốc hội, đề nghị của Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, Chủ nhiệm Ủy ban của Quốc hội, người đứng đầu cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội quyết định danh sách người được mời theo quy định tại khoản trên.

Bên cạnh đó, chế độ sử dụng tài liệu và vị trí chỗ ngồi của người được mời tham dự kỳ họp Quốc hội cũng do Tổng Thư ký Quốc hội quyết định.

Các đại biểu Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi). (Ảnh: DUY LINH)

Ngoài ra, nội quy sửa đổi cũng nêu rõ kỳ họp Quốc hội có thể được tổ chức liên tục hoặc theo 2 hay nhiều đợt. Trong đó, Quốc hội họp thường lệ mỗi năm 2 kỳ.

Trường hợp Chủ tịch nước, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ hoặc ít nhất 1/3 tổng số đại biểu Quốc hội yêu cầu thì Quốc hội họp bất thường để thảo luận và quyết định các vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn, trừ nội dung định kỳ trình Quốc hội theo quy định của pháp luật. Ủy ban Thường vụ Quốc hội được giao hướng dẫn việc tổ chức kỳ họp bất thường.

Nâng cao trách nhiệm của đại biểu Quốc hội

Trước khi tiến hành biểu quyết, Quốc hội nghe Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng, thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi).

Sau khi được tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện, dự thảo Nghị quyết ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi) gồm 3 Điều, trong khi dự thảo Nội quy kỳ họp Quốc hội gồm 3 Chương, 58 Điều.

Về trách nhiệm của đại biểu Quốc hội, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉnh lý quy định tại khoản 2 Điều 3 về việc vắng mặt vì lý do bất khả kháng, do thực hiện các nhiệm vụ khác trong kỳ họp theo quy định của luật, nghị quyết của Quốc hội để bảo đảm chặt chẽ.

Đồng thời, trong thời gian tới, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo Tổng Thư ký Quốc hội nghiên cứu, bổ sung vào App của Quốc hội chức năng báo cáo trực tuyến việc vắng mặt của đại biểu Quốc hội tại kỳ họp, phiên họp Quốc hội để thuận tiện cho đại biểu trong việc báo cáo.

Tại Điều 18 về thảo luận tại phiên họp toàn thể của Quốc hội, một số ý kiến đề nghị quy định Chủ tịch, Phó Chủ tịch Quốc hội được phân công điều hành phiên họp có quyền yêu cầu dừng tranh luận trong trường hợp đại biểu tranh luận không đúng trọng tâm, không rõ đối tượng tranh luận, sử dụng quyền tranh luận để phát biểu; được dừng, tạm dừng, hoãn, tạm hoãn phiên họp, kỳ họp trong tình huống có sự cố bất khả kháng, việc tiếp tục họp do Quốc hội quyết định trong từng trường hợp cụ thể.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi). (Ảnh: DUY LINH)

Ủy ban Thường vụ Quốc hội ghi nhận ý kiến của đại biểu và nhận thấy các nội dung này đã được quy định trong dự thảo Nội quy kỳ họp Quốc hội, cụ thể là điểm d khoản 2 Điều 18 quy định: Chủ tịch Quốc hội hoặc Phó Chủ tịch Quốc hội được phân công điều hành phiên họp yêu cầu đại biểu Quốc hội dừng phát biểu hoặc dừng tranh luận nếu đại biểu Quốc hội phát biểu, tranh luận quá thời gian hoặc phát biểu, tranh luận không đúng nội dung.

Đối với việc dừng, tạm dừng, tạm hoãn kỳ họp, phiên họp là thẩm quyền của Quốc hội khi quyết định chương trình hoặc điều chỉnh chương trình kỳ họp.

Có ý kiến cho rằng, thời gian phát biểu 7 phút của đại biểu là ngắn; không nên giới hạn thời gian phát biểu của đại biểu; khi kéo dài phiên họp, nếu còn thời gian thì đại biểu có quyền phát biểu lần thứ hai. Ý kiến khác đề nghị giảm thời gian phát biểu của đại biểu.

Có ý kiến đề nghị quy định thời gian tranh luận là không quá 2 phút; tăng thời gian giải trình của cơ quan trình đối với lĩnh vực, nội dung quan trọng, nội dung còn nhiều ý kiến khác nhau; đề nghị giao Chủ tọa phiên họp xem xét, quyết định việc kéo dài thời gian giải trình của đại diện cơ quan chủ trì soạn thảo.

Về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, quy định về thời gian phát biểu, tranh luận của đại biểu Quốc hội là kế thừa quy định của Nội quy kỳ họp Quốc hội hiện hành và nội quy hóa những giải pháp đổi mới có hiệu quả trong thời gian qua nhằm tạo điều kiện cho đại biểu Quốc hội chủ động trong việc chuẩn bị nội dung và trình bày được đầy đủ ý kiến.

Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho giữ các nội dung này như dự thảo. Bên cạnh đó, dự thảo Nội quy kỳ họp Quốc hội cũng không quy định giới hạn phát biểu lần hai trong thời gian kéo dài phiên họp nên đại biểu có thể thực hiện quyền của mình nếu còn thời gian.

Nghị quyết Ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi) có hiệu lực thi hành từ ngày 15/3/2023. Nghị quyết số 102/2015/QH13 ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội hết hiệu lực kể từ ngày Nghị quyết này có hiệu lực thi hành.

Về thời gian giải trình, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy quy định thời gian giải trình là 10 phút của cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền trình, cơ quan chủ trì thẩm tra là phù hợp để các chủ thể này phải trình bày thật cô đọng, súc tích, đồng thời bảo đảm dành nhiều thời gian hơn cho đại biểu Quốc hội thảo luận, tranh luận.

Bên cạnh đó, dự thảo Nội quy kỳ họp đã bổ sung quy định Chủ tịch Quốc hội hoặc Phó Chủ tịch Quốc hội được phân công điều hành phiên họp có thể quyết định kéo dài thời gian mỗi lần giải trình của cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền trình, cơ quan chủ trì thẩm tra không quá 15 phút khi nội dung thảo luận hoặc giải trình có nhiều vấn đề phức tạp, chuyên môn sâu để bảo đảm linh hoạt, phù hợp với thực tiễn và đáp ứng yêu cầu như đại biểu đã nêu.

Đối với tài liệu phục vụ Kỳ họp Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, thời gian qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội luôn quan tâm, chỉ đạo sát sao việc gửi tài liệu đến đại biểu Quốc hội nhằm bảo đảm đúng thời gian quy định.

Thời gian tới, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ tiếp tục chỉ đạo Tổng Thư ký Quốc hội, Văn phòng Quốc hội nghiên cứu, đề xuất biện pháp cụ thể để nâng cao trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức trong việc gửi tài liệu đúng thời hạn đến đại biểu Quốc hội, khắc phục hạn chế, tồn tại.